კანის ქავილი, ანუ პრურიტუსი, ხშირი ჩივილია ხანდაზმულებში. ის შეიძლება იყოს მსუბუქი და შემაწუხებელი ან ძლიერი და დამღლელი, რაც მნიშვნელოვნად აუარესებს ცხოვრების ხარისხს. ხანდაზმულებში ქავილის გამომწვევი მიზეზები მრავალფეროვანია და ხშირად ერთმანეთთან გადაჯაჭვული.

ასაკთან დაკავშირებული ცვლილებები:

ასაკთან ერთად, კანში ხდება მთელი რიგი ცვლილებები, რაც მას უფრო მგრძნობიარეს ხდის ქავილის მიმართ.

• კანის სიმშრალე (ქსეროზი): ეს არის ქავილის ყველაზე გავრცელებული მიზეზი ხანდაზმულებში. ასაკთან ერთად, კანის ცხიმოვანი ჯირკვლების ფუნქცია მცირდება, რაც იწვევს კანის სიმშრალეს და გაუწყლოებას. მშრალი კანი უფრო მგრძნობიარეა გაღიზიანებისა და ქავილის მიმართ.
• კანის გათხელება: ასაკთან ერთად კანი თხელდება, რაც მას უფრო დაუცველს ხდის გარემოს მავნე ზემოქმედების მიმართ.
• ნერვული სისტემის ცვლილებები: ასაკთან ერთად ნერვული სისტემაში ხდება ცვლილებები, რაც ზრდის კანის მგრძნობელობას ქავილის მიმართ.
• სისხლის მიმოქცევის ცვლილებები: ასაკთან ერთად სისხლის მიმოქცევა უარესდება, რაც აუარესებს კანის კვებას და ზრდის ქავილის რისკს.

სამედიცინო მდგომარეობები:

გარდა ასაკთან დაკავშირებული ცვლილებებისა, ქავილი შეიძლება გამოწვეული იყოს სხვადასხვა სამედიცინო მდგომარეობით.

• დერმატოლოგიური დაავადებები:

  • ეგზემა
  • ფსორიაზი
  • ჭინჭრის ციება
  • სოკოვანი ინფექციები
  • პარაზიტული დაავადებები: ტილები, მუნი

• შინაგანი დაავადებები:

  • თირკმლის ქრონიკული დაავადება
  • ღვიძლის დაავადებები (მაგ., ქოლესტაზი)
  • ფარისებრი ჯირკვლის პრობლემები
  • სისხლის დაავადებები (მაგ., პოლიციტემია ვერა)
  • ზოგიერთი სახის კიბო (მაგ., ლიმფომა)

• ნევროლოგიური დარღვევები:

  • დიაბეტური ნეიროპათია
  • გაფანტული სკლეროზი

• ფსიქოგენური ფაქტორები:

  • სტრესი
  • შფოთვა
  • დეპრესია

• მედიკამენტები:

  • ზოგიერთმა მედიკამენტმა შეიძლება გამოიწვიოს ქავილი, როგორც გვერდითი ეფექტი.

ქავილის გამწვავება ღამით:

ხანდაზმულებში ქავილი ხშირად უარესდება ღამით. ამის მიზეზები შეიძლება იყოს:

• სხეულის ტემპერატურის მომატება: ღამით სხეულის ტემპერატურა ოდნავ იმატებს, რაც აძლიერებს ქავილს.
• კორტიზოლის დონის დაქვეითება: კორტიზოლი არის ჰორმონი, რომელიც ამცირებს ანთებას. მისი დონე ღამით იკლებს, რაც ზრდის ქავილს.
• გარემო ფაქტორები: მშრალი ჰაერი საძინებელში ან მჭიდრო ტანსაცმელი შეიძლება გააძლიეროს ქავილი.
• ფსიქოლოგიური ფაქტორები: ღამით, როდესაც ყურადღება სხვა რამეზე არ არის გადატანილი, ქავილი უფრო მეტად აღიქმება.

დიაგნოსტიკა და მკურნალობა:

ქავილის მიზეზის დასადგენად, ექიმი ჩაატარებს საფუძვლიან გამოკვლევას, რომელიც შეიძლება მოიცავდეს:

• ანამნეზის შეგროვებას: ექიმი გამოიკითხავს პაციენტის სიმპტომებს, სამედიცინო ისტორიას და მიღებულ მედიკამენტებს.
• ფიზიკურ გამოკვლევას: ექიმი დაათვალიერებს კანს გამონაყარის ან სხვა ცვლილებების არსებობაზე.
• ლაბორატორიულ ტესტებს: სისხლის ანალიზები, ღვიძლის და თირკმლის ფუნქციის ტესტები და სხვა გამოკვლევები დაეხმარება ექიმს შინაგანი დაავადებების გამორიცხვაში.
• კანის ბიოფსიას: ზოგიერთ შემთხვევაში, საჭიროა კანის ბიოფსია დერმატოლოგიური დაავადების დიაგნოსტიკისთვის.

მკურნალობა დამოკიდებულია ქავილის გამომწვევ მიზეზზე. ის შეიძლება მოიცავდეს:

• დამატენიანებელ საშუალებებს: კანის სიმშრალის შესამცირებლად.
• ადგილობრივ სტეროიდებს: ანთების შესამცირებლად.
• ანტიჰისტამინურ პრეპარატებს: ალერგიული რეაქციის შესამცირებლად.
• მედიკამენტებს შინაგანი დაავადებების სამკურნალოდ: თუ ქავილი გამოწვეულია შინაგანი დაავადებით, საჭიროა მისი მკურნალობა.
• ფსიქოლოგიურ თერაპიას: სტრესის ან შფოთვის შესამცირებლად.

რჩევები ქავილის შესამსუბუქებლად:

• რეგულარულად გამოიყენეთ დამატენიანებელი საშუალებები.
• მოერიდეთ ცხელ აბაზანებს და შხაპს.
• ატარეთ ბამბის ან სხვა ბუნებრივი ქსოვილის ტანსაცმელი.
• შეინარჩუნეთ გრილი და ტენიანი გარემო ოთახში.
• მოერიდეთ გამაღიზიანებელ საშუალებებს, როგორიცაა სუნამოები და მკაცრი საპონი.
• დალიეთ ბევრი წყალი.
• მოერიდეთ კანის დაკაწვრას, რადგან ამან შეიძლება გამოიწვიოს ინფექცია.

თუ თქვენ ან თქვენს ახლობელს გაქვთ მუდმივი ან ძლიერი ქავილი, მნიშვნელოვანია, რომ მიმართოთ ექიმს.