რამ შეიძლება გამოიწვიოს ნაწლავთა მუშაობის დარღვევა?
- ნაწლავთა მუშაობის დარღვევას სხვადასხვა ბაქტერია იწვევს. შიგელა, ეშერიხია, სალმონელა ყველაზე გავრცელებული და ცნობილი გამომწვევები არიან. მათ ნაწლავის სხვადასხვა ნაწილში უყვართ ცხოვრება და მათ მიერ გამოწვეული დაავადებებიც - შიგელოზი, ეშერიხიოზი, სალმონელოზი - ამის მიხედვით განსხვავდება ერთმანეთისგან.
- როგორ პირობებში ცხოვრობენ ბაქტერიები?
- შიგელას ჩხირი მზის სხივების პირდაპირი ზემოქმედებით სწრაფად კვდება: 60 გრადუსზე - 30 წუთში, 100 გრადუსზე კი მყისვე. ჩვეულებრივი კონცენტრაციის სადეზინფექციო ხსნარი ჩხირს რამდენიმე წუთში კლავს. ხელსაყრელ პირობებში (სიბნელე, ზომიერი ტემპერატურა, სინოტივე), ასევე - საღამურ საცვლებზე, ღამის ქოთნებზე ბაქტერია 15-30 დღე ცოცხლობს, ხოლო წყალში - 9 დღემდე. სალმონელა გარემოსადმი შედარებით გამძლეა. მაგალითად, წყალში 2 თვემდე ძლებს, მიწაში - 4-5 თვემდე, ოთახის მტვერში - 3 თვე, მშრალ ფეკალიებში - 3-4 წელი!
მიკრობისთვის კარგი საკვები ნიადაგია რძის ნაწარმი - არაჟანი, კარაქი, რძის ფხვნილი და სხვა, ასევე - ხორცი, კვერცხი, კვერცხის ფხვნილი. კარგად იტანს გამოშრობას, ზოგჯერ 80 გრადუს ტემპერატურამდე გაცხელებასაც კი. გამძლეა ანტიბიოტიკების უმრავლესობის მიმართ.
მიკრობის ლიკვიდაციისთვის საჭიროა ხარისხიანი თერმული ზემოქმედება. მაგალითად, კვერცხის 2-3-წუთიანი ხარშვა მას ვერ ანადგურებს - დუღილი 15-20 წუთამდე უნდა გაგრძელდეს. 40-გრამიანი ხორცის ნაჭერი 2,5 საათი უნდა იხარშოს. სალმონელები ძალზე მგრძნობიარენი არიან სადეზიფექციო პრეპარატების მიმართ ჩვეულებრივი განზავებით.
- როგორ შეიძლება დაავადდეს ადამიანი?
- ინფექციის გადაცემის მექანიზმი ერთია - ფეკალურ-ორალური. ნებისმიერ შემთხვევაში აუცილებელია, ინფექცია ჯანმრთელი ადამიანის პირის ღრუში მოხვდეს. თუმცა გადაცემის გზა რთული და მრავალფეროვანია. ეპიდემიის განვითარებაში დიდ როლს ასრულებს სოციალურ-საყოფაცხოვრებო და ბუნებრივი ფაქტორებიც - არადამაკმაყოფილებელი სანიტარიული მდგომარეობა, დაბალი ჰიგიენური კულტურა. სალმონელების ძირითადი წყაროა შინაური ცხოველები: ღორი, ძროხა, კატა, ძაღლი, ასევე - შინაური ფრინველები. განსაკუთრებით ბროილერის ჯიშის ქათმები, იხვები და ბატები, რომლებიც სალმონელას სხვადასხვა ტიპის რეზერვუარები არიან. ხორცსა და შინაგან ორგანოებში მიკრობების განთესვა განპირობებულია ენდოგენურად, პროდუქტის ტრანსპორტირების, შენახვისა და კულინარიული დამუშავების წესების დარღვევით. დაავადების გავრცელების მიხედვით დაავადებული ცხოველების შემდეგ მეორე ადგილი უკავიათ ავადმყოფ და ბაქტერიამატარებელ ადამიანებს, განსაკუთრებით - კვების ქსელში (ხორცის, რძის კომბინატები, საკონდიტროები და სხვა) მომუშავე პერსონალს. ინფექციის გადაცემა, როგორც აღვნიშნეთ, ხდება ფეკალურ-ორალური გზით, ხოლო გადაცემის მთავარი ფაქტორია საკვები, შემდეგ - წყალი. საყოფაცხოვრებო-კონტაქტური გზით ინფიცირება უმთავრესად მცირე ასაკის ბავშვებში შეინიშნება.
- წლის რომელი დროა ყველაზე საშიში?
- შიგელოზი მთელი წლის განმავლობაში გვხვდება, მაგრამ მაჩვენებელი ყველაზე მაღალია ზაფხულში და შემოდგომაზე, რასაც ხელს უწყობს კვების ხასიათის შეცვლა (კვება უპირატესად თერმულად დაუმუშავებელი, უმი ხილითა და ბოსტნეულით), ინფექციის განვითარებისთვის ოპტიმალური პირობების არსებობა (გარემოს ტემპერატურა, სინოტივე და სხვა), პროდუქტების დამზადების და შენახვის წესების დარღვევა. სალმონელოზით ავადობა წლის ყოველ დროს გვხვდება. მცირე სეზონურობა ახასიათებს ზაფხულში, რაც დაკავშირებულია ინფიცირების ხელშემწყობ პირობებთან (თერმულად დაუმუშავებელი, უმაცივროდ შენახული საკვები და ა.შ.).
- რა თავისებურებები ახასიათებს დაავადებას?
