დისკის თიაქარი და მისი მკურნალობის გზები - ნეიროქირურგი არჩილ ერისთავი - მკურნალი.გე

ჩვენ გარ­შე­მო ხში­რად ვხვდე­ბით ადა­მი­ა­ნებს, რომ­ლე­ბიც ცხოვ­რო­ბენ წე­ლის და/ან კის­რის ტკი­ვი­ლით. ტკი­ვი­ლი ხში­რად გა­და­ე­ცე­მა ხელ­ში ან ფეხ­ში. რო­გორც გა­მოც­დი­ლე­ბა აჩ­ვე­ნებს, ბევრ შემ­თხვე­ვა­ში მსგავს ტკი­ვილს იწ­ვევს ხერ­ხემ­ლის მალ­თა­შუა დის­კის თი­ა­ქა­რი.

სწო­რედ ამი­ტომ, დღე­ვან­დელ სტა­ტი­ა­ში, ბრი­ტა­ნე­თი­დან ახ­ლა­ხანს დაბ­რუ­ნე­ბუ­ლი ქარ­თვე­ლი ნე­ი­რო­ქი­რურ­გი არ­ჩილ ერის­თა­ვი გაგ­ვი­ზი­ა­რებს ინ­ფორ­მა­ცი­ას ხერ­ხემ­ლის დის­კის თი­აქ­რის, მისი სიმპტო­მე­ბი­სა და მკურ­ნა­ლო­ბის გზე­ბის შე­სა­ხებ.

რა არის ხერ­ხემ­ლის დის­კის თი­ა­ქა­რი?

თქვე­ნი ხერ­ხე­მა­ლი შედ­გე­ბა მა­ლე­ბის­გან (ძვლო­ვა­ნი სტრუქ­ტუ­რა), რომ­ლე­ბიც ერ­თმა­ნეთ­თან (გარ­და კის­რის I-II მა­ლის) და­კავ­ში­რე­ბუ­ლია მალ­თა­შო­რი­სი დის­კე­ბით და ფა­სე­ტუ­რი სახ­სრებთ. დის­კე­ბი შედ­გე­ბა ორი ძი­რი­თა­დი ნა­წი­ლის­გან - პულ­პო­ზუ­რი რგი­ლის­გან და ბირ­თვის­გან (სურ. 1).

მალ­თა­შო­რი­სი დის­კე­ბი მოქ­მე­დებს რო­გორც ბა­ლი­შე­ბი. მათ აქვთ რბი­ლი ჟე­ლეს მსგავ­სი ცენ­ტრი ან ბირ­თვი, რო­მე­ლიც მოქ­ცე­უ­ლია უფრო მყა­რი პულ­პო­ზუ­რი რგო­ლის შიგ­ნით. დის­კის თი­აქ­რის შემ­თხვე­ვა­ში, დის­კის რბი­ლი ნა­წი­ლი (ბირ­თვი) არ­ღვევს მყარ რგოლს და გა­მო­დის მის გა­რეთ. დის­კის ამ ტი­პის და­ზი­ა­ნე­ბამ შე­იძ­ლე­ბა ზე­წო­ლის ხარ­ჯზე გა­ა­ღი­ზი­ა­ნოს ახ­ლომ­დე­ბა­რე ნერ­ვე­ბი და გა­მო­იწ­ვი­ოს ტკი­ვი­ლი, და­ბუ­ჟე­ბა ან სი­სუს­ტე ზედა ან ქვე­და კი­დურ­ში (სურ. 2). დის­კის თი­აქ­რის მქო­ნე ბევრ ადა­მი­ანს არ აქვს სიმპტო­მე­ბი და ქი­რურ­გი­უ­ლი ჩა­რე­ვას არ სა­ჭი­რო­ებს.

რა იწ­ვევს დის­კის თი­ა­ქარს? / რისკ ფაქ­ტო­რე­ბი

უმე­ტეს შემ­თხვე­ვა­ში დის­კის თი­აქ­რი ჩნდე­ბა ასა­კობ­რი­ვი ცვე­თის გამო, რაც ცნო­ბი­ლია, რო­გორც დის­კის დე­გე­ნე­რა­ცია. თქვე­ნი დის­კე­ბი ხდე­ბა ნაკ­ლე­ბად ელას­ტი­უ­რი და უფრო მიდ­რე­კი­ლი და­ზი­ა­ნე­ბის­კენ. თუმ­ცა, არის სხვა ფაქ­ტო­რე­ბი, რომ­ლებ­მაც, ასა­კის მი­უ­ხე­და­ვად, შე­იძ­ლე­ბა გა­ზარ­დონ დის­კის თი­აქ­რის ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბის შე­საძ­ლებ­ლო­ბა. მა­გა­ლი­თად:

