ლალი ჩხიკვაძე

რა ფაქტორები ახდენს გავლენას სისხლში ქოლესტერინის დონეზე.

ქოლესტერინის დონის კონტროლი ჯანმრთელობის შენარჩუნებისა და გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების პრევენციის მნიშვნელოვანი ასპექტია. ქოლესტერინი არის ნივთიერება, რომელიც აუცილებელია უჯრედების ფუნქციონირებისთვის, მაგრამ მისმა ჭარბმა რაოდენობამ შეიძლება გამოიწვიოს არტერიებში ათეროსკლეროზული ფოლაქების დაგროვება, რაც ზრდის გულის შეტევისა და ინსულტის რისკს. როგორია ქოლესტერინის დონის კონტროლის მეთოდები.

• პირველი ნაბიჯი არის კვების რეჟიმის შეცვლა. უჯერი ცხიმებით, ბოჭკოებით, ხილითა და ბოსტნეულით მდიდარი კვების რაციონი ხელს უწყობს ეგრეთ წოდებული „ცუდი“ ქოლესტერინის (LDL) დონის შემცირებას და „კარგი“ ქოლესტერინის (HDL) დონის ამაღლებას. რეკომენდებულია ნაჯერი ცხიმების მოხმარების, ასევე ფასტფუდში არსებული ტრანს ცხიმების შეზღუდვა.
• მეორე მნიშვნელოვანი ასპექტი ფიზიკური აქტივობაა. რეგულარული ვარჯიში აუმჯობესებს მეტაბოლიზმს და ხელს უწყობს ჯანსაღი წონის შენარჩუნებას. რეკომენდებულია დღეში მინიმუმ 30-40 წუთის განმავლობაში ფიზიკური დატვირთვა, მათ შორის სიარული, ცურვა და სპორტით დაკავება.
• მესამე ფაქტორი წონის კონტროლია. ჭარბმა წონამ შეიძლება გაზარდოს სისხლში ქოლესტერინის დონე. სხეულის წონის 5-10%-ით შემცირებამ შეიძლება მნიშვნელოვნად გააუმჯობესოს სისხლში ქოლესტერინის მაჩვენებლები. ეს მიიღწევა დაბალანსებული კვებით დარეგულარული ვარჯიშით.
• მეოთხე ასპექტია მოწევაზე თავის დანებება და ალკოჰოლის მოხმარების შეზღუდვა. მოწევა და ალკოჰოლის ბოროტად გამოყენება უარყოფითად მოქმედებს ქოლესტერინის დონესა და სისხლძარღვების ჯანმრთელობაზე, რაც იწვევს უარყოფით შედეგებს.

ასევე მნიშვნელოვანია რეგულარულად განისაზღვროთ სისხლში ქოლესტერინისა და შაქრის დონე, რათა დროულად გამოავლინოთ პრობლემები და შეცვალოთ ცხოვრების წესი ან მიმართოთ ექიმს მედიკამენტების მისაღებად.

ქოლესტერინის დონის კონტროლი მოითხოვს კომპლექსურ მიდგომას, მათ შორის ჯანსაღ კვებას, ფიზიკურ აქტივობას, წონის მართვას დამავნე ჩვევების თავიდან აცილებას. ეს ხელს შეუწყობს გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების რისკის შემცირებას და ზოგადად ჯანმრთელობის გაუმჯობესებას.

ხემსი, რომელიც ხელს უწყობს ქოლესტერინის დონის ნორმალიზებას

AJCN: პეკანის, როგორც ხემსის მიღება, დაგეხმარებათ სისხლში ქოლესტერინის დონის მოწესრიგებაში.

პენსილვანიის სახელმწიფო უნივერსიტეტის მეცნიერებმა დაადგინეს, რომ ყოველდღიურად ხემსის პეკანით ჩანაცვლება ხელს უწყობს სისხლში ქოლესტერინის დონის შემცირებას და კვების რაციონის ხარისხის გაუმჯობესებას. კვლევის შედეგები გამოქვეყნდა The American Journal of Clinical Nutrition (AJCN) ჟურნალში.

კვლევაში მონაწილეობდა 138 ზრდასრული ადამიანი, რომელთაც ჰქონდათ მეტაბოლური სინდრომის ერთი ან მეტი მახასიათებელი - ჰიპერტენზია, სიმსუქნეან სისხლში ქოლესტერინისა და გლუკოზის მაღალი დონე. მოხალისეების ასაკი 25-დან 70 წლამდე იყო. მოხალისეები შემთხვევითობის პრინციპით დაყვეს ორჯგუფად: ერთი ჯგუფი იღებდა ორ უნციას (დაახლოებით 30 გრამ) პეკანს დღეში, მათი ჩვეულებრივი ხემსის ნაცვლად, ხოლო მეორე აგრძელებდა ჩვეულიკვების რეჟიმის დაცვას.

12 კვირის განმავლობაში მეცნიერები რეგულარულად აგროვებდნენ მონაცემებს მონაწილეთა სისხლძარღვების მდგომარეობის შესახებ და სისხლის ანალიზის საშუალებით აკონტროლებდნენ მათ სხეულში მიმდინარე ცვლილებებს.

მონაწილეებს, რომლებიც მოიხმარდნენ პეკანს, აღენიშნებოდათ საერთო ქოლესტერინის, ტრიგლიცერიდების და LDL ქოლესტერინის დაბალი დონე. ესუკანასკნელი მნიშვენლოვანია ათეროსკლეროზული ფოლაქების წარმოქმნის რისკის შეფასებისთვის. ამასთან, პირიქით, გაიზარდა "კარგი" HDL ქოლესტერინის კონცენტრაცია პირველი ჯგუფის მონაწილეებში. ეს ცვლილებები მიუთითებს გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების შემცირებულ რისკზე, როგორიცაა მიოკარდიუმის ინფარქტი და ინსულტი.

როგორც მკვლევარები განმარტავენ, პეკანი შეიცავს პოლიფენოლებს, მცენარეულ ნაერთებს, რომლებსაც აქვთ ანთების საწინააღმდეგო თვისებები. სავარაუდოდ, სწორედ ეს ნივთიერებებია, რომლებიც ხელს უწყობენ სისხლძარღვების სიჯანსაღის შენარჩუნებას და სისხლის მიმოქცევის გაუმჯობესებას.