- შიგელოზი იწყება მწვავედ, ტემპერატურის 39-40 გრადუსამდე მომატებით. ბავშვებში ხშირია გულისრევა-პირღებინება, უმადობა, ძილის დარღვევა, თავის ტკივილი. როგორც ბავშვები, ასევე მოზრდილები უჩივიან მოვლით ტკივილს მუცლის არეში განსაზღვრული ლოკალიზაციის გარეშე. განავალი თავდაპირველად ჩვეულებრივი კონსისტენციისაა, შემდეგ თხელდება, მცირდება ულუფები, იღებს მომწვანო ფერს, შეიცავს ლორწოს სისხლიანი მინარევით, ზოგჯერ მხოლოდ ლორწოსა და სისხლისგან შედგება (კოლიტური სინდრომი). შიგელოზისთვის დამახასიათებელია ჭინთვები (ტენეზმები). ყოველ დეფეკაციას წინ უძღვის მუცლის ტკივილი. ტენეზმს განავლოვანი მასების გამოყოფა ყოველთვის არ მოსდევს, ზოგჯერ დეფეკაცია არ იწვევს დაკმაყოფილებას, ავადმყოფი დიდხანს ზის ქოთანსა თუ უნიტაზზე. წლამდე ასაკის ბავშვებთან შიგელოზს რამდენიმე თავისებურება ახასიათებს. თუმცაღა კოლიტური სინდრომის სიხშირე 80-90 პროცენტს აღწევს, იგი სუსტადაა გამოხატული. განავალი თხიერია, მომწვანო, მძაფრსუნიანი, შეიცავს ლორწოს, იშვიათად - სისხლს (იგი უფრო განავლის მიკროსკოპიული გამოკვლევით ჩანს). ტენეზმები იცვლება მათი ეკვივალენტით - დეფეკაციის წინ მოუსვენრობით, ტირილით, სახის შეწითლებით, ანუსის სფინქტერის მოდუნებით (ანუსის ღიაობა, სწორი ნაწლავის გამოვარდნა). ამავე დროს გამოხატულია ზოგადი იტოქსიკაცის ნიშნები. სალმონელოზი სხვადასხვა ფორმით იჩენს თავს, იმისდა მიხედვით, კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის რომელი სექტორია დაზიანებული - კუჭი (გასტრიტი), წვრილი ნაწლავები (ენტერიტული ფორმა), მსხვილი ნაწლავი (კოლიტი) თუ რამდენიმე ერთად.
გასტრიტული და გასტროენტერიტული ფორმები უმეტესად 3 წელს გადაცილებულ ბავშვებთან გვხვდება, გამოწვეულია ინფიცირებული საკვების მიღებით და ხშირად მიმდინარეობს ტოქსიკოინფექციის ტიპით. იწყება უეცრად, ტემპერატურის მკვეთრი მომატებით 39-40 გრადუსამდე, განმეორებითი ღებინებით. ავადმყოფები უჩივიან საერთო სისუსტეს, თავის ტკივილს, თავბრუხვევას, ტკივილს ჭიპის ზემოთ (ეპიგასტრიუმი) და მთელ მუცელში. ენა შელესილია, მშრალი, მუცელი - შებერილი. დაავადება 4-5 დღე გრძელდება. ენტერიტული ფორმის დროს ფაღარათი დღე-ღამეში 5-10-ს აღწევს, განავალი უხვია, აკუწული, შეიცავს გადაუმუშავებელ, თეთრ კოშტებს, მცირე ლორწოს და აქვს მძაფრი სუნი. სამედიცინო ჩარევის გარეშე ორგანიზმი სწრაფად გამოშრება. გასტროენტეროკოლიტი ყველაზე გავრცელებული ფორმაა. უპირატესად მცირე ასაკის ბავშვებში გვხვდება, განსაკუთრებით - წლამდე. იწყება მწვავედ, ტემპერატურის 39-40 გრადუსამდე მომატებით. 3-4 დღე გრძელდება გახშირებული დეფეკაცია. განავალი პირველსავე დღეებში მოშავო-მომწვანოა (ჭაობისფერი). აღინიშნება სპაზმური, შეტევითი ხასიათის ტკივილი, ჭინთვების ეკვივალენტური სახის წამოწითლება, შეტევითი ხასიათის მოუსვენრობა. ახალშობილთა სალმონელური ინფექცია, გარდა გასტროინტესტინურისა, ხშირად მიმდინარეობს სეფსისური ფორმითაც - მენინგიტით, მენინგოენცეფალიტით, ოსტეომიელიტით და სხვა. სიკვდილიანობა უმთავრესად ახალშობილთა კონტინგენტის წილად მოდის. განსაკუთრებული ყურადღება უნდა მიექცეს სალმონელური ინფექციის კერების არსებობას სამშობიარო სახლებში, სადაც ინფექციის წყაროს წარმოადგენს ავადმყოფი ან ბაქტერიამატარებელი დედა, ასევე - სამედიცინო პერსონალი, რომელსაც აქვს ჰოსპიტალური, ანტიბიოტიკებისადმი პოლირეზისტენტული შტამის მატარებლობა. ნაყოფის ინფიცირება შესაძლოა მოხდეს სამშობიარო გზების გავლისას. ინფიცირებული ახალშობილი სამშობიაროდან ეწერება საინკუბაციო პერიოდში, გარეგნულად ჯანმრთელი (საინკუბაციო პერიოდია 3-4 დღე), დაავადების გამოვლენა კი სახლში ხდება.
- რით განსხვავდება შიგელოზი სალმონელოზისგან?
- გარდა კლინიკური ნიშნებისა, განსხვავებულია მკურნალობაც. სალმონელოზის დროს საჭიროა ორგანიზმის შევსება სითხითა და ელექტროლიტებით, ანტიბოტიკების დანიშვნა კატეგორიულად მიუღებელია. შიგელოზის დროს კი განავალში სისხლიანი ლორწოს გაჩენა ლაბორატორიული კვლევების (სისხლისა და განავლის საერთო ანალიზების) შედეგების გათვალისწინებით ანტიბიოტიკის დანიშვნის ჩვენებაა, რაც ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის მიერ მოწოდებულ გაიდლაინებშია მითითებული.
- არსებობს ნაწლავური ინფექციების ჯგუფი, რომელთაგან თავის დასაცავად ჰიგიენური რეჟიმის დაცვა საკმარისი არ არის. ესენია ვირუსებით (ენტეროვირუსები, როტავირუსი) გამოწვეული ნაწლავური დაავადებები. როგორ შეიძლება დაავადდეს ბავშვი?
- ბავშვის ორგანიზმში ვირუსს უფრო მეტი გზით შეუძლია მოხვედრა, ვიდრე ბაქტერიას: საკვების, წყლის მეშვეობით, კონტაქტურ-საყოფაცხოვრებო, ჰაერწვეთოვანი გზით. ინფიცირებისთვის ვირუსით დაბინძურებული ნერწყვის (ან პირღებინებისას) ერთი წვეთიც საკმარისია. ორგანიზმის მიერ მისი მიმღებლობა ძალიან მაღალია, მეტადრე - 2-3 წლამდე ასაკში. ჯანმრთელი ადამიანისთვის მთავარ საფრთხეს წარმოადგენს ის, ვისაც აშკარა სიმპტომების გარეშე მიმდინარე დაავადება აქვს. ბავშვისა და საკუთარი უსაფრთხოებისთვის აუცილებელია ხელების საპნით დაბანა ტუალეტიდან გამოსვლის, გასეირნების შემდეგ, ჭამის წინ. დაუბანელი ხელით არ შეეხოთ ცხვირს, თვალს, პირის ლორწოვან გარსებს. სწორედ აქედან შეიძლება გავრცელდეს ვირუსი ორგანიზმში.
