მარიამ ფოლადაშვილი

პლასტმასის ნაწილაკები შეიძლება დაიშალოს და მოხვდეს ჩამოსხმულ წყალში ბოთლების შენჯღრევისას, თავსახურის მოხსნისას ან თავსახურის დაფარებისას, გადაჭარბებულმა სიცხემ ასევე შეიძლება გამოიწვიოს პლასტმასის დაშლა.

ახალმა კვლევამ აჩვენა, რომ ერთჯერადი პლასტმასის ბოთლებიდან წყლის დალევამ შესაძლოა ასობით ათასი პოტენციურად მავნე პლასტმასის ნაწილაკის სხეულში გადასვლა გამოიწვიოს.

Proceedings of the National Academy of Sciences-ში გამოქვეყნებულმა კვლევამ აჩვენა, რომ პლასტმასის ბოთლში არსებული ერთი ლიტრი წყალი შეიცავდა საშუალოდ დაახლოებით 240,000 შესამჩნევ პლასტმასის ფრაგმენტს, 10-დან 100-ჯერ მეტს, ვიდრე წინა შეფასებით.

მიჩნეულია, რომ ნანოპლასტიკები უფრო ტოქსიკურია, რადგან მათი მცირე ზომის გამო ბევრად მარტივად აღწევენ ადამიანის სხეულში.

მიუხედავად იმისა, რომ მათი ნამდვილი გავლენა ადამიანის ჯანმრთელობაზე ჯერ კიდევ არ არის განსაზღვრული, მიკრო და ნანოპლასტიკები იმდენად მცირეა, რომ მათ შეუძლიათ გაიარონ ნაწლავებისა და ფილტვების დამცავი ქსოვილები და პირდაპირ შევიდნენ სისხლში. იქიდან ფრაგმენტებს შეუძლიათ გადავიდნენ ორგანოებში, მათ შორის გულსა და ტვინში. მათ ასევე შეუძლიათ პლაცენტის გავლით მიაღწიონ ჩვილების სხეულებამდე.

საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის პოტენციური საფრთხე

მიკროპლასტმასის ნაწილაკები საკმაოდ დიდი ხანია არსებობს გარემოში და ახლა მეცნიერება ცდილობს გამოავლინოს მათი გავლენა ჯანმრთელობაზე.

მიუხედავად იმისა, რომ ადამიანებზე მნიშვნელოვანი კლინიკური კვლევები ჯერ კიდევ არ არის ჩატარებული ამ თემაზე, ცხოველებზე და ლაბორატორიულ კვლევებში ვარაუდობენ, რომ მიკროპლასტიკამ შეიძლება გაზარდოს კიბოს რისკი და ზიანი მიაყენოს ადამიანის საჭმლის მომნელებელ, რეპროდუქციულ და რესპირატორულ სისტემებს.

კვლევამ ასევე დააკავშირა მიკრო და ნანონაწილაკები ფარისებრი ჯირკვლისა და ენდოკრინული ფუნქციის დარღვევასთან, სიმსუქნესთან და ინსულინრეზისტენტობასთან.

მნიშვნელოვანია აღინიშნოს, რომ ნანოპლასტიკების უბრალო აღმოჩენა ჩამოსხმულ წყალში პირდაპირ არ მიუთითებს ჯანმრთელობის უშუალო რისკებზე. გავლენა დამოკიდებულია ისეთ ფაქტორებზე, როგორიცაა ტოქსიკურობა, კონცენტრაცია, ექსპოზიციის ხანგრძლივობა და ორგანიზმის რეაქცია ამ ნანონაწილაკებზე.

საჭიროა შემდგომი კვლევა პლასტმასის ფრაგმენტების რეალური რისკის შესაფასებლად.

მათთვის, ვისაც სურს შეზღუდოს ექსპოზიცია ონკანის წყლის ან შუშის ბოთლებიდან წყლის დალევა უსაფრთხო ალტერნატივაა.

ახალი მიკროსკოპული ტექნიკა აიდენტიფიცირებს უმცირეს ნაწილაკებს

კვლევის ფარგლებში სამი სხვადასხვა ბრენდის ცამოსხმული წყალი გააანალიზეს, რომელიც იყიდება შეერთებულ შტატებში. უნიკალური მიდგომის გამოყენებით, რომელიც მოიცავს ორ ერთდროულ ლაზერს, რომლებიც მორგებულია კონკრეტული მოლეკულების რეზონანსისთვის, მეცნიერებმა დაადგინეს 110,000-დან 370,000 პლასტმასის ნაწილაკი თითოეულ ლიტრში. მათი დაახლოებით 90 პროცენტი იყო ნანოპლასტიკა, დანარჩენი კი მიკროპლასტიკა.

ანალიზში გამოვლენილი პლასტმასის ერთ-ერთი გავრცელებული ტიპი იყო პოლიეთილენის ტერეფტალატი, ან PET. ეს არ იყო მოულოდნელი, რადგან PET გამოიყენება მრავალი წყლის ბოთლის დასამზადებლად, ასევე კონტეინერებისთვის გაზიანი სასმელებისთვის, სპორტული სასმელებისთვის და ისეთი პროდუქტებისთვის, როგორიცაა კეტჩუპი და მაიონეზი.

შემდგომი კვლევისას, მეცნიერები აპირებენ შეისწავლონ ონკანის წყალი, რომელიც ასევე შეიცავს მიკროპლასტიკებს, თუმცა გაცილებით ნაკლებს, ვიდრე ჩამოსხმული წყალი.

დამატებითი კვლევა აუცილებელია ადამიანზე ზემოქმედების მასშტაბის დასადგენად და ამ ნანოპლასტიკების ეკოლოგიური და ჯანმრთელობის შედეგების შესაფასებლად.