1. ჭარ­ბი წონა, რო­მე­ლიც ზრდის წე­ლის მა­ლებ­ზე და დის­კებ­ზე დატ­ვირ­თვას, რა­მაც დრო­თა გან­მავ­ლო­ბა­ში შე­საძ­ლოა გა­მო­იწ­ვი­ოს დის­კის თი­ა­ქა­რი.
2. ფე­ხის კუნ­თე­ბის ნაც­ვლად ზურ­გის კუნ­თე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბამ მძი­მე საგ­ნე­ბის აწე­ვი­სას.
3. წე­ლის უხერ­ხულ­მა მოძ­რა­ო­ბამ/მოტ­რი­ა­ლე­ბამ.
4. მო­წე­ვამ შე­იძ­ლე­ბა შე­ამ­ცი­როს ჟანგბა­დის მი­წო­დე­ბა მალ­თა­შო­რის დის­კებ­ში, რაც თა­ვისმხრივ იწ­ვევს მათ უფრო სწრაფ დე­გე­ნე­რა­ცი­ას.
5. ასე­ვე, ზო­გი­ერთ ადა­მი­ანს შე­იძ­ლე­ბა ჰქონ­დეს გე­ნე­ტი­კუ­რი მიდ­რე­კი­ლე­ბა დის­კის გა­მო­ვარ­დნის­კეს/გას­კდო­მის­კენ.

ხერ­ხემ­ლის დის­კის თი­აქ­რის სიმპტო­მე­ბი

შე­საძ­ლე­ბე­ლია, პა­ცი­ენტს ჰქონ­დეს დის­კის თი­ა­ქა­რი სიმპტო­მე­ბის გა­რე­შე. ეს საკ­მა­ოდ ხში­რია და ამ დროს თი­აქ­რის აღ­მო­ჩე­ნა ხდე­ბა ხოლ­მე სხვა მიზ­ნით და­ნიშ­ნუ­ლი კვლე­ვის დროს. ხერ­ხემ­ლის დის­კის თი­ა­ქარ­მა შე­იძ­ლე­ბა გა­მო­იწ­ვი­ოს რამ­დე­ნი­მე ზო­გა­დი სიმპტო­მი - წე­ლის ან კის­რის ტკი­ვი­ლი, რო­მე­ლიც შე­საძ­ლოა გა­და­დი­ო­დეს მკლავ­ში ან ფეხ­ში (პა­ცი­ენ­ტე­ბი ხში­რად აღ­წე­რენ რო­გორც მწვა­ვე, ჩხვლე­ტი­სებრ ტკი­ვილს), და­ბუ­ჟე­ბა და­ზი­ა­ნე­ბუ­ლი ნერ­ვე­ბის გას­წვრივ კი­დუ­რებ­ში (სურ.3). ზუს­ტი სიმპტო­მე­ბი და­მო­კი­დე­ბუ­ლია იმა­ზე, თუ სად მდე­ბა­რე­ობს თი­ა­ქა­რი. ასეთ დროს, აუ­ცი­ლე­ბე­ლია, რომ პა­ცი­ენ­ტმა მი­მარ­თოს ნევ­რო­ლოგს ან ნე­ი­რო­ი­რურგს, რათა გა­ე­სა­უბ­როს მისი მდგო­მა­რე­ო­ბის და მომ­დევ­ნო ნა­ბი­ჯე­ბის შე­სა­ხებ.

რო­გორ სვა­მენ დის­კის თი­აქ­რის დი­აგ­ნოზს?

თქვე­ნი სა­მე­დი­ცი­ნო ის­ტო­რი­ის მოს­მე­ნის და ნევ­რო­ლო­გი­უ­რი გა­მოკ­ვლე­ვის შემ­დეგ თქვე­ნი ექი­მი უმე­ტეს შემ­თხვე­ვა­ში შეძ­ლებს გი­თხრათ, გაქვთ თუ არა დის­კის თი­ა­ქა­რი. ხოლო დი­აგ­ნო­ზის და­სა­ზუს­ტებ­ლად, რო­გორც წესი, გა­მო­ი­ყე­ნე­ბა მაგ­ნი­ტურ რე­ზო­ნან­სუ­ლი (მრტ) ან კომ­პი­უ­ტე­რუ­ლი (კტ) ტო­მოგ­რა­ფია, ასე­ვე, ხერ­ხემ­ლის რენტგე­ნი. ნერ­ვის გამ­ტა­რო­ბის კვლე­ვა შე­იძ­ლე­ბა გა­მო­ყე­ნე­ბულ იქ­ნას ნერ­ვის და­ზი­ა­ნე­ბის ად­გილმდე­ბა­რე­ო­ბის გან­სა­სა­ზღვრად.

კონ­სერ­ვა­ტუ­ლი მკურ­ნა­ლო­ბა

ხში­რად მკურ­ნა­ლო­ბა მო­ი­ცავს თქვე­ნი ამა თუ იმ მოძ­რა­ო­ბის შე­ზღუდ­ვას/გას­წო­რე­ბას, ან­თე­ბის­სა­წი­ნა­აღ­მდე­გო არას­ტე­რო­ი­დუ­ლი სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბის მი­ღე­ბას. თუ ტკი­ვი­ლი ძლი­ე­რია, ექიმ­მა შე­იძ­ლე­ბა გირ­ჩი­ოთ კა­უ­და­ლუ­რი ეპი­დუ­რუ­ლი ინექ­ცია ან კონ­კრე­ტუ­ლი და­ზი­ა­ნე­ბუ­ლი ნერ­ვის გარ­შე­მო ინექ­ცია ტკი­ვი­ლის კუ­პი­რე­ბის­თვის. ასე­ვე, შე­საძ­ლოა ფი­ზი­ო­თე­რა­პია და­გეხ­მა­როთ ტკი­ვი­ლის მარ­თვა­ში.