ავადობა პიკს ზაფხულში და შემოდგომაზე აღწევს. სამ თვემდე ასაკის ბავშვები დედის ორგანიზმიდან პლაცენტური გზით მიღებული ანტისხეულების წყალობით იშვიათად ავადდებიან. თუმცა არსებობს სახიფათო გამონაკლისებიც. მაგალითად, კოქსაკის ვირუსით გამოწვეული ახალშობილთა ენცეფალოკარდიტი.
- შეიძლება თუ არა ახალშობილის დაცვა?
- ჩვილი ვირუსებისგან რომ დაიცვათ, გირჩევთ, პირველი თვეების განმავლობაში შეუქმნათ კარანტინთან მიახლოებული პირობები. მასთან მხოლოდ ოჯახის ჯანმრთელმა წევრებმა იკონტაქტონ, ისიც - მხოლოდ მას შემდეგ, არც ქუჩიდან დაბრუნების შემდეგ ხელებს საპნით დაიბანენ და საგარეო ტანსაცმელსა თუ ფეხსაცმელს გამოიცვლიან. ეცადეთ, პატარა ძუძუდან ზაფხულში არ მოიწყვიტოთ - დედის რძეში შემავალი ანტისხეულები მას ენტეროვირუსებისგან დაიცავს. ხოლო როტავირუსის საწინააღმდეგო ვაქცინაცია უკვე ორი თვიდანაა შესაძლებელი აცრის ეროვნული კალენდრის მიხედვით. ნუ წაიყვანთ ახალშობილს დასასვენებლად საცხოვრებელი გარემოდან შორს - გზაში და ახალ გარემოში ინფიცირების ალბათობა მეტია. თუ გამგზავრებას მაინც გადაწყვეტთ, გაითვალისწინეთ, რომ ჩვეულებრივ ონკანის წყალში ვირუსი 780 დღე ცოცხლობს, ამიტომ გადაადუღეთ ან მაღაზიებში შეიძინეთ წყალი.
- როგორ ვკვებოთ ნაწლავური ინფექციის დროს პატარა?
- როგორც მოზრდილისთვის, ისე ბავშვისთვის ნაწლავური ინფექციის დროს კვება არასასიამოვნოა - მადა არ აქვს, ეშინია პირღებინების, ამიტომ ნუ დააძალებთ, უმჯობესია სითხეებით, ელექტროლიტებით დატვირთოთ. პირღებინების შეჩერების შემდეგ კი უცხიმო, მოხარშული და ადვილად მოსანელებელი საკვები მიეცით. წლამდე ასაკის ბავშვს შეგიძლიათ ერთი კვება გამოატოვებინოთ, პირღებინების შემდეგ მიეცით 4-6 საათით განტვირთვის საშუალება. ამ პერიოდში აქტიურად ჩაუტარეთ რეჰიდრატაცია. შეავსეთ ორგანიზმი ელექტროლიტების ხსნარით - ყოველ 5-10 წუთში 5 მლ. განტვირთვის შემდეგ შეგიძლიათ ბავშვის კვება განაგრძოთ: თუ ბუნებრივ კვებაზეა - აწოვოთ ძუძუ, თუ ხელოვნურზე - მისცეთ რძემჟავა ნარევი ან სპეციალიზებული ელექტროლიტებიანი ნარევი. აჭამეთ ჩვეულებრივზე ნაკლები და ხშირად. გარდა სპეციალიზებული ნარევებისა, რეკომენდებულია ურძეო ფაფები, ხაჭო, მოხარშული ხორცი ნახარშის გარეშე (ასაკის გათვალისწინებით და ისიც მაშინ, თუ ავად გახდომამდე უკვე იღებდა ყველა ამ პროდუქტს), ხილიდან - ბანანი. 5-7 დღის შემდეგ, როცა სრული გამოჯანმრთელება დაიწყება, შეგიძლიათ კვების ჩვეულ რეჟიმს დაუბრუნდეთ. ერთადერთი შეზღუდვა ნახშირწყლებსა და ცხიმებს ეხება. თუ ბავშვი ავადმყოფობის შემდეგ გახდა, დაკარგა მადა, კვებეთ ხშირად, მაგრამ მცირე ულუფებით, ნუ დააძალებთ იმაზე მეტს, ვიდრე თავად ითხოვს - ამან შესაძლოა პირღებინების პროგრესირება გამოიწვიოს. ნაწლავური ინფექციების შემდეგ დარღვეული ფლორის აღსადგენად ინფექციონისტი დაგინიშნავთ სპეციალურ პრეპარატებს - პროპრებიოტიკებს, ფერმენტებს. გქონდეთ კონტაქტი მკურნალ ექიმთან და ყველა საკითხი მასთან შეათანხმეთ.
ram SeiZleba gamoiwvios nawlavTa muSaobis
darRveva?
nawlavTa normaluri funqcioba sxvadasxva mizeziT SeiZleba dairRves. mikroorganizmebiT - baqteriebiTa Tu virusebiT - gamowveuli daavadebebi xSirad gvxvdeba bavSvebSic da umTavresad higienis, sakvebis momzadebisa da Senaxvis wesebis daucvelobis Sedegia. gansakuTrebiT mwvavdeba es problema zafxulobiT. gvesaubreba epidemiologi lali afxazava.
- nawlavTa muSaobis darRvevas sxvadasxva baqteria iwvevs. Sigela, eSerixia, salmonela yvelaze gavrcelebuli da cnobili gamomwvevebi arian. maT nawlavis sxvadasxva nawilSi uyvarT cxovreba da maT mier gamowveuli daavadebebic - Sigelozi, eSerixiozi, salmonelozi - amis mixedviT gansxvavdeba erTmaneTisgan.
- rogor pirobebSi cxovroben baqteriebi?
