ნანა კალანდაძე

უკვე რამდენიმეჯერ სთხოვეთ თქვენს ბიჭუნას, იატაკზე მიმოფანტული სათამაშოები მოეგროვებინა, ის კი, ვითომც არაფერიო, მანქანებით თამაშს განაგრძობს. ნუ განიცდით, ასეთ პრობლემას მშობელთა უმრავლესობა ეჯახება. მთავარია მიხვდეთ, რას არ აკეთებთ სწორად და როგორ უნდა გამოასწოროთ ყველაფერი.

იქნებ ბავშვს იმიტომ არ ესმის თქვენი, რომ თქვენი ნებისმიერი შენიშვნა თუ მითითება, ფაქტობრივად, მონოლოგია?

ყველაზე მარტივია, იმოქმედოთ პრინციპით "არ გაიგონე - არ მიიღებ". მაგალითად, ბიჭუნას პურის მოტანა სთხოვეთ, მან კი ცალი ყურიდან შეუშვა, ხოლო მეორიდან გამოუშვა? მეორე დილით კითხვაზე: "სად არის საუზმე?" - უპასუხეთ: "შენი საუზმე მაღაზიაში დარჩა..."

გამოთქვით აზრი გარკვევით. იქნებ თქვენს თხოვნას არც ისე გასაგები ფორმულირება გაუკეთეთ? "ადექი დივნიდან" ბავშვს დაუყოვნებლივი მოქმედებისკენ უბიძგებს, ხოლო "რატომ არ დგები დივნიდან?" საშუალებას აძლევს გაიაზროს, რატომ იქცევა ასე.

თავად მიეცით მაგალითი. ბავშვების უყურადღებობისა და გაუგონრობის მიზეზი შესაძლოა იყოს ჩვენივე უუნარობა, მოვუსმინოთ სხვას. ისწავლეთ ბავშვის მოსმენა და მხოლოდ ამის შემდეგ გადადით მომხდარის შეფასებაზე.

ურთიერთგაგება. ზოგჯერ მშობლები ჩივიან, რომ ბავშვები არც კი უგდებენ ყურს მათ თხოვნას. რა არის ეს, არაფრად ჩაგდება? აბუჩად აგდება? არა, უბრალოდ, ბავშვი იმდენად არის გატაცებული თამაშით, რომ საერთოდ არ ესმის ჩვენი. არჩევითი სმენა ნორმალური მოვლენაა. ჩვენ, უფროსებიც ვრთავთ მას, როდესაც რამე საინტერესოს ვკითხულობთ ან ვუსმენთ ან რამეზე ვფიქრობთ.

თქვენ შეგიძლიათ მოიქცეთ ისე, რომ თქვენმა სიტყვებმა ამაოდ არ გაიჟღეროს. ამისთვის გაითვალის-წინეთ შემდეგი რჩევები:

1) ნურაფერს იტყვით, თუ ბავშვთან ურთიერთობას არ აპირებთ და მხოლოდ უსიამოვნო განწყობისგან განმუხტვა გსურთ. ნურც საყვედურითა და შენიშვნით დაიწყებთ საუბარს - ისინი ემოციურ აგზნებას იწვევენ და ადამიანი თავის თავში იკეტება.

2) თვითონვე იქეცით კარგ მსმენელად. აჩვენეთ ბავშვს, როგორი ყურადღებით უსმენთ მეუღლეს ან მეგობარს, განსაკუთრებით - თავად მას.

3) ესაუბრეთ პატივისცემით. როდესაც უხეშად ელაპარაკებით, ბავშვები თითქმის ყოველთვის "თიშავენ" ყურადღებას.

4) ვიდრე რამეს იტყოდეთ, დარწმუნდით იმაში, რომ ბავშვი გიყურებთ და აღიქვამს თქვენს სიტყვებს. როდესაც თხოვნას დაასრულებთ, სთხოვეთ, თქვენი ნათქვამი გაიმეოროს, რათა დარწმუნდეთ, რომ მან ყველაფერი სწორად გაიგო.

5) განამტკიცეთ თხოვნა მოქმედებით. ჩაჰკიდეთ ბავშვს ხელი და შეიყვანეთ ოთახში, სადაც მისი სათამაშოებია მიმოფანტული.

6) მშობლები ხშირად თვითონვე ვუწევთ პროვოცირებას ბავშვების უყურადღებობას, როდესაც შეუსვენებლივ მივუთითებთ რაიმეზე, ვუბიძგებთ, ვაიძულებთ. ასეთ სიტუაციაში ადამიანი შეიძლება კომპიუტერს შევადაროთ: თუ "მოაზროვნე მანქანას" ერთდროულად იმდენ დავალებას მისცემთ, რამდენის შესრულებაც მის შესაძლებლობებს აღემატება, რა მოხდება? რა თქმა უნდა, კომპიუტერი გაითიშება.

7) შესაძლოა, დავალება ბავშვისთვის მეტისმეტად რთული აღმოჩნდეს. დაყავით ის პატარ-პატარა ნაწილებად, მიეცით ბავშვს თითოეული მათგანის შესასრულებლად საჭირო ინსტრუქცია და დრო, შემდეგ კი მომდევნო ნაწილზე გადადით.

8) სერიოზული საუბრისთვის შესაფერისი დრო და ადგილი შეარჩიეთ. ბავშვს, ნაცვლად იმისა, რომ შეარცხვინოთ, დასაჯოთ ან შენიშვნა მისცეთ, მიეცით საშუალება, თავისი შეცდომა გამოასწოროს, მაგალითად, გაწმინდოს ჭუჭყიანი ნაფეხურები.

9) ნუ დაიწყებთ ფრაზას სიტყვებით "თუ", "შენ" და "რატომ". "თუ" აღიქმება როგორც მუქარა, საფრთხე, "შენ" - როგორც მასზე ზეწოლის სიგნალი, ხოლო "რატომ" მოითხოვს მისი საქციელის ახსნას.

10) ნურასოდეს გამოიყენებთ ცრუ მუქარასა და დაპირებას. ბავშვი დარწმუნებული უნდა იყოს, რომ თუ რაიმეს შევპირდით, აუცილებლად შევუსრულებთ.