ლალი ჩხიკვაძე

რომლებიც ხმელთაშუა ზღვის დიეტას მიირთმევდნენ, კოგნიტური შესაძლებლობების ტესტებში უფრო მაღალი ქულები მიიღეს.

კვლევის შედეგები გამოქვეყნდა ჟურნალში JAMA Neurology. კვლევაში მონაწილეობდა 586 ადამიანი, რომლებიც ერთდროულად გამოიკვლიეს Rush Memory and Aging პროექტის ფარგლებში, რომელიც მიზნად ისახავდა ხანდაზმული ამერიკელების ჯანმრთელობის შესწავლას.

• მკვლევარებმა ჩაწერეს მონაწილეთა კვების და ფიზიკური ჩვევები, შეაგროვეს ინფორმაცია მათი სამუშაო ადგილის, მავნე ჩვევებისა და ოჯახური მდგომარეობის შესახებ. თითოეული მონაწილისთვის ჩამოყალიბდა ჯანმრთელობის ჯანსაღი ქცევის ქულა სხვადასხვა ფაქტორების საფუძველზე.
• სულ ერთიდან ხუთამდე ქულის მოპოვება შეიძლებოდა.

კოგნიტური შესაძლებლობები რამდენჯერმე იქნა შეფასებული კვლევის განმავლობაში. მეცნიერებმა ყურადღება გაამახვილეს პირველადი ტესტის შედეგებსა და გვიან სიბერეში დაფიქსირებულ გონებრივი სიმახვილის მაჩვენებლებზე. მათ აღმოაჩინეს, რომ მონაწილეებს, რომლებიც მიჰყვებოდნენ ხმელთაშუა ზღვის დიეტას (ბოსტნეულის, ხილის, მარცვლეულის, თევზის, ყველის, ზეითუნის ზეთის ჭამა) და ჯანსაღი ცხოვრების წესს, სიბერეში უკეთესი კოგნიტური შესაძლებლობები ჰქონდათ მათ თანატოლებთან შედარებით.

მონაწილეების გარდაცვალების შემდეგ, მეცნიერებმა გამოიკვლიეს მათი ტვინი ალცჰაიმერის დაავადების ნიშნებზე, როგორიცაა ბეტა-ამილოიდური და ტაუ ფოლაქები.

შედეგებმა აჩვენა, რომ ტოქსიკური ცილების დაგროვების არსებობის შემთხვევაშიც კი, ხმელთაშუა ზღვის დიეტა და ცხოვრების წესი იცავდა მონაწილეებს კოგნიტური უნარების დაქვეითების განვითარებისგან.

აღმოჩენილია დემენციის ახალი ბიომარკერი

აშშ-ში ტეხასის უნივერსიტეტის ჯანმრთელობის სამეცნიერო ცენტრის მეცნიერებმა დაადგინეს, რომ თავის ტვინის ქერქის რუხი ნივთიერების განლევა დემენციის ადრეული ბიომარკერია, რომელიც შეიძლება გამოვლინდეს დაავადების სიმპტომების გამოვლენამდე ხუთიდან ათი წლით ადრე.

კვლევის შედეგები გამოქვეყნდა ჟურნალში Alzheimer's & Dementia (A&D). კვლევაში მონაწილეობდა 1000 ადამიანი მასაჩუსეტსიდან და 500 კალიფორნიელი. მონაწილეთა საშუალო ასაკი 70-დან 74 წლამდე მერყეობდა.

• კალიფორნიის მოხალისეებს შორის 44% იყო აფროამერიკელი და ესპანურენოვანი, ხოლო მასაჩუსეტსის მოხალისეები ძირითადად არაესპანელი თეთრკანიანი იყო. აღნიშნულია, რომ კვლევის დასაწყისში ზოგიერთ მოხალისეს უკვე განუვითარდა დემენცია. ყველა მონაწილეს ჩაუტარდა მაგნიტურ-რეზონანსული ტომოგრაფია თავის ტვინში ცვლილებების დასადგენად.
• მკვლევარებმა ასევე დაათვალიერეს მონაწილეთა ტვინის MRI სკანირება ათი წლით ადრე და შეადარეს ისინი ახლანდელთან.

აღმოჩნდა, რომ თავის ტვინის ქერქის რუხი ნივთიერების განლევა, რომელიც ზოგიერთ მოხალისეში აღმოჩენილია ძველი მაგნიტურ-რეზონანსული ტომოგრაფიის შედეგების ანალიზისას, დემენციის პროგნოზული ნიშანია.

რუხი ნივთიერების ფუნქციაა სხეულის ყველა ფუნქციის კონტროლი - კუნთების აქტივობა, სენსორული აღქმა (მაგ. მხედველობა, სმენა), მეხსიერება, ემოციები და მეტყველება.

მეცნიერებმა დაადგინეს, რომ რუხი ნივთიერების ფენის ნაადრევი განლევისას ადამიანებს შემდეგი ათი წლის განმავლობაში უფრო ხშირად უვითარდებოდათ დემენცია. მათ ვარაუდით, მომავალში ეს ბიომარკერი შეიძლება გამოყენებულ იქნას დემენციის ადრეული დიაგნოსტიკისთვის.