- Sigelas Cxiri mzis sxivebis pirdapiri zemoqmedebiT swrafad kvdeba: 60 gradusze - 30 wuTSi, 100 gradusze ki myisve. Cveulebrivi koncentraciis sadezinfeqcio xsnari Cxirs ramdenime wuTSi klavs. xelsayrel pirobebSi (sibnele, zomieri temperatura, sinotive), aseve - saRamur sacvlebze, Ramis qoTnebze baqteria 15-30 dRe cocxlobs, xolo wyalSi - 9 dRemde.
salmonela garemosadmi SedarebiT gamZlea. magaliTad, wyalSi 2 Tvemde Zlebs, miwaSi - 4-5 Tvemde, oTaxis mtverSi - 3 Tve, mSral fekaliebSi - 3-4 weli!
mikrobisTvis kargi sakvebi niadagia rZis nawarmi - araJani, karaqi, rZis fxvnili da sxva, aseve - xorci, kvercxi, kvercxis fxvnili.
kargad itans gamoSrobas, zogjer 80 gradus temperaturamde gacxelebasac ki. gamZlea antibiotikebis umravlesobis mimarT.
mikrobis likvidaciisTvis saWiroa xarisxiani Termuli zemoqmedeba. magaliTad, kvercxis 2-3-wuTiani xarSva mas ver anadgurebs - duRili 15-20 wuTamde unda gagrZeldes. 40-gramiani xorcis naWeri 2,5 saaTi unda ixarSos.
salmonelebi Zalze mgrZnobiareni arian sadezifeqcio preparatebis mimarT Cveulebrivi ganzavebiT.
- rogor SeiZleba daavaddes adamiani?
- infeqciis gadacemis meqanizmi erTia - fekalur-oraluri. nebismier SemTxvevaSi aucilebelia, infeqcia janmrTeli adamianis piris RruSi moxvdes. Tumca gadacemis gza rTuli da mravalferovania. epidemiis ganviTarebaSi did rols asrulebs socialur-sayofacxovrebo da bunebrivi faqtorebic - aradamakmayofilebeli sanitariuli mdgomareoba, dabali higienuri kultura.
salmonelebis ZiriTadi wyaroa Sinauri cxovelebi: Rori, Zroxa, kata, ZaRli, aseve - Sinauri frinvelebi. gansakuTrebiT broileris jiSis qaTmebi, ixvebi da batebi, romlebic salmonelas sxvadasxva tipis rezervuarebi arian.
xorcsa da Sinagan organoebSi mikrobebis ganTesva ganpirobebulia endogenurad, produqtis transportirebis, Senaxvisa da kulinariuli damuSavebis wesebis darRveviT.
daavadebis gavrcelebis mixedviT daavadebuli cxovelebis Semdeg meore adgili ukaviaT avadmyof da baqteriamatarebel adamianebs, gansakuTrebiT - kvebis qselSi (xorcis, rZis kombinatebi, sakonditroebi da sxva) momuSave personals.
infeqciis gadacema, rogorc aRvniSneT, xdeba fekalur-oraluri gziT, xolo gadacemis mTavari faqtoria sakvebi, Semdeg - wyali. sayofacxovrebo-kontaqturi gziT inficireba umTavresad mcire asakis bavSvebSi SeiniSneba.
- wlis romeli droa yvelaze saSiSi?
- Sigelozi mTeli wlis ganmavlobaSi gvxvdeba, magram maCvenebeli yvelaze maRalia zafxulSi da Semodgomaze, rasac xels uwyobs kvebis xasiaTis Secvla (kveba upiratesad Termulad daumuSavebeli, umi xiliTa da bostneuliT), infeqciis ganviTarebisTvis optimaluri pirobebis arseboba (garemos temperatura, sinotive da sxva), produqtebis damzadebis da Senaxvis wesebis darRveva.
salmoneloziT avadoba wlis yovel dros gvxvdeba. mcire sezonuroba axasiaTebs zafxulSi, rac dakavSirebulia inficirebis xelSemwyob pirobebTan (Termulad daumuSavebeli, umacivrod Senaxuli sakvebi da a.S.).
- ra Taviseburebebi axasiaTebs daavadebas?
- Sigelozi iwyeba mwvaved, temperaturis 39-40 gradusamde momatebiT. bavSvebSi xSiria gulisreva-pirRebineba, umadoba, Zilis darRveva, Tavis tkivili. rogorc bavSvebi, aseve mozrdilebi uCivian movliT tkivils muclis areSi gansazRvruli lokalizaciis gareSe. ganavali Tavdapirvelad Cveulebrivi konsistenciisaa, Semdeg Txeldeba, mcirdeba ulufebi, iRebs momwvano fers, Seicavs lorwos sisxliani minareviT, zogjer mxolod lorwosa da sisxlisgan Sedgeba (kolituri sindromi).
SigelozisTvis damaxasiaTebelia WinTvebi (tenezmebi). yovel defekacias win uZRvis muclis tkivili. tenezms ganavlovani masebis gamoyofa yovelTvis ar mosdevs, zogjer defekacia ar iwvevs dakmayofilebas, avadmyofi didxans zis qoTansa Tu unitazze.
wlamde asakis bavSvebTan Sigelozs ramdenime Tavisebureba axasiaTebs. TumcaRa kolituri sindromis sixSire 80-90 procents aRwevs, igi sustadaa gamoxatuli. ganavali Txieria, momwvano, mZafrsuniani, Seicavs lorwos, iSviaTad - sisxls (igi ufro ganavlis mikroskopiuli gamokvleviT Cans). tenezmebi icvleba maTi ekvivalentiT - defekaciis win mousvenrobiT, tiriliT, saxis SewiTlebiT, anusis sfinqteris modunebiT (anusis Riaoba, swori nawlavis gamovardna). amave dros gamoxatulia zogadi itoqsikacis niSnebi.
salmonelozi sxvadasxva formiT iCens Tavs, imisda mixedviT, kuW-nawlavis traqtis romeli seqtoria dazianebuli - kuWi (gastriti), wvrili nawlavebi (enterituli forma), msxvili nawlavi (koliti) Tu ramdenime erTad.
gastrituli da gastroenterituli formebi umetesad 3 wels gadacilebul bavSvebTan gvxvdeba, gamowveulia inficirebuli sakvebis miRebiT da xSirad mimdinareobs toqsikoinfeqciis tipiT. iwyeba uecrad, temperaturis mkveTri momatebiT 39-40 gradusamde, ganmeorebiTi RebinebiT. avadmyofebi uCivian saerTo sisustes, Tavis tkivils, Tavbruxvevas, tkivils Wipis zemoT (epigastriumi) da mTel mucelSi. ena Selesilia, mSrali, muceli - Seberili. daavadeba 4-5 dRe grZeldeba.
enterituli formis dros faRaraTi dRe-RameSi 5-10-s aRwevs, ganavali uxvia, akuwuli, Seicavs gadaumuSavebel, TeTr koStebs, mcire lorwos da aqvs mZafri suni. samedicino Carevis gareSe organizmi swrafad gamoSreba.
