რომელი ორგანული ნაერთები შეიძლება იწვევდეს დიაბეტის განითარებას
შეიძლება გახდეს ტიპი 1 დიაბეტის განვითარების მიზეზი. ოსლოს უნივერსიტეტის მეცნიერებმა აჩვენეს, რომ ზოგიერთ ქიმიურ ნივთიერებას, მათ შორის დიოქსინებს, შეუძლათ დაარღვიონ ინსულინის გამომუშავება და გამოიწვიონ აუტოიმუნური დაავადება.
სპეციალისტებმა გააანალიზეს 442 ამერიკელი ბავშვისა და მოზარდის სისხლის ნიმუშები. მათგან 182-ს დიაგნოსტირებული ჰქონდა ტიპი 1 შაქრიანი დიაბეტი ინსულინისადმი ნორმალური მგრძნობელობით, 148-ს - ტიპი 1 დიაბეტი, ინსულინისადმი რეზისტენტობით, ხოლო 112 ჯანმრთელი ადამიანი შევიდა საკონტროლი ჯგუფში. სისხლის პლაზმაში პოლიქლორირებული ბიფენილებისა და სხვადასხვა ქლორორგანული პესციდიების კონცენტრაციით აფასებდნენ აუტოიმუნური დიაბეტის განვითრების რისკს. მკლვევარებმა ასევე ჩაატარეს ექსპერიმენტი, რომლის მსვლელობისას ვირთხების კუჭუკანა ჯირკვლის ბეტა-უჯრედებზე ზემოქმედებდნენ ბიფენილის და დიქლორდიფენილდიქლორეთილენის (DDE) ხსნარით.
მეცნიერებმა გამოავლინეს კავშირი პლაზმაში ამ დამაბინძურებლების კონცენტრაციასა და ტიპი 1 შაქრიანი დიაბეტის ინსულინისადმი ნორმალური მგრძნობელობის დიაგნოზის ალბათობას შორის. ეს ასოციაცია არ აღინიშნებოდა დიაბეტის ფონზე ინსულინისადმი რეზისტენტულ პაციენტებში. ექსპერიმენტის მსვლელობისას ქლორის ზემოთ აღნიშნული ნაერთები არღვევდენენ ბეტა-უჯრედების მიერ გლუკოზის საპასუხოდ ინსულინის პროდუქციისა და სეკრეტირების უნარს. ამას თან ახლდა სხვადასხვა გენის ექსპრესიის ცვლილებები, რომლებიც აღმოჩნდნენ დაბინძურებაზე მგრძნობიარეები. ორ დღეზე მეტი ხანგრძლივობის ზემოქმედება კი თანდათანობით კლავდა უჯრედებს.
სხვადასხვა ქლორორგანულ ნივთიერებებს შეიცავს საკვები პროდუქტები, პლასტმასები, საღებავები, საამშენებლო მასალები, ნიადაგი და წყალი. ზოგიერთ ქვეყანაში მავნე მწერების გასანადგურებლად გამოიყენება ქლორის შემცველი პესტიციდები. ამასთან, ამ ნივთიერებების 90% ორგანიზმში ხვდება ხორციდან, თევზიდან და რძის პროდუქტებიდან.