ინტერვიუ ექიმთან - რა შემთხვევაში უქმნის საფრთხეს წყალი ჩვენს ორგანიზმს და რა რეკომენდაციები არსებობს მის მოხმარებასთან დაკავშირებით? - მკურნალი.გე

სუფთა წყალი ჯანსაღი ცხოვრების აუცილებელი პირობაა. mkurnali.ge-ს მთავარი რედაქტორი და ექიმი თამარ მამაცაშვილი განმარტავს, რატომ არის წყალი უმნიშვნელოვანესი ჩვენი ჯანმრთელობისთვის: ყველა ცოცხალი ორგანიზმის ცხოვრებაში წყლის პირველხარისხოვან როლს ის ფაქტორი განაპირობებს, რომ იგი უამრავი ქიმიური ნაერთის უნივერსალური გამხსნელია და, ფაქტობრივად, ის გარემოა, რომელშიც ცხოველქმედების მთელი პროცესი მიმდინარეობს. გარდა ამისა, იგი არეგულირებს სხეულის ტემპერატურას, ატენიანებს ჰაერს,

უზრუნველყოფს ჟანგბადისა და საკვები ნივთიერებების ყველა უჯრედამდე მიტანას, ეხმარება ორგანიზმს საკვებისგან ენერგიის წარმოქმნაში, ეხმარება საჭმლის მომნელებელ ორგანოებს საკვები ნივთიერებების ათვისებაში, ფორმას უნარჩუნებს და იცავს ორგანოებს და გამოდევნის ორგანიზმიდან წიდასა და ცხოველქმედების შედეგად წარმოქმნილ უვარგის ნივთიერებებს.

უფრო კონკრეტულად, რა რაოდენობით წყალი უნდა მოვიხმაროთ, რა რეკომენდაციებს გვთავაზობენ მედიკოსები ონკანის წყლის სასმელად მოხმარებასთან დაკავშირებით და რას იწვევს დაბინძურებული წლის მიღება, თამარ მამაცაშვილს ვესაუბრეთ:

- რა რაოდენობის წყალი სჭირდება ადამიანს ყოველდღიურად და რა ვითარებაა როგორც ჩვენს ქვეყანაში, ისე მსოფლიოში სუფთა სასმელი წყლის მიწოდებასთან დაკავშირებით?

- ჯანმრთელ ადამიანს ნორმალურ გარემო პირობებში დაახლოებით 2 ლიტრამდე წყალი სჭირდება ნორმალური ცხოველქმედებისთვის. მაღალი ტემპერატურისა და დაბალი ტენიანობის დროს კი - კიდევ უფრო მეტი.

ბევრ ქვეყანაში მწვავედ დგას სასმელი წყლის ნაკლებობის პრობლემა. დედამიწის მოსახლეობის დაახლოებით ერთი მესამედი სასმელად ვარგისი წყლის მწვავე დეფიციტს განიცდის და იძულებულია, ეს დეფიციტი არასასმელი წყლით შეავსოს. სასმელად უვარგის წყალს ბევრი დაავადების გამოწვევა შეუძლია და ამ დაავადებებით გარდაცვლილთა რიცხვი მსოფლიოში ყოველწლიურად 5 მილიონს აჭარბებს.

პარადოქსია, მაგრამ ეს პრობლემა წყლით მდიდარ საქართველოშიც საკმაოდ აქტუალურია, რადგან სასმელი წყლით მოსახლეობის უზრუნველყოფა დიდწილად არის დაკავშირებული ქვეყნის ეკონომიკურ განვითარებასთან და ცხოვრების დონესთან.

მსოფლიოში ყოვეწლიურად თითქმის მილიონამდე ადამიანი კვდება დაბინძურებული წყლითა და ცუდი სანიტარიული პირობებით გამოწვეული დიარეით, მაშინ როდესაც ფაღარათის პრევენცია სავსებით შესაძლებელია. დიარეა დაბინძურებულ წყალთან ასოცირებული ყველაზე ცნობილი დაავადებაა, მაგრამ ის ერთადერთი არ გახლავთ. მსოფლიოს მასშტაბით ყოველწლიურად 240 მილიონამდე ადამიანი შისტოსომოსით – მწვავე ან ქრონიკული პარაზიტული დააავადებით – ხდება ავად. მწერები, რომლებიც წყალში ცოცხლობენ და მრავლდებიან, მსოფლიოს მრავალ ქვეყანაში დენგეს ცხელების გადამტანებად გვევლინებიან.

- საინტერესოა, რა ნიშნებით ვლინდება წყლით გამოწვეული ინფექციური დაავადება?

- წყლით გამოწვეული ინფექციური დაავადებების უმრავლესობა ადამიანებში მჟღავნდება კუჭ-ნაწლავის სისტემის სხავადასხვა სიმძიმის დაზიანებით. იმის მიხედვით, თუ საჭმლის მომნელებელი სისტემის რომელი ნაწილი ზიანდება უპირატესად, დაავადებაც შესაბამისი ორგანოს ფუნქციის მოშლით გამოიხატება.

