რა უნდა გაკეთდეს ახალგაზრდობაში, რომ სიბერეში ტვინის ჯანმრთელობა შევინარჩუნოთ?
მეცნიერთა საერთაშორისო ჯგუფმა დაადგინა, რომ ადამიანს, შუა ხნის ასაკში მაღალი ხარისხის კვების რაციონის დაცვა და აბდომინალური (მუცლის) ცხიმის კონტროლი შეიძლება დაეხმაროს სიბერეში ტვინის ჯანმრთელობისა და კოგნიტური ფუნქციის შენარჩუნებაში.
მკვლევარებმა აღმოაჩინეს, რომ ადამიანებმა, რომლებიც იკვებებოდნენ უფრო ჯანსაღად და 48-დან 70 წლამდე ასაკში ჰქონდათ წელის და თეძოს გარშემოწერილობების თანაფარდობის დაბალი კოეფიციენტი, სიბერეში ტვინის უბნებს შორის უკეთესი კავშირი აჩვენეს და ისინი უკეთესად ასრულებდნენ კოგნიტურ ტესტებს. ნაშრომი გამოქვეყნდა ჟურნალში JAMA Network Open.
აბდომინალური ცხიმი არის მუცლის არეში დაგროვებული ცხიმი. ის გროვდება როგორც კანის ქვეშ (კანქვეშა ცხიმი), ასევე შინაგანი ორგანოების გარშემო (ვისცერული ცხიმი). ვისცერული ცხიმი განსაკუთრებით საშიშია, რადგან ის ათავისუფლებს ბიოლოგიურად აქტიურ ნივთიერებებს (როგორიცაა ციტოკინები და ჰორმონები), რამაც შეიძლება გამოიწვიოს ქრონიკული ანთება და დაარღვიოს ნივთიერებათა ცვლა. ეს, თავის მხრივ, უარყოფითად აისახება გულ-სისხლძარღვთა სისტემის ფუნქციონირებაზე, ზრდის დიაბეტის განვითარების რისკს და შეიძლება დაზიანდეს ტვინის სტრუქტურა და ფუნქცია.
უკვე ცნობილია, რომ არაჯანსაღი კვების ჩვევები და სიმსუქნე ასოცირდება ქრონიკულ დაავადებებთან, როგორიცაა დიაბეტი და გულ-სისხლძარღვთა სისტემის დაავადებები, რაც თავის მხრივ ზრდის დემენციის განვითარების რისკს. თუმცა, კვების რაციონის ზოგადი ხარისხისა და მუცლის ცხიმის გავლენა ტვინის ჯანმრთელობაზე ნაკლებად არის შესწავლილი.
- მკვლევარებმა 21 წლის განმავლობაში გაზომეს 664 მონაწილის წელისა და თეძოების გარშემოწერილობები და კითხვარის გამოყენებით შეაფასეს მათი კვებითი ჩვევები. 512 ადამიანმა ასევე გაიარა ტვინის MRI და კოგნიტური ტესტები.
- მკვლევარებმა გამოიყენეს ალტერნატიული ჯანსაღი კვების ინდექსი-2010 (AHEI-2010) დიეტის ხარისხის შესაფასებლად. იგი ითვალისწინებს ადამიანის მიერ ხილის, ბოსტნეულის, მთლიანი მარცვლეულის და ჯანსაღი ცხიმების მიღებას.
/* (c)AdOcean 2003-2021, Advertline.https:mkurnali.ge.mkurnali zones.________ _____ */
ado.slave('adoceanadvertlinegelpmmhkfobb', {myMaster: 'gC_g7BxQlx9UWDeCK7yaEdkgIoxg2l6o6JUmNs2rvgn.i7' });
ტვინის სხვადასხვა უბნებს შორის კავშირები შეფასდა MRI და ფუნქციური MRI-ს გამოყენებით, ხოლო კოგნიტური შესაძლებლობები შეფასდა მეხსიერების, აღსრულებითი ფუნქციისა და ინფორმაციის დამუშავების სიჩქარის ტესტების გამოყენებით.
- შედეგებმა აჩვენა, რომ ადამიანებს, რომლებიც შუა ხნის ასაკში აქვთ მაღალი ხარისხის კვების რაციონი, აქვთ ჰიპოკამპუსის უკეთესი ფუნქციური კავშირი ტვინის უბნებთან, რომლებიც პასუხისმგებელნი არიან ვიზუალური ინფორმაციის დამუშავებაზე და მოტორულ კოორდინაციაზე. გაუმჯობესება ასევე შეინიშნებოდა ტვინის თეთრი ნივთიერების სტრუქტურაში, მათ შორის კორტიკოსპინალური ტრაქტისა და თალამუსის ზედა რადიაციული ტრაქტის ჩათვლით, რომლებიც მნიშვნელოვან როლს ასრულებენ ტვინის სხვადასხვა ნაწილებს შორის სიგნალების გადაცემაში.
ამავდროულად, მოზარდებში წელის-თეძოს გარშემოწერილობის მაღალი თანაფარდობა ასოცირდებოდა თეთრი ნივთიერების უარეს სტრუქტურასთან და მეხსიერების და აღსრულებითი ფუნქციის ტესტების ცუდ შესრულებასთან. ეს იმაზე მეტყველებს, რომ მუცლის ჭარბმა ცხიმმა შეიძლება დააჩქაროს ტვინის დაბერება მისი ნერვული კავშირების დაზიანებით.
კვლევის ავტორები ხაზს უსვამენ შემდგომი კვლევის აუცილებლობას, რათა გამოიკვლიონ კონკრეტული კვებითი შაბლონების გავლენა (როგორიცაა ხმელთაშუა ზღვის დიეტა) ტვინის ჯანმრთელობაზე. ასევე ვარაუდობენ, რომ მუცლის ცხიმის დონის შემცირებამ შეიძლება გამოიწვიოს კოგნიტური ფუნქციის გაუმჯობესება.
"ჩვენი დასკვნები ხაზს უსვამს ცხოვრების წესის ადრეული ცვლილებების მნიშვნელობას კოგნიტური დაქვეითების თავიდან ასაცილებლად", - დასძინა ჯენსენმა. „მედიცინის მუშაკებს შეუძლიათ მნიშვნელოვანი როლი შეასრულონ ახალგაზრდა ასაკში ჯანსაღი კვების და წონის ეფექტური მართვის წახალისებაში, რაც ხელს შეუწყობს ტვინის ჯანმრთელობის შენარჩუნებას გრძელვადიან პერსპექტივაში და შეამცირებს დემენციის რისკს“.
