რა არის სითბური დარტყმა და რატომ არის ის საშიში?
სწორედ ამიტომ მნიშვნელოვანია სითბური გამოფიტვის ნიშნების ამოცნობა, სითბური გამოფიტვა საყურადღებო მდგომარეობაა, რომელიც შეიძლება სწრაფად გადაიზარდოს სითბურ დარტყმამდე.
ექსპერტები ამ ორ სიცოცხლისთვის საშიშ მდგომარეობას "სითბურ დაავადებას" უწოდებენ.
ის ვითარდება იმის გამო, რომ სხეული, დიდი ხნის განმავლობაში ექსტრემალურ სიცხეში მყოფი, გადახურდება და ვერ უმკლავდება სხეულის ნორმალური შიდა ტემპერატურის შენარჩუნებას.
სითბური დაავადების ყველაზე დიდი რისკის ქვეშ არიან ჩვილები, ბავშვები და მოხუცები, ეს გამოწვეულია თერმორეგულაციის განუვითარებელი ან არაეფექტური მექანიზმით, ანუ კანიდან ოფლის გამოყოფითა და აორთქლებით.
სითბური გამოფიტვა და სითბური დარტყმა
სითბური დაავადების პირველი, ადრეული სიმპტომი, რომელიც დაკავშირებულია იმ ფაქტთან, რომ სხეული ჭარბი ოფლიანობით კარგავს ძალიან ბევრ სითხეს და მასთან ერთად ელექტროლიტებს (ნატრიუმის, კალიუმის, კალციუმის და ქლორის მარილები), არის კუნთების კრუნჩხვები.
სითბური დაავადების პირველი ეტაპის სხვა სიმპტომები მოიცავს:
- სისუსტე, ძალის დაკარგვა;
- თავბრუსხვევა;
- თავის ტკივილი;
- გულისრევა, ღებინება;
- გულისცემის გახშირება;
- არტერიული წნევის დაქვეითება;
- დაღლილობა.
სითბური დარტყმის ეტაპზე ოფლიანობა და სხვა მექანიზმები, რომლებიც შექმნილია ორგანიზმიდან ზედმეტი სითბოს მოსაშორებლად, წყვეტს მუშაობას. კანი აღარ იფარება ოფლით, ის ორთქლდება და კანი, პირიქით, ძალიან მშრალი და ფერმკრთალი ხდება.
სითბური დარტყმისას ადამიანს აღინიშნება თავის ტვინის დაზიანება, რაც იწვევს ფსიქიკური მდგომარეობის ცვლილებას – მოდუნებას, დეზორიენტაციას, ბოდვებს და ჰალუცინაციებს. შეიძლება ასევე მოხდეს გულისრევა და ღებინება და სხეულის ტემპერატურამ შეიძლება მიაღწიოს 40 გრადუსს ან უფრო მაღალს.
თუ თერაპია დროულად არ დაიწყება, მოხდება ორგანოებისა და სისტემების დისფუნქცია, რაც იწვევს სიკვდილს.
სითბური დარტყმის რისკი ყველაზე მაღალია ჰაერის მაღალ ტემპერატურაზე, მაღალ ტენიანობაზე, რადგან ამ სიტუაციაში თერმორეგულაციის ბუნებრივი მექანიზმი თითქმის მთლიანად დარღვეულია.
რა უნდა ვქნა
1. სასმელი
კანიდან ოფლის აორთქლება აგრილებს სხეულს, მაგრამ მას სჭირდება ბევრი სითხე საკმარისი ოფლის წარმოებისთვის. აქედან გამომდინარე, ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ სხეულმა შეივსოს დაკარგულ ტენიანობას. წყალი სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია სხეულის სასიცოცხლო ფუნქციების შესანარჩუნებლად, რათა მას ჰქონდეს ენერგია.
ექსტრემალური სიცხის დროს რეკომენდებულია 1 ჭიქა წყლის დალევა ყოველ 15-20 წუთში, მაგრამ არა უმეტეს ლიტრ-ნახევარი საათში.
თუ ვარჯიშობთ, ასევე შეგიძლიათ დალიოთ ელექტროლიტების შემცველი სასმელები.
ასევე მნიშვნელოვანია შარდის ფერის მონიტორინგი ცხელ ამინდში – თუ ის ღია ყვითელი და გამჭვირვალეა, ყველაფერი რიგზეა. მაგრამ თუ თქვენი შარდი მუქდება, ეს დეჰიდრატაციის და თირკმელების ფუნქციის დარღვევის ნიშანია.
2. გაგრილება
თუ სხეული უკვე გადახურებულია, მხოლოდ დალევა არ კმარა, სასწრაფოდ საჭიროა მისი გაგრილება. ამისათვის შესაფერისია გრილი აბაზანა ან გრილი შხაპი. თქვენ ასევე შეგიძლიათ მოათავსოთ ყინულის კომპრესი შუბლზე და თავის უკანა მხარეს, ან დაიზილოთ კისერი, მკლავები და საზარდულის არე ცივი წყლით.
ეს ზომები შეიძლება და უნდა იქნას მიღებული ექიმთან დაკავშირებამდე, რადგან სითბურ დარტყმის ოდნავი ეჭვის შემთხვევაში აუცილებელია სამედიცინო დახმარების აღმოჩენა.