gastroenterokoliti yvelaze gavrcelebuli formaa. upiratesad mcire asakis bavSvebSi gvxvdeba, gansakuTrebiT - wlamde. iwyeba mwvaved, temperaturis 39-40 gradusamde momatebiT. 3-4 dRe grZeldeba gaxSirebuli defekacia. ganavali pirvelsave dReebSi moSavo-momwvanoa (Waobisferi). aRiniSneba spazmuri, SeteviTi xasiaTis tkivili, WinTvebis ekvivalenturi saxis wamowiTleba, SeteviTi xasiaTis mousvenroba.
axalSobilTa salmoneluri infeqcia, garda gastrointestinurisa, xSirad mimdinareobs sefsisuri formiTac - meningitiT, meningoencefalitiT, osteomielitiT da sxva.
sikvdilianoba umTavresad axalSobilTa kontingentis wilad modis. gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces salmoneluri infeqciis kerebis arsebobas samSobiaro saxlebSi, sadac infeqciis wyaros warmoadgens avadmyofi an baqteriamatarebeli deda, aseve - samedicino personali, romelsac aqvs hospitaluri, antibiotikebisadmi polirezistentuli Stamis matarebloba. nayofis inficireba SesaZloa moxdes samSobiaro gzebis gavlisas. inficirebuli axalSobili samSobiarodan ewereba sainkubacio periodSi, garegnulad janmrTeli (sainkubacio periodia 3-4 dRe), daavadebis gamovlena ki saxlSi xdeba.
- riT gansxvavdeba Sigelozi salmonelozisgan?
- garda klinikuri niSnebisa, gansxvavebulia mkurnalobac. salmonelozis dros saWiroa organizmis Sevseba siTxiTa da eleqtrolitebiT, antibotikebis daniSvna kategoriulad miuRebelia. Sigelozis dros ki ganavalSi sisxliani lorwos gaCena laboratoriuli kvlevebis (sisxlisa da ganavlis saerTo analizebis) Sedegebis gaTvaliswinebiT antibiotikis daniSvnis Cvenebaa, rac jandacvis msoflio organizaciis mier mowodebul gaidlainebSia miTiTebuli.
- arsebobs nawlavuri infeqciebis jgufi, romelTagan Tavis dasacavad higienuri reJimis dacva sakmarisi ar aris. esenia virusebiT (enterovirusebi, rotavirusi) gamowveuli nawlavuri daavadebebi. rogor SeiZleba daavaddes bavSvi?
- bavSvis organizmSi viruss ufro meti gziT SeuZlia moxvedra, vidre baqterias: sakvebis, wylis meSveobiT, kontaqtur-sayofacxovrebo, haerwveTovani gziT. inficirebisTvis virusiT dabinZurebuli nerwyvis (an pirRebinebisas) erTi wveTic sakmarisia. organizmis mier misi mimRebloba Zalian maRalia, metadre - 2-3 wlamde asakSi.
janmrTeli adamianisTvis mTavar safrTxes warmoadgens is, visac aSkara simptomebis gareSe mimdinare daavadeba aqvs. bavSvisa da sakuTari usafrTxoebisTvis aucilebelia xelebis sapniT dabana tualetidan gamosvlis, gaseirnebis Semdeg, Wamis win. daubaneli xeliT ar SeexoT cxvirs, Tvals, piris lorwovan garsebs. swored aqedan SeiZleba gavrceldes virusi organizmSi.
avadoba piks zafxulSi da Semodgomaze aRwevs. sam Tvemde asakis bavSvebi dedis organizmidan placenturi gziT miRebuli antisxeulebis wyalobiT iSviaTad avaddebian. Tumca arsebobs saxifaTo gamonaklisebic. magaliTad, koqsakis virusiT gamowveuli axalSobilTa encefalokarditi.
- SeiZleba Tu ara axalSobilis dacva?
- Cvili virusebisgan rom daicvaT, girCevT, pirveli Tveebis ganmavlobaSi SeuqmnaT karantinTan miaxloebuli pirobebi. masTan mxolod ojaxis janmrTelma wevrebma ikontaqton, isic - mxolod mas Semdeg, arc quCidan dabrunebis Semdeg xelebs sapniT daibanen da sagareo tansacmelsa Tu fexsacmels gamoicvlian.
ecadeT, patara ZuZudan zafxulSi ar moiwyvitoT - dedis rZeSi Semavali antisxeulebi mas enterovirusebisgan daicavs. xolo rotavirusis sawinaaRmdego vaqcinacia ukve ori Tvidanaa SesaZlebeli acris erovnuli kalendris mixedviT.
nu waiyvanT axalSobils dasasveneblad sacxovrebeli garemodan Sors - gzaSi da axal garemoSi inficirebis albaToba metia. Tu gamgzavrebas mainc gadawyvetT, gaiTvaliswineT, rom Cveulebriv onkanis wyalSi virusi 780 dRe cocxlobs, amitom gadaaduReT an maRaziebSi SeiZineT wyali.
- rogor vkveboT nawlavuri infeqciis dros patara?
- rogorc mozrdilisTvis, ise bavSvisTvis nawlavuri infeqciis dros kveba arasasiamovnoa - mada ar aqvs, eSinia pirRebinebis, amitom nu daaZalebT, umjobesia siTxeebiT, eleqtrolitebiT datvirToT. pirRebinebis SeCerebis Semdeg ki ucximo, moxarSuli da advilad mosanelebeli sakvebi mieciT.
wlamde asakis bavSvs SegiZliaT erTi kveba gamoatovebinoT, pirRebinebis Semdeg mieciT 4-6 saaTiT gantvirTvis saSualeba. am periodSi aqtiurad CautareT rehidratacia. SeavseT organizmi eleqtrolitebis xsnariT - yovel 5-10 wuTSi 5 ml.
gantvirTvis Semdeg SegiZliaT bavSvis kveba ganagrZoT: Tu bunebriv kvebazea - awovoT ZuZu, Tu xelovnurze - misceT rZemJava narevi an specializebuli eleqtrolitebiani narevi. aWameT Cveulebrivze naklebi da xSirad. garda specializebuli narevebisa, rekomendebulia urZeo fafebi, xaWo, moxarSuli xorci naxarSis gareSe (asakis gaTvaliswinebiT da isic maSin, Tu avad gaxdomamde ukve iRebda yvela am produqts), xilidan - banani.
