ცოტა რამ ჰერპეს-ზოსტერის შესახებ
ვინ შეიძლება დაავადდეს ჰერპეს-ზოსტერით?
ნებისმიერ ადამიანს, რომელსაც კი ჩუტყვავილა გადაუტანია, შეიძლება სარტყლისებრი ლიქენი დაემართოს, თუმცა მისი განვითარების განსაკუთრებით დიდი ალბათობა აქვთ ხანდაზმულებს.
ვისაც ჩუტყვავილა არ გადაუტანია, ჰერპეს-ზოსტერით არ დაავადდება.
ზოგს ჰგონია, რომ ჩუტყვავილა არასოდეს ჰქონია, მაგრამ გამოკვლევისას აღმოჩნდება ხოლმე, რომ მათ ეს დაავადება მსუბუქი, წაშლილი ფორმით გადაიტანეს ან უბრალოდ დაავიწყდათ.
როგორ ვითარდება დაავადება
ჩუტყვავილას გამომწვევი, ვარიცელა-ზოსტერის ვირუსი, დაავადების გადატანის შემდეგ ხერხემლის გვერდით განლაგებულ ნერვულ წნულებში ინერგება და წლობით რჩება იქ პასიურ მდგომარეობაში, შესაძლოა, მთელი სიცოცხლეც კი "ეძინოს", მაგრამ ზოგჯერ აქტიურდება და სარტყლისებრ ლიქენს იწვევს. ვირუსის გააქტიურების უშუალო მიზეზი უცნობია. ხელშემწყობ ფაქტორად მიიჩნევენ იმუნური ფაქტორების დაქვეითებას მძიმე დაავადების ან სტრესის ფონზე.
გადამდებია თუ არა სარტყლისებრი ლიქენი?
მას, ვისაც ჩუტყვავილა გადატანილი აქვს, სარტყლისებრი ლიქენი არ გადაედება. დაავადება ემუქრება მათ, ვისაც ჩუტყვავილა არ გადაუტანია.
როგორ ვლინდება სარტყლისებრი ლიქენი?
დაავადების პირველი სიმპტომია კანზე წითელი ფოლაქების გაჩენა. გამონაყარი უმეტესად სხეულის ცალ - წინა ან უკანა - მხარეს ნერვული წნულიდან გამომავალი ნერვის სეგმენტის ინერვაციის მიდამოში ვრცელდება. არ არის გამორიცხული, სხეულის სხვა ნაწილებზე, მათ შორის - თავსა და სახეზეც გაჩნდეს. შესაძლოა, გამონაყარს დაერთოს კანის ქავილი, ჩხვლეტა და წვა. ხშირად თავს იჩენს ტკივილი ნერვის ინერვაციის მიდამოში, უმეტესად - სხეულის ცალ მხარეს. ზოგიერთი უჩივის სისუსტეს, მოთენთილობის შეგრძნებას, ტემპერატურის უმნიშვნელო მატებას. შემდეგ ჩნდება სითხით სავსე ბუშტუკები, რომლებიც მოგვიანებით სკდება და წყლულებს ტოვებს. წყლულები ნელ-ნელა ხორცდება და ქერქით იფარება. ეს 2-5 კვირა გრძელდება. დაავადება უმეტესად ამით სრულდება, თუმცა დაზიანებული ნერვის გასწვრივ შესაძლოა დარჩეს ტკივილის შეგრძნება.
ზიანდება თუ არა თვალი?
ზიანდება, თუმცა იშვიათად. ამ დროს აუცილებელია ანტივირუსული მკურნალობის დროული ჩატარება, რადგან ვირუსი საფრთხეს უქადის მხედველობას.
როგორ მკურნალობენ სარტყლისებრ ლიქენს?
ანტივირუსული პრეპარატების მიღება აუცილებელია. ეს მედიკამენტები ვირუსს ვერ სპობს, მაგრამ თუ მათ მიღებას პირველი 7 საათის განმავლობაში დაიწყებთ, შესაძლოა, გართულებებს, მაგალითად, პოსტჰერპესულ ნევრალგიას, თავი დააღწიოთ. რაც უფრო ადრე დაიწყება ანტივირუსული თერაპია, მით უფრო ძლიერი იქნება მისი ეფექტი.
ჰერპეს-ზოსტერის მწვავე პერიოდში, განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც გამონაყარი თავსა და სახეზეა, ნიშნავენ ფიზიოთერაპიულ პროცედურებს.
როგორ მოვუაროთ ავადმყოფს?
უწინარეს ყოვლისა, უნდა დავიცვათ გამონაყარიანი უბნების სისუფთავე. ნუ გამოიყენებთ არომატულ საპნებს და ეთერზეთებზე დამზადებულ ჰიგიენურ საშუალებებს! ნუ გაახანგრძლივებთ დაბანის პროცედურას - ამან შესაძლოა წყლულების შეხორცების პროცესი შეაფერხოს. ატარეთ მოხერხებული, თავისუფალი, ნატურალური ქსოვილის (ჩითის, კოტონის) ტანსაცმელი. გამონაყარი დაიმუშავეთ ბრილიანტის მწვანეთი და ანტივირუსული მალამოთი (აციკლოვირით, ზოვირაქსით, ვიროგელით...). მიიღეთ A, B ჯგუფისა და E ვიტამინები, რომლებიც ხელს უწყობს კანისა და ნერვების რეგენერაციის პროცესს. ავადმყოფი გამოკვებეთ ცოცხალი ხილით, ბოსტნეულით.
როგორ ვუმკურნალოთ პოსტჰერპესულ ნევრალგიას?
პოსტჰერპესული ნევრალგია შესაძლოა თვეობით და წლობითაც კი გაგრძელდეს. ის ძალიან ძნელად ექვემდებარება მკურნალობას, თუმცა ნევროპათოლოგის კონსულტაცია აუცილებელია.
ნევრალგიის დროს ინიშნება ტკივილგამაყუჩებელი პრეპარატები, ზოგჯერ - ფიზიოთერაპიული პროცედურები: დიადინამიური დენი, ულტრაბგერა, აგრეთვე ვიტამინოთერაპია.