რა ასაკიდან უნდა წავუკითხოთ ბავშვს წიგნი?
ბავშვს პირველივე დღეებიდან უნდა ველაპარაკოთ, რომ ისიც რაც შეიძლება მალე დაგველაპარაკოს. მოუყევით ზღაპრები, ლექსები, უმღერეთ. ბავშვები ძალიან ადვილად ითვისებენ რითმას და ლექსები ყველას მოსწონს. ბავშვს მოსწონს ახლობელი, მოსიყვარულე ადამიანის ხმის მოსმენა. ეს მისთვის აუცილებელია. ბავშვის წიგნთან მეგობრობის სურვილისას უნდა გავითვალისწინოთ მისი ზოგადი განვითარების ეტაპები და ინდივიდუალური თავისებურებები.
3-6 თვის ბავშვი
ბავშვი იწყებს ხოხვას, სწავლობს საგნებს, ღუღუნებს, ბუტბუტებს. განვითარების ამ ეტაპზე საუკეთესო წიგნი დედაა. მოუყევით ის, რაც ზეპირად გახსოვთ, ბავშვობაში მოსმენილი და წაკითხული ზღაპრები, საყვარელი ლექსები. ისწავლეთ ახალი სიმღერები და ზღაპრები.
ბავშვებს უყვართ გამეორება და მომავალში თუ ბავშვი გთხოვთ რაიმეს ხელმეორედ მოყოლას, უარი არ უთხრათ და არ გაუბრაზდეთ. გამეორებისას ბავშვები არა მარტო ახალ სიტყვებს, არამედ მეტყველების ნიუანსებს, ფრაზების აგებასაც სწავლობენ.
მთელი დღის განმავლობაში ესაუბრეთ: ტანსაცმლის ჩაცმის, ბანაობის, სასეირნოდ წასვლის წინ, მომზადების დროს.
6-9 თვის ასაკი
ბავშვი აქტიურად აღიქვამს და ხმარობს საგნებს. უფროსებთან ერთად იმეორებს ცალკეულ მარცვლებს. ამ ეტაპზე წიგნი მისთვის სათამაშო უფროა. ბავშვები თამაშისას სწავლობენ მარტივ მოქმედებებს _ გვერდების გადაფურცვლას, წიგნის დასასრულსა და დასაწყისს.
9-12 თვე
ამ ასაკში პატარა უკვე დამოუკიდებლად კარგად ზის, ცდილობს წარმოთქვას პირველი სიტყვები, დედასთან და მამასთან ურთიერთობის ინიციატორია, სიამოვნებით უსმენს, როდესაც მშობლები რამეს უკითხავენ, ათვალიერებს სურათებს. სწორედ სურათების დათვალიერებით იწყება ბავშვის წიგნთან ურთიერთობის გააზრება. წიგნი მარტო საგანი არ არის, ის არის ინფორმაცია რეალურ და წარმოსახვით სამყაროზე. ბავშვიც სწავლობს ამ სამყაროს გახსნას.
უმჯობესია სურათები იყოს მკვეთრი, მაგრამ მაქსიმალურად მარტივი, ერთი-ორი პერსონაჟის ან საგნის გამოსახულებით. ძალიან კარგი იქნება ლამაზად გაფორმებული ზღაპრები, პირველი სიტყვების ილუსტრირებული ლექსიკონი. მშობლებმა თავად უნდა მოუთხრონ სურათების შინაარსი, ვინ არის გამოსახული, რა აცვია, რას აკეთებს, რას ამბობს და ა.შ.
ბავშვს უნდა წავუკითხოთ მხატვრულად, პერსონაჟების განსახიერებით, რაც მას გმირების უკეთ გარჩევასა და დამახსოვრებაში დაეხმარება. ძილის წინ წასაკითხად, ცხადია, უნდა შევარჩიოთ რაიმე რიტმული, უნდა წავუკითხოთ ან წავუმღეროთ მშვიდი მანერით.
1-2 წლის ასაკი
წლინახევრის ასაკისთვის პატარა უკვე წარმოთქვამს მოკლე ფრაზებს, ცეკვავს, წაიმღერებს, იწყებს ხატვას (კედლებზე), ცნობს სურათებზე გამოსახულებებს, ახსოვს მოკლე ზღაპარი ან მოთხრობა. სურათები ჯერ კიდევ ძალიან მნიშვნელოვანია, ის ეხმარება ბავშვებს სიუჟეტის თანმიმდევრობის აგებაში. დაისვით ბავშვი კალთაში და დაიწყეთ კითხვა!
საყვარელი ზღაპრის განმეორებით კითხვისას გააკეთეთ პაუზები, რომ ბავშვმა თავად შეძლოს ფრაზის დასრულება, ჩასვას ნაცნობი სიტყვა. თუ ეს ჯერჯერობით არ გამოსდის, არაფერია საგანგაშო. უკარნახეთ და შესთავაზეთ, თქვენთან ერთად გაიმეოროს. ჰკითხეთ, რა არის სურათზე გამოსახული, სთხოვეთ გაჩვენოთ, სად არის გარკვეული პერსონაჟი.
ეს განვითარების მნიშვნელოვანი ეტაპია. თქვენი პატარა მსმენელი თანდათანობით ხდება თანამოსაუბრე. თუ ბავშვს ერთ ადგილზე ჯდომა უჭირს, არ დააძალოთ. ამ ასაკში ბავშვებს ბევრი „საქმე“ აქვთ: ითვისებენ ახალ მოძრაობებს, სწავლობენ ხტომას, უყვართ ძერწვა, კონსტრუქტორების აწყობა. მცირე მოტორიკის განვითარება უშუალოდ უკავშირდება მეტყველების განვითარებას.
1 წლიდან ბავშვს უყალიბდება საკუთარი გემოვნება. შეიძლება თქვენს შვილს გარკვეული წიგნი უბრალოდ არ მოსწონს. ამ შემთხვევაში თავად აარჩევინეთ.
2-3 წელი
ბავშვი დამოუკიდებლად ასრულებს ძირითად მოქმედებებს, აქტიურად ურთიერთობს უფროსებთან, სხვა ბავშვებთან, უყალიბდება თვითშეფასება. ლექსებს, ზღაპრებს, ისტორიებს არა მარტო სიამოვნებით უსმენს, არამედ თავადაც ჰყვება. სურათების ჩვენებისას სთხოვეთ მოჰყვეს სურათის შინაარსს, რაც განავითარებს მეტყველებასა და წარმოსახვას. განიხილეთ ზღაპრის გმირები, მათი მოქმედება. თუ ზღაპარს პირველად არ უკითხავთ, შესთავაზეთ გააგრძელოს რომელიმე მომენტიდან მეხსიერებისა და ყურადღების გასავარჯიშებლად.
ორიენტირი უნდა იყოს მხოლოდ ბავშვის შესაძლებლობები და მოთხოვნილებები. ერთობლივი კითხვა არ უნდა იყოს მძიმე არც მშობლისთვის და არც ბავშვისთვის. მას ცხოვრებისა და შემეცნების გრძელი და საინტერესო გზა აქვს წინ.
