ეკა ჭავჭავაძე

.

• წესი 1. რეგულარულად აკონტროლეთ არტერიული წნევა

ასაკისა და ცხოვრების რეჟიმის მიუხედავად, ჰიპერტონიით დაავადებულმა ყოველდღიურად უნდა აკონტროლოს წნევა, დღეში 2-ჯერ - დილით და საღამოს.

• წესი 2. დაიცავით რაციონალური კვების პრინციპები

ეს უპირველეს ყოვლისა გულისხმობს კვების რეჟიმს. სასურველია საკვების მიღება დღეში 4-5-ჯერ ერთსა და იმავე დროს, ამასთან, ოპტიმალური ინტერვალი საუზმესა და ვახშამს შორის არ უნდა აღემატებოდეს 10 საათს. შეზღუდეთ სუფრის მარილის მიღება დღეში 5 გრამამდე, სამაგიეროდ, 5-6 გრამამდე გაზარდეთ კალიუმის მარილებით მდიდარი პროდუქტების წილი მენიუში: ყველაზე მეტად მათ შეიცავს ლობიო, ბარდა, ზღვის კომბოსტო, შავი ქლიავი, ქიშმიში, კარტოფილი, თევზეული, მწვანე ხახვი, ყურძენი, გარგარი, ატამი. კალიუმის მარილებით განსაკუთრებით მდიდარია კენკროვან მცენარეთა ნაყოფი: შავი მოცხარი, მარწყვი, ხენდრო, მოცვი, ქაცვი და სხვა.

მენიუდან სასურველია საერთოდ გამორიცხოთ ან შეზღუდოთ ცხარე საკვები, სანელებლები, მწნილეულობა, ცხოველური ცხიმებით მდიდარი საკვები, დაკონსერვებული პროდუქტები, საკონდიტრო ნაწარმი. უპირატესობა მიანიჭეთ წყალსა და ორთქლზე დამზადებულ სადილებს.

შეზღუდვები ვრცელდება დღე-ღამეში მიღებულ სითხეზეც, განსაკუთრებით კი გაზიანი და მინერალური სასმელების მიღებაზე. დღე-ღამეში მიღებული საერთო სითხის რაოდენობა არ უნდა აღემატებოდეს 1-1,5 ლიტრს.

• წესი 3. თავი ანებეთ მავნე ჩვევებს

ეს თამბაქოსა და ალკოჰოლს ეხება. სიგარეტის კვამლში არსებული ნიკოტინი აღიზიანებს ნერვულ სისტემას და ზრდის გულზე დატვირთვას, ავიწროებს სისხლძარღვებს და ამით ხელს უწყობს არტერიული წნევის მატებას. ალკოჰოლის გავლენით კი ადამიანი კარგავს თვითშეგრძნებაზე კონტროლს, თრობის დროს წნევის მომატება გაცილებით საშიშია.

• წესი 4. გაზარდეთ ფიზიკური აქტივობა

დასაშვები ფიზიკური დატვირთვის დონე მკურნალ ექიმთან ერთად განსაზღვრეთ და გახსოვდეთ, რომ სწორად შერჩეული დატვირთვის პირობებში ვარჯიშის შემდეგ პულსი არ უნდა აღემატებოდეს 120-140-ს წუთში (180-ასაკი), ვარჯიში არ უნდა იწვევდეს სულის ხუთვას, გაძლიერებულ ოფლდენას, ზოგად სისუსტეს, ტკივილს გულმკერდის არეში. ამ სიმპტომების გაჩენისას აუცილებლად მიმართეთ ექიმს და შეცვალეთ დატვირთვის ფორმა.

• წესი 5. მოიცილეთ ჭარბი წონა

გახსოვდეთ, საშუალო ასაკის ადამიანი 1 საათის განმავლობაში სწრაფი სიარულისას წვავს 300 კკალორიას, მშვიდი სიარულისას - 200-ს, ცურვისას 670-ს, ველოსიპედით სიარულის დროს - 490-ს, ძილში 60 კკალორია იხარჯება, შინ საქმიანობისას კი 180 კკალორია. ჭარბი წონის მოსაცილებლად აუცილებელია დღე-ღამეში 1800-1200 კკალორიის მოცილება.

