თინათინ ქორიძე

შედეგი ისეთივე იქნება, როგორიც დოზის გადაჭარბებისას. D ვიტამინის მიმართ მგრძნობელობა იზრდება:

• სამშობიარო ტრავმის, ჰიპოქსიის (ჟანგბადის ნაკლებობის) შედეგად;
• კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის დისფუნქციის, მძიმე დისტროფიის დროს;
• სრულფასოვანი ცილის A, C, B ჯგუფის ვიტამინების დეფიციტის დროს;
• კვების რაციონის არასწორად ბალანსირებისას, როცა ბავშვი დიდი ოდენობით კალციუმისა და ფოსფორის შემცველ პროდუქტს იღებს.

D ჰიპერვიტამინოზი უმეტესად ისეთ პატარებს უვითარდებათ, რომელთა დედებიც ორსულობისას ჭარბად იღებდნენ ამ ვიტამინს ანდა განმეორებითი კურსის ჩატარებისას, როცა ორგანიზმის სენსიბილიზაცია ხდება. გარდა ამისა, კანში D ვიტამინის წარმოქმნას ასტიმულირებს მზის ულტრაიისფერი გამოსხივება, ამიტომ ზაფხულში ან ულტრაიისფერი დასხივების პარალელურად D ვიტამინის მიღებამ, სავსებით მოსალოდნელია, დაავადების განვითარებას შეუწყოს ხელი. ასეთივე რისკფაქტორია რაქიტის მკურნალობისას თევზის ქონის, კალციუმის პრეპარატების, დიდი ოდენობით ძროხის რძისა და ხაჭოს მიღება. D ჰიპერვიტამინოზი საშიში დაავადებაა. იმდენად საშიში, რომ ექიმები იმასაც კი ამბობენ, მსუბუქ D ჰიპერვიტამინოზს მსუბუქი რაქიტი სჯობსო.

რით არის საშიში დაავადება?

D ვიტამინი მჭიდროდ უკავშირდება ორგანიზმში კალციუმისა და ფოსფორის ცვლას. ეს მიკროელემენტები, მოგეხსენებათ, უმნიშვნელოვანეს როლს ასრულებენ ორგანიზმის ნორმალურ, ჰარმონიულ ცხოველმყოფელობაში. D ვიტამინის სიჭარბე კალციუმის ცვლის უხეშ დარღვევას იწვევს, აზიანებს თირკმელებს, გულ-სისხლძარღვთა სისტემას, უარყოფითად მოქმედებს იმუნური სისტემის მთავარი ორგანოს - თიმუსის ფუნქციონირებაზე და საზოგადოდ იმუნიტეტზე. ბავშვებს, რომლებიც ამ დაავადებას ადრეულ ასაკში გადაიტანენ, შემდგომ წლობით აღენიშნებათ უმადობა, დისტროფია, ფიზიკური ჩამორჩენა, ვეგეტოსისხლძარღვოვანი დისტონია, შესაძლოა, განუვითარდეთ კარდიომიოპათიები, ქრონიკული პიელონეფრიტი და უამრავი სხვა პათოლოგია.

რა ხდება ამ დროს?

როცა კალციუმის ცვლა ირღვევა, იზრდება ნაწლავებში მისი შეწოვის ხარისხი და შინაგან ორგანოებში, უპირველეს ყოვლისა, თირკმელებსა და გულში, ზედმეტი კალციუმი გროვდება. ვითარდება ამ ორგანოთა შეუქცევადი კალცინოზი, ხოლო ქსოვილებში - კალიუმისა და მაგნიუმის დეფიციტი. ეს გულის კუნთის შეკუმშვის უნარს აქვეითებს და გულის უკმარისობის ჩამოყალიბებას უწყობს ხელს. D ვიტამინის სიჭარბის შედეგად ძლიერდება ძვლებიდან კალციუმისა და ფოსფორის მარილების გამოლექვა, ეს კი ოსტეოპოროზს იწვევს, რაც, თავის მხრივ, მრავალრიცხოვან მოტეხილობათა მიზეზად იქცევა. ამავე დროს, ეს მიკროელემენტები გაძლიერებულად ლაგდება ძვლების ზრდის ზონებში, ხდება ხრტილოვანი ქსოვილის ნაადრევი გაძვალება და ორგანიზმის ფიზიკური ზრდა ფერხდება. ჭარბი D ვიტამინი უჯრედულ დონეზეც მოქმედებს - ხელს უწყობს თავისუფალი რადიკალების წარმოქმნას, რომლებიც პირველ რიგში ნერვული სისტემის, კუჭ-ნაწლავის, ღვიძლისა და თირკმელების ქსოვილებს აზიანებს.

