შტოში
შტოშს მთელი წლის განმავლობაში მიირთმევენ: ცეცხლოვანი ფერის კენკრა და მისი სასარგებლო თვისებები თოვლის საფარქვეშ გაზაფხულამდე ძლებს. შტოში ავიტამინოზის პროფილაქტიკის არაჩვეულებრივი საშუალებაა. ბიოლოგიურად აქტიურ ნივთიერებათა შემცველობით ის ნამდვილი ჩემპიონია ველურ კენკროვანთა შორის. შტოშის ნაყოფი დიდი რაოდენობით შეიცავს პექტინს, B ჯგუფის ვიტამინებს (ისინი განამტკიცებენ ნერვულ სისტემას და დიდხანს უარჩუნებენ სილამაზეს კანსა და თმას), სასარგებლო მიკროელემენტებს: კალიუმს, იოდს, მაგნიუმს, - ფლავონოიდებისა და PP ვიტამინის მაღალი შემცველობის წყალობით კი ხელს უწყობს ასკორბინის მჟავას სრულ ათვისებას. გაითვალისწინეთ: დუღილის დროს ჩ ვიტამინი იშლება. თუ ამზადებთ შტოშის სასმელს, კენკრა არ უნდა ხარშოთ - ის უნდა გამოწუროთ, წამოადუღოთ შაქართან ერთად მისი ჩენჩო და რბილობი (რათა სასმელს კენკრის ლამაზი, ცეცხლოვანი შეფერილობა მიეცეს) და როცა ნახარში გაგრილდება, ჩაამატოთ მასში შტოშის ცოცხალი წვენი.
გაციებისას - შტოშის წვენი კარგია გაციების პროფილაქტიკისთვის და სამკურნალოდ. აქვს სიცხის დამწევი ეფექტი, კლავს წყურვილს, გარდა ამისა, ორგანიზმიდან გამოდევნის ტოქსინებს, რომლებიც ავადმყოფობისას გროვდება. ყელის ტკვილის დროს ძალიან კარგია თაფლით გაზავებული შტოშის წვენი. შტოში ამაღლებს იმუნიტეტს. აურიეთ ერთმანეთში 1 კგ კენკრა და დაჭრილი ვაშლი, 2 ჭიქა ნიგოზი და დაასხით 1 ჭიქა წყლისა და 2,5 კგ შაქრისგან მომზადებული სიროფი. წამოადუღეთ ნარევი ნელ ცეცხლზე 30 წუთის განმავლობაში და გადაიღეთ ქილებში. მიიღეთ 1 სუფრის კოვზი ყოველ დილით და დააყოლეთ თბილი წყალი. შტოში ზრდის კაპილარების სიმტკიცესა და ელასტიკურობას, ამიტომ სპეციალისტები გვირჩევენ მის მიღებას ვარიკოზის დროს. შტოშის წვენისა და ჭარხლის წვენის ნარევი უხდება მაღალ წნევას. შტოშს, როგორ ცოცხალს, ისე გადამუშავებულს, ფართოდ იყენებენ გასტრიტისა და კოლიტის დროს. შტოში, მისი წვენი და სიროფი, კისელი და მურაბა აძლიერებს კუჭისა და პანკრეასის წვენის გამოყოფას. შტოში სასარგებლოა ასევე დაბალი მჟავიანობის და კუჭქვეშა ჯირკვლის ანთების დროს.
წყლულის მკურნალი - გამოკვლევებმა დაადასტურა, რომ შტოში აბრკოლებს პილორუსის ჰელიკობაქტერიის (Helicobacter pylori) გამრავლებას, რომელიც კუჭის წყლულს იწვევს, თუმცა კენკრა კარგია მხოლოდ პროფილაქტიკისთვის. თუ დაავადება უკვე ჩამოყალიბდა, მის მირთმევას არ გირჩევთ. შტოში უკუნაჩვენებია აგრეთვე მაღალი მჟავიანობით მიმდინარე გასტრიტის, კუჭისა და თორმეტგოჯა ნაწლავის წყლულის, ღვიძლის დაავადებების დროს.
კუჭის აშლილობისას - 2 სუფრის კოვზ შტოშს უნდა დავასხათ 2 ჭიქა ცხელი წყალი, წამოვადუღოთ ნელ ცეცხლზე 10 წუთით, გავაგრილოთ, გავწუროთ და მივიღოთ ნახევარ-ნახევარი ჭიქა დღეში 4-ჯერ.
ბუნებრივი ანტიბიოტიკი - ცნობილია, რომ შტოში აძლიერებს ანტიბიოტიკების მოქმედებას, ამიტომ ის საუკეთესო დამატებითი სამკურნალო საშუალებაა ცისტიტის, ნეფრიტის, ქალური ანთებითი დაავადებების დროს. თუ ცისტიტი ხშირად გაწუხებთ, რეგულარულად მიიღეთ 2 სუფრის კოვზი შტოშის წვენი დღეში ორჯერ, ჭამამდე ნახევარი საათით ადრე. ეს თავიდან აგაცილებთ ინფექციის გამწვავებას. ამ შესანიშნავი კენკრის ანტიბაქტერიული თვისებები არანაკლებ აღაფრთოვანებს სტომატოლოგებს. შტოში აფერხებს ბაქტერიების გამრავლებას, იცავს კბილებს კარიესისგან, ხოლო ღრძილებს - ანთებითი პროცესებისგან.
ჯადოსნური ანტიოქსიდანტები - ამერიკელმა მეცნიერებმა ერთმანეთს შეადარეს სხვადასხვა ხილი ანტიოქსიდანტების შემცველობის თვალსაზრისით. აღმოჩნდა, რომ ფენოლის ჯგუფის ანტიოქსიდანტების შემცველობით შტოში ყველა სხვა ხილსა და ბოსტნეულს სჯობნის.
- შტოში (100 გ) - 373 მლგ
- მსხალი (საშუალო ზომის) - 317 მლგ
- ყურძენი (შავი, 1/2 ჭიქა) - 296 მლგ
- ვაშლი (საშუალო ზომის) - 256 მლგ
- ალუბალი - 231 მლგ
- მარწყვი (8 ცალი) - 195 მლგ