ქი­რურ­გი­უ­ლი მკურ­ნა­ლო­ბა

ხერ­ხემ­ლის თი­ა­ქა­რის მქო­ნე პა­ცი­ენ­ტე­ბის მხო­ლოდ ნა­წილს ესა­ჭი­რო­ე­ბა ოპე­რა­ცია - დის­კექ­ტო­მია. დის­კის თი­აქ­რის ოპე­რა­ცია შე­იძ­ლე­ბა გა­კეთ­დეს რო­გორც ღია გზით, ასე­ვე, უფრო თა­ნა­მედ­რო­ვე - მი­ნი­მა­ლუ­რად ინ­ვა­ზი­უ­რი გზით . ოპე­რა­ცი­ის დროს ნე­ი­რო­ქი­რურ­გი იღებს დის­კის ამო­ბურ­ცულ ნა­წილს რო­მე­ლიც აწ­ვე­ბა ნერ­ვულ ქსო­ვილს (სურ. 4).

ზოგ­ჯერ, ხერ­ხემ­ლის არას­ტა­ბი­ლუ­რო­ბის შემ­თხვე­ვა­ში, სა­ჭი­როა ხერ­ხემ­ლის ფიქ­სა­ცია სპე­ცი­ა­ლუ­რი ჭან­ჭი­კე­ბით და სა­მაგ­რე­ბით.

ასე­ვე, გარ­კვე­ულ შემ­თხვე­ვებ­ში, ნე­ი­რო­ქი­რურ­გი ანაც­ვლებს და­ზი­ა­ნე­ბულ დისკს ხე­ლოვ­ნუ­რი დის­კით.

ზურ­გის/წე­ლის და კის­რის პრობ­ლე­მე­ბი ძა­ლი­ან ხში­რია.

სა­ბედ­ნი­ე­როდ, ჩვენ შეგ­ვიძ­ლია და­ვეხ­მა­როთ პა­ცი­ენ­ტრბის უმე­ტე­სო­ბას ტკი­ვი­ლის კუ­პი­რე­ბა­ში, მის­გან გა­თა­ვი­სუფ­ლე­ბა­ში და უმოკ­ლეს დრო­ში ნორ­მა­ლურ ყო­ველ­დღი­ურ ცხოვ­რე­ბას­თან დაბ­რუ­ნე­ბა­ში.

თუ ფიქ­რობთ, რომ დის­კის თი­ა­ქა­რი გაქვთ, აუ­ცი­ლებ­ლად, სა­წყის ეტაპ­ზე­ვე გა­ე­სა­უბ­რეთ ექიმს.

ნე­ი­რო­ქურ­გი არ­ჩილ ერის­თავ­თან კონ­სულ­ტა­ცი­ის­თვის, და­უ­კავ­შირ­დით:

Tel: +995 599820404

Email: contact@neurosurgeon.ge

არ­ჩილ ერის­თა­ვი - ბრი­ტა­ნეთ­ში მოღ­ვა­წე ქარ­თვე­ლი ნე­ი­რო­ქი­რურ­გი არ­ჩილ ერის­თა­ვი 22 წლი­ა­ნი გა­მოც­დი­ლე­ბით; მისი სპე­ცი­ა­ლი­ზა­ცია მო­ი­ცავს თა­ვის ტვი­ნის, ზურ­გის ტვი­ნის, ხერ­ხემ­ლის და პე­რი­ფე­რი­უ­ლი ნერ­ვუ­ლი სის­ტე­მის მკურ­ნა­ლო­ბას, რო­გო­რიც არის ცენ­ტრა­ლუ­რი ნერ­ვუ­ლი სის­ტე­მის ონ­კო­ლო­გია, სის­ხლძარ­ღვო­ვა­ნი პა­თო­ლო­გი­ე­ბი, ხერ­ხემ­ლის დე­გე­ნე­რა­ცი­უ­ლი და პე­რი­ფე­რი­უ­ლი ნერ­ვუ­ლი სის­ტე­მის სხვა და­ზი­ა­ნე­ბე­ბი. ჩა­ტა­რე­ბუ­ლი აქვს 1500-ზე მეტი ოპე­რა­ცია, მათ შო­რის, თა­ვის ტვი­ნის ოპე­რა­ცია გაღ­ვი­ძე­ბულ პა­ცი­ენტზე ანუ ცნო­ბი­ე­რი კრა­ნი­ო­ტო­მია სა­ქარ­თვე­ლო­ში.

NS