რა ნიშნები ახასიათებს დაავადებას?

მწვავე ინტოქსიკაცია, ჩვეულებრივ, 6 თვემდე ასაკის პატარებს უვითარდებათ. მათ შედარებით მოკლე პერიოდში აძლევენ პრეპარატის დარტყმით დოზებს. ასეთ დროს ბავშვს აღენიშნება:

• უმადობა;
• მრავალჯერადი პირღებინება;
• წონის სწრაფი კლება;
• ხშირი შარდვა;
• გაძლიერებული წყურვილი.

პატარა მოდუნებულია, ძილად არის მივარდნილი, თუმცა ამავე დროს გაღიზიანებულია. ზოგჯერ კრუნჩხვაც კი ემართება. ტემპერატურა 38-39 გრადუსამდე იმატებს. კანი მონაცრისფრო-მოყვითალო ხდება, ეშვება. მცირდება კუნთების ტონუსიც. მდგომარეობა თანდათან მძიმდება და შესაძლოა, თირკმლის მწვავე უკმარისობით დასრულდეს. ქრონიკული ინტოქსიკაცია მაშინ ვითარდება, როცა ბავშვს 6-8 თვისა და მეტი ხნის განმავლობაში აძლევენ პრეპარატის ზომიერ დოზას, ოღონდ ისეთს, რომელიც ბავშვის ორგანიზმის ფიზიოლოგიურ მოთხოვნილებას აღემატება. ამ დროს კლინიკური სურათი არც ისე მკვეთრია: ინტოქსიკაცია სუსტია, მადა ოდნავ არის დაქვეითებული, ღებინება იშვიათია, - მაგრამ ეს სიმშვიდის საფუძველს არამც და არამც არ გვაძლევს, ვინაიდან ამ ნიშნებს მოჰყვება:

• ყიფლიბანდის ნაადრევი დახურვა, რაც აფერხებს ტვინის განვითარებას და იწვევს გონებრივ ჩამორჩენას;
• ძვლების ზრდის ნაადრევი შეწყვეტა, რასაც ფიზიკური ჩამორჩენა მოსდევს;
• ოსტეოპოროზი;
• ქრონიკული პიელონეფრიტი;
• ცვლილებები გულ-სისხლძარღვთა სისტემის მხრივ.

რა თქმა უნდა, ჰიპერვიტამინოზის შიშით D ვიტამინზე უარის თქმა დიდი შეცდომაა, მაგრამ თუ გსურთ, თქვენს შვილს ბრტყელი თავი და გაღუნული ფეხები ჰქონდეს, ნება თქვენია. მით უფრო, დღეს D ვიტამინის პრეპარატები ისეთი ფორმით გამოდის, ერთი წვეთის ნაცვლად ბავშვს შემთხვევით ათიც რომ ჩააწვეთოთ, დიდი უბედურება არ მოხდება, მაგრამ მაინც ყურადღებით ყოფნა სჯობს. კარგად დაიხსომეთ და გაითვალისწინეთ პედიატრის ყველა რჩევა: "დღეში ერთი წვეთი" ნიშნავს ერთ წვეთს და არამც და არამც ორს ან, მით უმეტეს, სამს.