News
ახლა მათი ინტერესის საგანია კაროტინოიდები და პეპტიდები, რომლებიც კვერცხის გულს ყვითელ ფერს აძლევს. რამდენიმე ხნის წინ გაირკვა, რომ ფერმენტების ზემოქმედებით კვერცხის პროტეინები კუჭსა და წვრილ ნაწლავში გარდაიქმნება და სათავეს უდებს პეპტიდების გამომუშავებას, რომლებიც სისხლის წნევის დამაქვეითებელი საშუალებების მსგავსად მოქმედებს. მეცნიერები ამტკიცებენ, რომ ამ პეპტიდებს ანტიოქსიდანტური თვისებები აქვთ.
მეხსიერებისათვის მნიშვნელოვანია არა ხანგრძლივი, არამედ უწყვეტი ძილი
თაგვებზე ჩატარებულმა გამოკვლევებმა აჩვენა, რომ ძილის დარღვევა გავლენას ახდენს მეხსიერებაზე - ძილის რეჟიმის დარღვევის შემთხვევაში ცხოველები ძლივს ახერხებდნენ ნაცნობი საგნების ამოცნობას. სწორედ ამ ფაქტს უკავშირებენ სტენფორდის უნივერსიტეტის მეცნიერები ალცჰაიმერის დაავადებისა და ძილის აპნოეს შედეგად თავჩენილ პრობლემებს. ცნობილია, რომ ძილის დროს ტვინი "გადააფასებს" მთელი დღის განმავლობაში მომხდარ მოვლენებს და წყვეტს, რომელი მათგანი დარჩეს მეხსიერებაში. ამჯერად მეცნიერებმა ყურადღება გაამახვილეს არა ძილის ხანგრძლივობაზე, არამედ მის ფრაგმენტულობაზე (წყვეტილობაზე) და შეისწავლეს ტვინის ის უჯრედები, რომლებიც გადამწყვეტ როლს ასრულებენ ძილის რეჟიმიდან ღვიძილის რეჟიმზე გადართვაში. მკვლევრები მძინარე თაგვების ტვინში სინათლის სხივის იმპულსებს გზავნიდნენ და ამგვარად აფხიზლებდნენ მათ, მაგრამ მთლიანობაში ძილის ხანგრძლივობაზე, ხარისხსა და სტრუქტურაზე ზემოქმედებას არ ახდენდნენ. ამის შემდეგ თაგვები ჩასვეს ყუთში, რომელშიც ერთი ნაცნობი და ერთი უცნობი საგანი ეწყო. თაგვებს ორივე მათგანის შესასწავლად ერთნაირი დრო დასჭირდათ. გამოკვლევის ავტორი დოქტორი ლუი დე ელეცეა ასეთ კომენტარს აკეთებს: "ძილის უწყვეტობა ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მრავალი პათოლოგიური მდგომარეობისა, რომლებიც გავლენას ახდენენ მეხსიერებაზე. დარწმუნებულნი ვართ, რომ ძილის ხანგრძლივობაზე მნიშვნელოვანი მისი უწყვეტობაა, განსაკუთრებით - მეხსიერების კონსოლიდაციის თვალსაზრისით".
მეცნიერებმა ჰეროინის საწინააღმდეგო ვაქცინა შექმნეს
სკრიფსის ინსტიტუტის თანამშრომლებმა შექმნეს და ცხოველებზე გამოსცადეს უნიკალური ვაქცინა, რომელიც ნარკომანებს ჰეროინზე დამოკიდებულებისაგან გაათავისუფლებს. ეს ვაქცინა ნარკოტიკული თრობის თავიდან ასაცილებლად იმუნურ სისტემას ჰეროინის გადამუშავების შეწყვეტას ასწავლის. გამოკვლევის წამყვანი ავტორი, კიმ იანდი, ამბობს, რომ ნარკოტიკების საწინააღმდეგო ვაქცინებზე მუშაობისას ის არასოდეს შეხვედრია ასეთ ძლიერ იმუნურ პასუხს. იანდს იმედი აქვს, რომ ახალი ვაქცინა ჰეროინზე დამოკიდებულების დაძლევის მსურველთათვის მეტად ეფექტური სამკურნალო საშუალება გახდება. უნდა ითქვას, რომ იანდსა და მის კოლეგებს უკვე აქვთ შექმნილი კოკაინის, მეტამფეტამინისა და ნიკოტინის საწინააღმდეგო ვაქცინები. ყოველი მათგანის მუშაობის პრინციპი ერთნაირია: აიძულებს იმუნურ სისტემას, მოახდინოს ნარკოტიკული ნივთიერების მოლეკულის იდენტიფიკაცია და მისი მეტაბოლიზმის ბლოკირება. ამჟამად ეს ვაქცინები კლინიკურ გამოცდას გადის. ჰეროინის საწინააღმდეგო ვაქცინის შექმნისას მეცნიერები რამდენიმე სირთულეს წააწყდნენ. ჯერ ერთი, ჰეროინი ორგანიზმში სწრაფად იშლება რამდენიმე ფსიქოაქტიურ ნივთიერებად. ამ პრობლემას მეცნიერები დინამიკურად მიუდგნენ: სცადეს, იმუნური სისტემისთვის ეიძულებინათ ზემოქმედება არა მხოლოდ ჰეროინზე, არამედ მის წარმოებულებზეც - 6-აცეტილმორფინსა და მორფინზე, რომლებიც ადვილად აღწევენ ტვინში. სტრუქტურით ჰეროინის მსგავს ჰაპტენის მოლეკულებზე მიმაგრებულ იქნა ჰემოციანინის საფუძველზე სპეციალურად შექმნილი ცილა KLH. მიღებული მოლეკულები შეურიეს დამხმარე ნივთიერებას, რის შედეგადაც ორგანიზმში ვაქცინის მოლეკულები ნელა იშლებოდა 6-აცეტილმორფინისა და მორფინის მსგავს ნივთიერებებად. მათ საპასუხოდ იმუნურმა სისტემამ ანტისხეულების პროდუცირება ისწავლა. ვაქცინა წარმატებით გამოსცადეს ვირთაგვებზე - ვაქცინაციის შემდეგ მღრღნელების ორგანიზმში სწრაფად გამომუშავდებოდა პოლიკლონური ანტისხეულები, რის შედეგადაც ვირთაგვებს საგრძნობლად შეუსუსტდათ ნარკოტიკებისადმი ლტოლვა და ნარკოტიკული თრობის ხარისხი. უნდა ითქვას ისიც, რომ ჰეროინის საწინააღმდეგო ვაქცინა ბიძგს აძლევს ანტისხეულების გამომუშავებას მხოლოდ ჰეროინისა და 6-აცეტილმორფინის წინააღმდეგ და უძლურია ოპიოიდური ჯგუფის სხვა ნარკოტიკების, მათ შორის - მეტადონისა და ნალოქსონის მიმართ.
