არაჯანსაღი ცხოვრების წესი ტვინის სწრაფად „დაბერებას“ იწვევს
ტომპსონის ინსტიტუტის (აშშ) მეცნიერებმა დაადგინეს, რომ დაუბალანსებელმა კვების რეჟიმმა, არასრულფასოვანმა ძილმა და ფიზიკური აქტივობის დაბალმა დონემ შეიძლება გავლენა იქონიოს ტვინზე, კოგნიტური დაქვეითების ნიშნების გამოვლენამდე. კვლევის შედეგები გამოქვეყნდა ჟურნალში Age and Aging (AA).
მეცნიერებმა გამოიკვლიეს კავშირი დემენციის მოდიფიცირებად რისკ ფაქტორებსა და ტვინის დაბერების ბიოლოგიურ მარკერებს შორის. ეს გაკეთდა ონლაინ ინსტრუმენტის CogDrisk-ის გამოყენებით, რომელიც აფასებს დემენციის განვითარების ალბათობას მონაწილეთა დემოგრაფიისა და ცხოვრების სტილის მიხედვით.
კვლევის ფარგლებში, მკვლევარებმა ასევე გამოიყენეს ტვინის სკანირების სხვადასხვა ტექნიკა, როგორიცაა მაგნიტურ-რეზონანსული ტომოგრაფია (MRI) და ელექტროენცეფალოგრაფია (EEG). მეხსიერებისა და აზროვნების უნარის შესაფასებლად მონაწილეებს სთხოვეს სპეციალიზებული ტესტების ჩატარება.
/* (c)AdOcean 2003-2021, Advertline.https:mkurnali.ge.mkurnali zones.________ _____ */
ado.slave('adoceanadvertlinegelpmmhkfobb', {myMaster: 'gC_g7BxQlx9UWDeCK7yaEdkgIoxg2l6o6JUmNs2rvgn.i7' });
შედეგებმა აჩვენა, რომ ჯანმრთელ ხანდაზმულებშიც კი, ცხოვრების წესთან დაკავშირებული დემენციის გაზრდილი რისკი გავლენას ახდენდა ტვინის ჯანმრთელობის ორ მთავარ ინდიკატორზე - თეთრი ნივთიერების მოცულობაზე და ტვინის უნარზე, დააბალანსოს თავისი ელექტრული აქტივობა.
თეთრი ნივთიერება დიდი ხანია არის ტვინის ადრეული დაბერების მარკერი, მაგრამ მეორე მაჩვენებელი გამოჩნდა, როგორც ახალი და მნიშვნელოვანი მაჩვენებელი.
დოქტორ სოფი ენდრიუსმა, კვლევის თანაავტორმა, თქვა, რომ დემენციის "მოდიფიცირებადი" რისკ-ფაქტორების დადებითი მხარე არის ის, რომ ადამიანს შეუძლია დაავადების თავიდან აცილება ჯანსაღი ცხოვრების წესის გადაწყვეტილების მიღებით.
პრაქტიკულ რეკომენდაციებს შორის, რომლებიც ხელს უწყობენ დემენციის რისკის შემცირებას, მკვლევარები ხაზს უსვამენ სწრაფი კვების და საკონდიტრო ნაწარმის ჩანაცვლებას მცენარეული საკვებითა და თევზეულით, ძილის გრაფიკის შენარჩუნებას, რეგულარულ ფიზიკურ აქტივობას და სოციალური კავშირების შენარჩუნებას. რაც უფრო ადრე განხორციელდება ეს ცვლილებები, მით უფრო ეფექტური იქნება ტვინის დაბერების შენელება.
რატომ იქცა არაჯანსაღი ცხოვრების წესი კვლავ გლობალურ პრობლემად?
მთელ მსოფლიოში იზრდება იმ ადამიანთა რიცხვი, რომლებიც, მიუხედავად ჯანმრთელობის აქტიური ხელშეწყობისა, განიცდიან ვარჯიშის ნაკლებობას, აქვთ მავნე ჩვევები და დაუბალანსებელი კვების რეჟიმი. არაჯანსაღი და უმოძრაო ცხოვრების წესს აქვს მრავალი უარყოფითი გავლენა სხეულზე და შეიძლება მნიშვნელოვნად შეაფერხოს ადამიანის ცხოვრების ხარისხი.
მიუხედავად იმ ადამიანების მზარდი რაოდენობისა, ვინც აცნობიერებს საკუთარ ჯანმრთელობაზე ზრუნვის აუცილებლობას, მსოფლიოს მოსახლეობის მეოთხედზე მეტი განიცდის ფიზიკურ უმოქმედობას, განვითარებულ ქვეყნებში კი ეს მაჩვენებელი კიდევ უფრო მაღალია.
დაუბალანსებელი კვება არის ერთ-ერთი მთავარი ფაქტორი, რომელიც უარყოფითად მოქმედებს მოსახლეობის ჯანმრთელობაზე. თანამედროვე ადამიანის დიეტა სულ უფრო მეტად მოიცავს მაღალ დამუშავებულ და ინდუსტრიულად წარმოებულ პროდუქტებს, მარილისა და შაქრის ჭარბ რაოდენობას.
მოსახლეობის მნიშვნელოვანი ნაწილი მიმართავს დესტრუქციულ პრაქტიკას სტრესის დასაძლევად (გაჯეტების გადაჭარბებული გამოყენება, მოწევა, ალკოჰოლის დალევა და ა.შ.).
მოწევის საერთო ეკონომიკური ზარალი, ჯანდაცვის ხარჯებისა და შრომისუნარიანობის დაქვეითებით გამოწვეული დანაკარგების ჩათვლით, დაახლოებით 1,4 ტრილიონი დოლარია.
ალკოჰოლის გადაჭარბებული მოხმარების გამო ყოველწლიურად 3 მილიონამდე ადამიანი იღუპება (მთლიანი სიკვდილიანობის 5,3%). ბევრ ქვეყანაში აკრძალულია ჯანმრთელობისთვის საზიანო პროდუქტების რეკლამა, საზოგადოებრივი თავშეყრის ადგილებში არის „თამბაქოსგან თავისუფალ ზონები“, და მნიშვნელოვანი პროპაგანდა მიმდინარეობს ჯანსაღი ცხოვრების წესის სასარგებლოდ.