5-7 dRis Semdeg, roca sruli gamojanmrTeleba daiwyeba, SegiZliaT kvebis Cveul reJims daubrundeT. erTaderTi SezRudva naxSirwylebsa da cximebs exeba.
Tu bavSvi avadmyofobis Semdeg gaxda, dakarga mada, kvebeT xSirad, magram mcire ulufebiT, nu daaZalebT imaze mets, vidre Tavad iTxovs - aman SesaZloa pirRebinebis progresireba gamoiwvios.
nawlavuri infeqciebis Semdeg darRveuli floris aRsadgenad infeqcionisti daginiSnavT specialur preparatebs - proprebiotikebs, fermentebs.
gqondeT kontaqti mkurnal eqimTan da yvela sakiTxi masTan SeaTanxmeT.
esubra
TinaTin qoriZeრამ შეიძლება გამოიწვიოს ნაწლავთა მუშაობის
დარღვევა?
ნაწლავთა ნორმალური ფუნქციობა სხვადასხვა მიზეზით შეიძლება დაირღვეს. მიკროორგანიზმებით - ბაქტერიებითა თუ ვირუსებით - გამოწვეული დაავადებები ხშირად გვხვდება ბავშვებშიც და უმთავრესად ჰიგიენის, საკვების მომზადებისა და შენახვის წესების დაუცველობის შედეგია. განსაკუთრებით მწვავდება ეს პრობლემა ზაფხულობით. გვესაუბრება ეპიდემიოლოგი ლალი აფხაზავა.
- ნაწლავთა მუშაობის დარღვევას სხვადასხვა ბაქტერია იწვევს. შიგელა, ეშერიხია, სალმონელა ყველაზე გავრცელებული და ცნობილი გამომწვევები არიან. მათ ნაწლავის სხვადასხვა ნაწილში უყვართ ცხოვრება და მათ მიერ გამოწვეული დაავადებებიც - შიგელოზი, ეშერიხიოზი, სალმონელოზი - ამის მიხედვით განსხვავდება ერთმანეთისგან.
- როგორ პირობებში ცხოვრობენ ბაქტერიები?
- შიგელას ჩხირი მზის სხივების პირდაპირი ზემოქმედებით სწრაფად კვდება: 60 გრადუსზე - 30 წუთში, 100 გრადუსზე კი მყისვე. ჩვეულებრივი კონცენტრაციის სადეზინფექციო ხსნარი ჩხირს რამდენიმე წუთში კლავს. ხელსაყრელ პირობებში (სიბნელე, ზომიერი ტემპერატურა, სინოტივე), ასევე - საღამურ საცვლებზე, ღამის ქოთნებზე ბაქტერია 15-30 დღე ცოცხლობს, ხოლო წყალში - 9 დღემდე.
სალმონელა გარემოსადმი შედარებით გამძლეა. მაგალითად, წყალში 2 თვემდე ძლებს, მიწაში - 4-5 თვემდე, ოთახის მტვერში - 3 თვე, მშრალ ფეკალიებში - 3-4 წელი!
მიკრობისთვის კარგი საკვები ნიადაგია რძის ნაწარმი - არაჟანი, კარაქი, რძის ფხვნილი და სხვა, ასევე - ხორცი, კვერცხი, კვერცხის ფხვნილი.
კარგად იტანს გამოშრობას, ზოგჯერ 80 გრადუს ტემპერატურამდე გაცხელებასაც კი. გამძლეა ანტიბიოტიკების უმრავლესობის მიმართ.
მიკრობის ლიკვიდაციისთვის საჭიროა ხარისხიანი თერმული ზემოქმედება. მაგალითად, კვერცხის 2-3-წუთიანი ხარშვა მას ვერ ანადგურებს - დუღილი 15-20 წუთამდე უნდა გაგრძელდეს. 40-გრამიანი ხორცის ნაჭერი 2,5 საათი უნდა იხარშოს.
სალმონელები ძალზე მგრძნობიარენი არიან სადეზიფექციო პრეპარატების მიმართ ჩვეულებრივი განზავებით.
- როგორ შეიძლება დაავადდეს ადამიანი?
- ინფექციის გადაცემის მექანიზმი ერთია - ფეკალურ-ორალური. ნებისმიერ შემთხვევაში აუცილებელია, ინფექცია ჯანმრთელი ადამიანის პირის ღრუში მოხვდეს. თუმცა გადაცემის გზა რთული და მრავალფეროვანია. ეპიდემიის განვითარებაში დიდ როლს ასრულებს სოციალურ-საყოფაცხოვრებო და ბუნებრივი ფაქტორებიც - არადამაკმაყოფილებელი სანიტარიული მდგომარეობა, დაბალი ჰიგიენური კულტურა.
სალმონელების ძირითადი წყაროა შინაური ცხოველები: ღორი, ძროხა, კატა, ძაღლი, ასევე - შინაური ფრინველები. განსაკუთრებით ბროილერის ჯიშის ქათმები, იხვები და ბატები, რომლებიც სალმონელას სხვადასხვა ტიპის რეზერვუარები არიან.
ხორცსა და შინაგან ორგანოებში მიკრობების განთესვა განპირობებულია ენდოგენურად, პროდუქტის ტრანსპორტირების, შენახვისა და კულინარიული დამუშავების წესების დარღვევით.
დაავადების გავრცელების მიხედვით დაავადებული ცხოველების შემდეგ მეორე ადგილი უკავიათ ავადმყოფ და ბაქტერიამატარებელ ადამიანებს, განსაკუთრებით - კვების ქსელში (ხორცის, რძის კომბინატები, საკონდიტროები და სხვა) მომუშავე პერსონალს.
ინფექციის გადაცემა, როგორც აღვნიშნეთ, ხდება ფეკალურ-ორალური გზით, ხოლო გადაცემის მთავარი ფაქტორია საკვები, შემდეგ - წყალი. საყოფაცხოვრებო-კონტაქტური გზით ინფიცირება უმთავრესად მცირე ასაკის ბავშვებში შეინიშნება.
- წლის რომელი დროა ყველაზე საშიში?
- შიგელოზი მთელი წლის განმავლობაში გვხვდება, მაგრამ მაჩვენებელი ყველაზე მაღალია ზაფხულში და შემოდგომაზე, რასაც ხელს უწყობს კვების ხასიათის შეცვლა (კვება უპირატესად თერმულად დაუმუშავებელი, უმი ხილითა და ბოსტნეულით), ინფექციის განვითარებისთვის ოპტიმალური პირობების არსებობა (გარემოს ტემპერატურა, სინოტივე და სხვა), პროდუქტების დამზადების და შენახვის წესების დარღვევა.