ყველაზე ხშირია წვრილი ნაწლავის დაზიანება (ენტერიტი), რომლის დროსაც ირღვევა საჭმლის გადამუშავება და სითხის შეწოვა. ინფექციის ფონზე ზოგჯერ სითხე ორგანიზმიდან ნაწლავის სანათურში ჭარბად გამოდის, ამის შედეგად კი ვითარდება ნაწლავების მოქმედების გახშირება თხიერი, მოუნელებელი განავლით. ამას დიარეა ანუ ფაღარათი ეწოდება. დიარეას ახასიათებს ნაწლავების გახშირებული მოქმედება მოუნელებელი საკვებით, რაც ახასიათებს უპირატესად ეშერიხიოზს, ლამბლიოზს, სტრონგილოიდოზს. მძიმე დიარეას წყლისებური განავლით ხშირად იწვევს ქოლერა, ეშერიხიოზი.

მსხვილი ნაწლავის დაზიანება უპირატესად ე. წ. დიზენტერიის სინდრომით ვლინდება. ამ დროს ინფექციის გამომწვევი აზიანებს ნაწლავის ლორწოვან გარსს და შესაძლოა, ნაწლავის უფრო ღრმად მდებარე შრეებშიც შეაღწიოს. ამიტომ ვითარდება მსხვილი ნაწლავის ანთებითი დაავადების - კოლიტის სურათით.

უნდა გვახსოვდეს, რომ ნაწლავის დაზიანების ნიშნებია: ნაწლავების მოქმედების გახშირებული მოთხოვნა - ზოგჯერ მცირე რაოდენობის სისხლიან-ლორწოიანი განავლით; მუცლის მოვლითი ხასიათის ტკივილი; ცხელება. ახასიათებს შიგელოზს, ამებიაზს, ზოგჯერ ეშერიხიოზს და სტრონგილოიდოზსაც.

კუჭის დაზიანებას - მისი ლორწოვანი გარსის ანთებას, ანუ გასტრიტს იწვევს როგორც ქიმიურად, ისე ბაქტერიოლოგიურად დაბინძურებული წყალი. წყლით გამოწვეულ ინფექციურ გასტრიტს თითქმის ყოველთვის თან ახლავს წვრილი ნაწლავის დაზიანების ნიშნებიც (ამას გასტროენტერიტი ეწოდება).

კუჭის დაზიანების ნიშნებია: ტკივილი კუჭის არეში და ღებინება. აღნიშნულ გართულებას ძირითადად ქოლერა, ზოგჯერ ეშერიხიოზი და ლამბლიოზიც იწვევს. ღვიძლის დაზიანებას იწვევს A ვირუსული ჰეპატიტი, სტრონგილოიდოზი, ამება. ამებამ შეიძლება გამოიწვიოს ღვიძლის არა მხოლოდ ანთებითი დაავადება, არამედ მასში ჩირქგროვის (აბსცესის) ჩამოყალიბებაც კი.

ღვიძლის დაზიანების ნიშნებია: სიყვითლე, უმადობა, გულისრევა, ცხელება და მზარდი საერთო სისუსტე.

სასმელი წყლის დაბინძურებას უხშირესად თვითონ ადამიანი და მისი ნამოქმედარი (მრეწველობა, მიწათმოქმედება, ომები და სხვა) იწვევს. ამის მიზეზი შეიძლება წყალში ცხოველების გამონაყოფების ან მიწის ქანებში არსებული მომწამლავი არაორგანული ნივთიერებების მოხვედრაც გახდეს. ქიმიკატებით გამოწვეული მოწამვლა წყლის დაბინძურების კიდევ ერთი ძალიან საყურადღებო და სავალალო შედეგია.

- როგორ გავარკვიოთ, წყალი სასმელად ვარგისია თუ არა?

- შესაძლოა წყალი გარეგნულად საკმაოდ სუფთად გამოიყურებოდეს: არ ჰქონდეს არასასიამოვნო სუნი ან გემო, მაგრამ რეალურად დაბინძურებული იყოს და გამოიწვიოს სხვადასხვა დაავადება.

ზოგადად, ხელოვნური წყალმომარაგების სისტემები უნდა უზრუნველყოფდეს წყლის იდეალურ სისუფთავეს, მაგრამ ეს საკმაოდ რთული საკითხია, რადგან ბევრ რეგიონში აღნიშნული სისტემები მოძველებულია, ხშირად ზიანდება და რეაბილიტაციას საჭიროებს. ყოველი ხარვეზის დროს კი წყლის დაბინძურების რისკი მატულობს.

წყლის სისუფთავეს და სასმელად ვარგისიანობას ადგენენ სპეციალური ლაბორატორიული ანალიზების საშუალებით. სასმელი წყლის ანალიზი უნდა კეთდებოდეს რეგულარულად, შესაბამისი წესის მიხედვით.