• წესი 6. დაისვენეთ სრულფასოვნად

სრულფასოვანი დასვენება მოიცავს დღე-ღამეში 8-9-საათიან ძილს. დაუმეგობრდით არასპეციფიკურ საძილე საშუალებებს: ძილის წინ სუფთა ჰაერზე სეირნობა, თბილი აბაზანა დაძინების წინ, საღამოს უარის თქმა ვახშამზე და ტელევიზორის ყურებაზე.

• წესი 7. გაუმკლავდით სტრესულ სიტუაციებს

თავი აარიდეთ გადაღლას, განსაკუთრებით ქრონიკულს, ერთმანეთს შეუნაცვლეთ გონებრივი და ფიზიკური შრომა. თქვენთვის უსიამოვნო, ამაღელვებელ სიტუაციაში მოხვედრისას ღრმად ჩაისუნთქეთ, გააკეთეთ პაუზა; ვიდრე მრისხანებას, უკმაყოფილებას გამოთქვამდეთ, ეცადეთ შეცვალოთ საუბრის თემა, ნუ მიიღებთ იმ გადაწყვეტილებას, რომლის მოსალოდნელი შედეგებიც წინასწარ არ გექნებათ განსაზღვრული.

• წესი 8. ექიმის ყველა რჩევა მკაცრად დაიცავით

მეტად მნიშვნელოვანია ექიმის ყველა რეკომენდაციის განუხრელი დაცვა.

ნუ გამოიჩენთ ინიციატივას და ნუ შეცვლით თვითნებურად ექიმის დანიშნულებას, ნუ შეწყვეტთ წამლების მიღებას იმ შემთხვევაშიც კი, თუ თავს გაცილებით უკეთ იგრძნობთ. აუცილებელია მკურნალობის კურსის ბოლომდე მიყვანა.

დაუშვებელია ყოველგვარი თვითმკურნალობა და ნათესავის ან ნაცნობ-მეგობრების რჩევით, ერთი მედიკამენტის მეორით შეცვლა.

არტერიული წნევის გაზომვისას გაითვალისწინეთ:

1. გაზომვამდე 10-15 წუთით ადრე უნდა დაისვენოთ და დამშვიდდეთ, ფიზიკური დატვირთვა და ემოციური სტრესი ცვლის გაზომვის შედეგებს;
2. გაზომვისას უნდა იჯდეთ ან იწვეთ ისე, რომ მუცლის ღრუს არ აწვებოდეთ, რადგან ეს წნევის მატებას გამოიწვევს;
3. გადავსებული შარდის ბუშტი ხელოვნურად ზრდის არტერიულ წნევას;
4. წნევის მაჩვენებლის მატებას განაპირობებს უძილობა და ხშირი ყაბზობა;
5. წნევა იზრდება ცივ ამინდშიც, ამიტომ უმჯობესია, წნევა ოთახის ტემპერატურის პირობებში (20-25 გრადუსი) გაიზომოთ;
6. გაზომვამდე 2 საათით ადრე კოფეინის შემცველი სასმელების (ყავა, ჩაი, კოკა-კოლა) დალევა ასევე ზრდის წნევის მაჩვენებელს;
7. გაზომვის პროცესში მოძრაობა ან ლაპარაკი, შესაძლოა, მცდარი შედეგის მიზეზი გახდეს;
8. წნევა განმეორებით უნდა გაიზომოს წინა გაზომვიდან არანაკლებ 5-10 წუთის შემდეგ, რათა ორგანიზმში ნორმალური სისხლის მიმოქცევა აღდგეს;
9. დაუშვებელია წნევის გაზომვა ტანსაცმლიან ხელზე.