სალმონელოზით ავადობა წლის ყოველ დროს გვხვდება. მცირე სეზონურობა ახასიათებს ზაფხულში, რაც დაკავშირებულია ინფიცირების ხელშემწყობ პირობებთან (თერმულად დაუმუშავებელი, უმაცივროდ შენახული საკვები და ა.შ.).
- რა თავისებურებები ახასიათებს დაავადებას?
- შიგელოზი იწყება მწვავედ, ტემპერატურის 39-40 გრადუსამდე მომატებით. ბავშვებში ხშირია გულისრევა-პირღებინება, უმადობა, ძილის დარღვევა, თავის ტკივილი. როგორც ბავშვები, ასევე მოზრდილები უჩივიან მოვლით ტკივილს მუცლის არეში განსაზღვრული ლოკალიზაციის გარეშე. განავალი თავდაპირველად ჩვეულებრივი კონსისტენციისაა, შემდეგ თხელდება, მცირდება ულუფები, იღებს მომწვანო ფერს, შეიცავს ლორწოს სისხლიანი მინარევით, ზოგჯერ მხოლოდ ლორწოსა და სისხლისგან შედგება (კოლიტური სინდრომი).
შიგელოზისთვის დამახასიათებელია ჭინთვები (ტენეზმები). ყოველ დეფეკაციას წინ უძღვის მუცლის ტკივილი. ტენეზმს განავლოვანი მასების გამოყოფა ყოველთვის არ მოსდევს, ზოგჯერ დეფეკაცია არ იწვევს დაკმაყოფილებას, ავადმყოფი დიდხანს ზის ქოთანსა თუ უნიტაზზე.
წლამდე ასაკის ბავშვებთან შიგელოზს რამდენიმე თავისებურება ახასიათებს. თუმცაღა კოლიტური სინდრომის სიხშირე 80-90 პროცენტს აღწევს, იგი სუსტადაა გამოხატული. განავალი თხიერია, მომწვანო, მძაფრსუნიანი, შეიცავს ლორწოს, იშვიათად - სისხლს (იგი უფრო განავლის მიკროსკოპიული გამოკვლევით ჩანს). ტენეზმები იცვლება მათი ეკვივალენტით - დეფეკაციის წინ მოუსვენრობით, ტირილით, სახის შეწითლებით, ანუსის სფინქტერის მოდუნებით (ანუსის ღიაობა, სწორი ნაწლავის გამოვარდნა). ამავე დროს გამოხატულია ზოგადი იტოქსიკაცის ნიშნები.
სალმონელოზი სხვადასხვა ფორმით იჩენს თავს, იმისდა მიხედვით, კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის რომელი სექტორია დაზიანებული - კუჭი (გასტრიტი), წვრილი ნაწლავები (ენტერიტული ფორმა), მსხვილი ნაწლავი (კოლიტი) თუ რამდენიმე ერთად.
გასტრიტული და გასტროენტერიტული ფორმები უმეტესად 3 წელს გადაცილებულ ბავშვებთან გვხვდება, გამოწვეულია ინფიცირებული საკვების მიღებით და ხშირად მიმდინარეობს ტოქსიკოინფექციის ტიპით. იწყება უეცრად, ტემპერატურის მკვეთრი მომატებით 39-40 გრადუსამდე, განმეორებითი ღებინებით. ავადმყოფები უჩივიან საერთო სისუსტეს, თავის ტკივილს, თავბრუხვევას, ტკივილს ჭიპის ზემოთ (ეპიგასტრიუმი) და მთელ მუცელში. ენა შელესილია, მშრალი, მუცელი - შებერილი. დაავადება 4-5 დღე გრძელდება.
ენტერიტული ფორმის დროს ფაღარათი დღე-ღამეში 5-10-ს აღწევს, განავალი უხვია, აკუწული, შეიცავს გადაუმუშავებელ, თეთრ კოშტებს, მცირე ლორწოს და აქვს მძაფრი სუნი. სამედიცინო ჩარევის გარეშე ორგანიზმი სწრაფად გამოშრება.
გასტროენტეროკოლიტი ყველაზე გავრცელებული ფორმაა. უპირატესად მცირე ასაკის ბავშვებში გვხვდება, განსაკუთრებით - წლამდე. იწყება მწვავედ, ტემპერატურის 39-40 გრადუსამდე მომატებით. 3-4 დღე გრძელდება გახშირებული დეფეკაცია. განავალი პირველსავე დღეებში მოშავო-მომწვანოა (ჭაობისფერი). აღინიშნება სპაზმური, შეტევითი ხასიათის ტკივილი, ჭინთვების ეკვივალენტური სახის წამოწითლება, შეტევითი ხასიათის მოუსვენრობა.
ახალშობილთა სალმონელური ინფექცია, გარდა გასტროინტესტინურისა, ხშირად მიმდინარეობს სეფსისური ფორმითაც - მენინგიტით, მენინგოენცეფალიტით, ოსტეომიელიტით და სხვა.
სიკვდილიანობა უმთავრესად ახალშობილთა კონტინგენტის წილად მოდის. განსაკუთრებული ყურადღება უნდა მიექცეს სალმონელური ინფექციის კერების არსებობას სამშობიარო სახლებში, სადაც ინფექციის წყაროს წარმოადგენს ავადმყოფი ან ბაქტერიამატარებელი დედა, ასევე - სამედიცინო პერსონალი, რომელსაც აქვს ჰოსპიტალური, ანტიბიოტიკებისადმი პოლირეზისტენტული შტამის მატარებლობა. ნაყოფის ინფიცირება შესაძლოა მოხდეს სამშობიარო გზების გავლისას. ინფიცირებული ახალშობილი სამშობიაროდან ეწერება საინკუბაციო პერიოდში, გარეგნულად ჯანმრთელი (საინკუბაციო პერიოდია 3-4 დღე), დაავადების გამოვლენა კი სახლში ხდება.
- რით განსხვავდება შიგელოზი სალმონელოზისგან?
- გარდა კლინიკური ნიშნებისა, განსხვავებულია მკურნალობაც. სალმონელოზის დროს საჭიროა ორგანიზმის შევსება სითხითა და ელექტროლიტებით, ანტიბოტიკების დანიშვნა კატეგორიულად მიუღებელია. შიგელოზის დროს კი განავალში სისხლიანი ლორწოს გაჩენა ლაბორატორიული კვლევების (სისხლისა და განავლის საერთო ანალიზების) შედეგების გათვალისწინებით ანტიბიოტიკის დანიშვნის ჩვენებაა, რაც ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის მიერ მოწოდებულ გაიდლაინებშია მითითებული.
