ზამთარში მზის ნაკლებობამ შეიძლება გააუარესოს პანიკური შეტევები
- პანიკური შეტევები ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული მიზეზია, რის გამოც ადამიანები დახმარებას სთხოვენ ფსიქოლოგს.
- მიუხედავად იმისა, რომ ზამთარი დასასრულს უახლოვდება, ამ პრობლემის მქონე პაციენტების რაოდენობა კვლავ იზრდება.
პანიკის შეტევა არის ინტენსიური შფოთვის მოკლევადიანი ეპიზოდი უეცარი დაწყებით. ის მაქსიმუმს აღწევს რამდენიმე წუთში და თან ახლავს შფოთვა, სიკვდილის შიში, კონტროლის დაკარგვა, გამოხატული უსიამოვნო ფიზიკური შეგრძნებებით: აჩქარებული გულისცემა, ქოშინი, ოფლიანობა, თავბრუსხვევა, ტრემორი და სხვა.
ყველაზე ხშირად, პანიკის შეტევები არის შფოთვითი აშლილობის ერთ-ერთი სახეობის სიმპტომი (გენერალიზირებული, სოციალური ან პანიკური, ასევე აგორაფობია, PTSD და სხვა). ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის მონაცემებით, შფოთვითი აშლილობები გავლენას ახდენს მსოფლიოს მოსახლეობის დაახლოებით 4%-ზე, რაც 300 მილიონზე მეტ ადამიანს შეადგენს. პანიკის შეტევების განვითარების ძირითად მიზეზებად ითვლება: პიროვნული თვისებები, ასევე სოციალური, გენეტიკური და ფიზიოლოგიური ფაქტორები. მზის სხივების გავლენა პანიკის შეტევების სიხშირესა და ხანგრძლივობაზე მხოლოდ ერთი მიზეზით არ არის განპირობებული.
ულტრაიისფერი გამოსხივების ნაკლებობა იწვევს D ვიტამინის დეფიციტს, რაც იწვევს გუნება-განწყობის და ქცევის დარღვევებს და პირდაპირ აზიანებს ტვინის ჯანმრთელობას.
D ვიტამინის დეფიციტის კომპენსირება ბევრად აადვილებს განწყობის დარღვევების მკურნალობას.
სეროტონინის მელატონად გარდაქმნას ტვინის გარკვეული უბანი ახორციელებს და ხდება მხოლოდ დღისით. მისი დეფიციტი იწვევს მელატონინისა და სეროტონინის მეტაბოლიზმის რეგულირების დარღვევას, განწყობის დარღვევის პროვოცირებას. ამან შეიძლება გამოიწვიოს პანიკის შეტევების გახშირება და უფრო დიდხანს გაგრძელება. გარდა ამისა, მზის სინათლე გავლენას ახდენს თავის ტვინის სისხლის მიმოქცევაზე - მეცნიერთა ეს დაკვირვება გამოიყენება ნაადრევი ჩვილების ფოტოთერაპიასა და დეპრესიული პაციენტების მსუბუქი თერაპიის დროს. დღის სინათლის შემცირების გამო, ადამიანები დროის უმეტეს ნაწილს გარეთ - სამსახურში/სკოლისკენ მიმავალ გზაზე - სიბნელეში ატარებენ. ამან შეიძლება გამოიწვიოს გაზრდილი შფოთვა: სიბნელეში ბუნებრივად იზრდება ადამიანის ზოგადი სიფხიზლე.
მზის ნაკლებობის საკომპენსაციოდ, დღის განმავლობაში მეტი დრო გაატარეთ გარეთ, განსაკუთრებით მზიან დღეებში. მაგრამ ღრუბლიან დღეებშიც კი, სხეული იღებს ულტრაიისფერ გამოსხივებას. ასევე რეკომენდირებულია იმუშაოთ ისეთ ადგილას, რომელიც მაქსიმალურად არის განათებული ბუნებრივი განათებით: ოფისში ან სახლში, აირჩიეთ სამუშაო მაგიდა სახლში ფანჯარასთან, მოაწყვეთ სამუშაო ადგილი ყველაზე ნათელ ოთახში, ასევე ფანჯრის მოპირდაპირედ. აუცილებელია კვების რაციონში D ვიტამინის შემცველი მცენარეული და ცხოველური პროდუქტების ჩართვა. ასევე არ დაგავიწყდეთ, რომ ფიზიკური აქტივობა ზრდის სეროტონინის დონეს.
იდეალურ სამყაროში სასურველია 7-10 დღიანი დასვენება ზამთრის პერიოდში - სანაპიროზე დასასვენებლად ან მაღალმთიან კურორტებზე ულტრაიისფერი გამოსხივების მაღალი დონით.
მაგრამ ზემოთ ჩამოთვლილი მარტივი რეკომენდაციებიც კი მნიშვნელოვნად შეამცირებს მზის ნაკლებობის ეფექტებს.
პანიკის შეტევების პირველი სიმპტომების გამოვლენისას საჭიროა ოჯახის ექიმის ან ნევროლოგის კონსულტაცია, იმისდა მიხედვით, თუ რა აწუხებს პაციენტს. საჭიროა გამოკვლევა, რათა გამოირიცხოს დაავადებების არსებობა. თუ პათოლოგიები არ არის აღმოჩენილი, პანიკის შეტევების დიაგნოსტიკისა და მკურნალობისთვის უნდა მიმართოთ ფსიქიატრს ან ფსიქოთერაპევტს.