ლალი ჩხიკვაძე

კულინარიული დამუშავება განსხვავებულია. მომზადების ყველა ტიპი არ არის აგრესიული, რაც ნიშნავს, რომ ეს იწვევს საკვები ნივთიერებების მნიშვნელოვან დაკარგვას. ყველაზე მნიშვნელოვანი წესია: რაც მეტად ექვემდებარება ბოსტნეული მაღალ ტემპერატურას, მით მეტ საკვებ ნივთიერებებს დაკარგავს. ამიტომ, მომზადების ყველაზე სასურველი მეთოდია არის ის, რაც ნაკლებ დროს მოითხოვს. მაგალითად, ბლანშირება.

• სითბური დამუშავება, რომელიც მოითხოვს დიდ დროს, მოიცავს: ადუღებას და ორთქლზე მოხარშვას, ჩაშუშვას, გამოცხობას, შეწვას. ვიტამინებისა და მინერალების განსაკუთრებით დიდი დანაკარგები შეინიშნება მომზადების დროს. ამიტომ, დანაკარგების შესამცირებლად: არ მოხარშოთ დიდი რაოდენობით წყალში; თუ მომზადების ტექნოლოგია საშუალებას იძლევა, მაშინ ბოსტნეული მოხარშეთ მთლიანად, კანში და არა ნაჭრებად; ბოსტნეული მდუღარე წყალში მოხარშეთ; მომზადების ბოლოს დაამატეთ მარილი. თუ იყენებთ გაყინულ ბოსტნეულს, მოხარშეთ ისინი გალღობის გარეშე.

ჩაშუშვის დროსაც იკარგება სასარგებლო მიკროელემენტები. ვიტამინების შენარჩუნების თვალსაზრისით ყველაზე დამზოგავია ორთქლზე მოხარშვა და გამოცხობა. ორთქლზე მოხარშვა საშუალებას გაძლევთ შეინარჩუნოთ ვიტამინებისა და მინერალების უმეტესი ნაწილი, მაგრამ ცოტას მოსწონს ამ გზით მომზადებული ბოსტნეულის გემო. მაგრამ ბევრს მოსწონს გამომცხვარი. გამომცხვარი ბოსტნეული არ კარგავს ფერს და ინარჩუნებს მაქსიმალურ გემოს, რადგან ისინი მზადდება საკუთარ წვენში. შეეცადეთ გამოაცხოთ დახურულ ფორმაში.

წვნიანი ბოსტნეული, როგორიცაა ყაბაყი, პომიდორი, ბადრიჯანი, წიწაკა შეიძლება მიირთვათ შემწვარი.

• ეცადეთ დაიცვათ უსაფრთხო შეწვის წესები: გამოიყენეთ ტაფები მაღალი ხარისხის საფარით, შეწვით მინიმალური რაოდენობით ზეთით ან მის გარეშე და მოერიდეთ პროდუქტის ზედმეტ შეწვას. აღსანიშნავია, რომ დამჯავებული ბოსტნეული სასარგებლოა. ის არა მხოლოდ პრებიოტიკია (ნაწლავის მიკროფლორისთვის საკვები), არამედ ბუნებრივი პრობიოტიკიც (სასარგებლო მიკროორგანიზმები ნაწლავებში ხვდებიან ცოცხალი სახით).

ბოსტნეულში შემავალი ყველა საკვები ნივთიერება როდი ნადგურდება.

ვიტამინები ითვლება ყველაზე მგრძნობიარედ თერმული დამუშავების მიმართ. ზოგიერთი მათგანი არასტაბილურია და ადვილად ნადგურდება სინათლის, ატმოსფერული ჟანგბადის, მაღალი ტემპერატურის ან ლითონებთან შეხებისას, მაგალითად, ვიტამინი C და ფოლიუმის მჟავა. ამიტომ, მიზანშეწონილია ამ ვიტამინებით მდიდარი ბოსტნეულის მირთმევა უმი სახით.

ვიტამინები A, E, K და კაროტინოიდები, რომლებითაც მდიდარია წითელ-ნარინჯისფერი ბოსტნეული, პირიქით, საკმაოდ მდგრადია მაღალი ტემპერატურის მიმართ, მაგრამ მგრძნობიარეა სინათლისა და ჟანგბადის მოქმედების მიმართ. ამიტომ უმჯობესია მისი შენახვა დახურულ და გაუმჭვირვალე ჭურჭელში.

ვიტამინებით მდიდარი საკვები უნდა ინახებოდეს დაბალ ტემპერატურაზე, ან კიდევ უკეთესი, გაყინული.

ბოსტნეული შეიცავს არა მხოლოდ ვიტამინებს, არამედ მინერალებსაც. მინერალები უფრო მდგრადია გადამუშავების მიმართ.