- არსებობს ნაწლავური ინფექციების ჯგუფი, რომელთაგან თავის დასაცავად ჰიგიენური რეჟიმის დაცვა საკმარისი არ არის. ესენია ვირუსებით (ენტეროვირუსები, როტავირუსი) გამოწვეული ნაწლავური დაავადებები. როგორ შეიძლება დაავადდეს ბავშვი?
- ბავშვის ორგანიზმში ვირუსს უფრო მეტი გზით შეუძლია მოხვედრა, ვიდრე ბაქტერიას: საკვების, წყლის მეშვეობით, კონტაქტურ-საყოფაცხოვრებო, ჰაერწვეთოვანი გზით. ინფიცირებისთვის ვირუსით დაბინძურებული ნერწყვის (ან პირღებინებისას) ერთი წვეთიც საკმარისია. ორგანიზმის მიერ მისი მიმღებლობა ძალიან მაღალია, მეტადრე - 2-3 წლამდე ასაკში.
ჯანმრთელი ადამიანისთვის მთავარ საფრთხეს წარმოადგენს ის, ვისაც აშკარა სიმპტომების გარეშე მიმდინარე დაავადება აქვს. ბავშვისა და საკუთარი უსაფრთხოებისთვის აუცილებელია ხელების საპნით დაბანა ტუალეტიდან გამოსვლის, გასეირნების შემდეგ, ჭამის წინ. დაუბანელი ხელით არ შეეხოთ ცხვირს, თვალს, პირის ლორწოვან გარსებს. სწორედ აქედან შეიძლება გავრცელდეს ვირუსი ორგანიზმში.
ავადობა პიკს ზაფხულში და შემოდგომაზე აღწევს. სამ თვემდე ასაკის ბავშვები დედის ორგანიზმიდან პლაცენტური გზით მიღებული ანტისხეულების წყალობით იშვიათად ავადდებიან. თუმცა არსებობს სახიფათო გამონაკლისებიც. მაგალითად, კოქსაკის ვირუსით გამოწვეული ახალშობილთა ენცეფალოკარდიტი.
- შეიძლება თუ არა ახალშობილის დაცვა?
- ჩვილი ვირუსებისგან რომ დაიცვათ, გირჩევთ, პირველი თვეების განმავლობაში შეუქმნათ კარანტინთან მიახლოებული პირობები. მასთან მხოლოდ ოჯახის ჯანმრთელმა წევრებმა იკონტაქტონ, ისიც - მხოლოდ მას შემდეგ, არც ქუჩიდან დაბრუნების შემდეგ ხელებს საპნით დაიბანენ და საგარეო ტანსაცმელსა თუ ფეხსაცმელს გამოიცვლიან.
ეცადეთ, პატარა ძუძუდან ზაფხულში არ მოიწყვიტოთ - დედის რძეში შემავალი ანტისხეულები მას ენტეროვირუსებისგან დაიცავს. ხოლო როტავირუსის საწინააღმდეგო ვაქცინაცია უკვე ორი თვიდანაა შესაძლებელი აცრის ეროვნული კალენდრის მიხედვით.
ნუ წაიყვანთ ახალშობილს დასასვენებლად საცხოვრებელი გარემოდან შორს - გზაში და ახალ გარემოში ინფიცირების ალბათობა მეტია. თუ გამგზავრებას მაინც გადაწყვეტთ, გაითვალისწინეთ, რომ ჩვეულებრივ ონკანის წყალში ვირუსი 780 დღე ცოცხლობს, ამიტომ გადაადუღეთ ან მაღაზიებში შეიძინეთ წყალი.
- როგორ ვკვებოთ ნაწლავური ინფექციის დროს პატარა?
- როგორც მოზრდილისთვის, ისე ბავშვისთვის ნაწლავური ინფექციის დროს კვება არასასიამოვნოა - მადა არ აქვს, ეშინია პირღებინების, ამიტომ ნუ დააძალებთ, უმჯობესია სითხეებით, ელექტროლიტებით დატვირთოთ. პირღებინების შეჩერების შემდეგ კი უცხიმო, მოხარშული და ადვილად მოსანელებელი საკვები მიეცით.
წლამდე ასაკის ბავშვს შეგიძლიათ ერთი კვება გამოატოვებინოთ, პირღებინების შემდეგ მიეცით 4-6 საათით განტვირთვის საშუალება. ამ პერიოდში აქტიურად ჩაუტარეთ რეჰიდრატაცია. შეავსეთ ორგანიზმი ელექტროლიტების ხსნარით - ყოველ 5-10 წუთში 5 მლ.
განტვირთვის შემდეგ შეგიძლიათ ბავშვის კვება განაგრძოთ: თუ ბუნებრივ კვებაზეა - აწოვოთ ძუძუ, თუ ხელოვნურზე - მისცეთ რძემჟავა ნარევი ან სპეციალიზებული ელექტროლიტებიანი ნარევი. აჭამეთ ჩვეულებრივზე ნაკლები და ხშირად. გარდა სპეციალიზებული ნარევებისა, რეკომენდებულია ურძეო ფაფები, ხაჭო, მოხარშული ხორცი ნახარშის გარეშე (ასაკის გათვალისწინებით და ისიც მაშინ, თუ ავად გახდომამდე უკვე იღებდა ყველა ამ პროდუქტს), ხილიდან - ბანანი.
5-7 დღის შემდეგ, როცა სრული გამოჯანმრთელება დაიწყება, შეგიძლიათ კვების ჩვეულ რეჟიმს დაუბრუნდეთ. ერთადერთი შეზღუდვა ნახშირწყლებსა და ცხიმებს ეხება.
თუ ბავშვი ავადმყოფობის შემდეგ გახდა, დაკარგა მადა, კვებეთ ხშირად, მაგრამ მცირე ულუფებით, ნუ დააძალებთ იმაზე მეტს, ვიდრე თავად ითხოვს - ამან შესაძლოა პირღებინების პროგრესირება გამოიწვიოს.
ნაწლავური ინფექციების შემდეგ დარღვეული ფლორის აღსადგენად ინფექციონისტი დაგინიშნავთ სპეციალურ პრეპარატებს - პროპრებიოტიკებს, ფერმენტებს.
გქონდეთ კონტაქტი მკურნალ ექიმთან და ყველა საკითხი მასთან შეათანხმეთ.
ესუბრა
თინათინ ქორიძე