რატომ აკლდებათ თვალისჩინი მოზარდებს
ახლომხედველობის ეპიდემია, რომელიც აღმოსავლეთ აზიის ქვეყნებში ბობოქრობს, არა მარტო ევროპას, არამედ ჩვენს ქვეყანასაც ემუქრება. მედიკოსებს ბოლო დრომდე ეგონათ, რომ სინგაპურში, იაპონიაში, ჩინეთსა და აღმოსავლეთ აზიის სხვა ქვეყნებში მიოპიის გავრცელება ამ ქვეყნების მკვიდრთა გენეტიკური მიდრეკილებით იყო განპირობებული, მაგრამ ამას წინათ ჩატარებულმა გამოკვლევამ აჩვენა, რომ მიზეზი გენეტიკური განწყობა კი არა, ცხოვრების ნირია. ჩამოთვლილი ქვეყნების მცხოვრებლები, განსაკუთრებით - ბავშვები, მეტისმეტად ბევრ დროს ატარებენ შენობებში - კომპიუტერებთან, ტელევიზორებთან, წიგნებთან. ასეთ დროს თვალი ფორმას იცვლის, რათა მცირე მანძილზე ფოკუსირება გაიადვილოს, სამაგიეროდ, თანდათან უძნელდება დიდ მანძილზე ფოკუსირება. შედეგად მიოპია ჭეშმარიტად საშიშ მასშტაბს იძენს. მაგალითად, სინგაპურში მოსახლეობის თითქმის 80% 18 წლამდე ხდება ახლომხედველი. ეს მაშინ, როცა 30 წლის წინ ასეთი ადამიანების რიცხვი 25%-ს თუ აღწევდა. ადგილობრივი პოლიცია და სხვა სამსახურები ნორმალური მხედველობის მქონე ადამიანების დეფიციტს განიცდიან. გარდა ამისა, გაიზარდა მაღალი ხარისხის მიოპიის მქონე ახლომხედველების რიცხვი, რომელიც ხშირად სიბრმავით მთავრდება. იაპონიაში ბავშვების დაახლოებით 70%-ს აქვს ეს პათოლოგია. ახლომხედველობის მაჩვენებელი მეტისმეტად მაღალია (80%) 14-18 წლის ბიჭებში, ისრაელში სკოლებში, სადაც დიდი დრო ეთმობა რელიგიური ტექსტების კითხვას. მედიკოსები ვარაუდობენ, რომ ახლომხედველობის "ეპიდემია" უახლოეს დროში ევროპასაც მოედება, რადგან ევროპელი ბავშვები სულ უფრო მეტ დროს ატარებენ კომპიუტერთან, ტელევიზორსა და წიგნებთან. დღეს მიოპიით დაავადებულია ყოველი მესამე მოსწავლე და ეს, პირველ რიგში, მშობლებისა და მასწავლებლების ბრალია, რომლებიც ყურადღებას არ აქცევენ, როგორ კითხულობს ბავშვი. მიოპია რომ არ განვითარდეს, ტექსტი თვალებიდან 40 სმ-ით მაინც უნდა იყოს დაშორებული, მოზარდების უმეტესობას კი ცხვირი ზედ ტექსტზე უდევს. იმასაც თუ გავითვალისწინებთ, რამდენი ლიტერატურის დამუშავება ევალებათ ბავშვებს დღეს სკოლაში, გასაკვირი აღარ მოგვეჩვენება, რომ მათ მხედველობა უფუჭდებათ და იძულებული ხდებიან, სათვალე ატარონ.
მაღვიძარა სათვალე
ვის არ გამოუცდია ძლიერი დაღლილობა, როდესაც თვალები თავისთავად გეხუჭება. ასეთი რამ შეიძლება დაგემართოს ოფისში, პერსონალური კომპიუტერის წინ, ასევე - ხანგრძლივი და დამღლელი თათბირის შემდეგ, გამოცდებისთვის მზადებისას, თეატრში და, რაც ყველაზე საშიშია, ავტომობილის საჭესთან. მაგრამ საქმე სულ სხვაგვარად შეტრიალდება, თუ გავიკეთებთ MyDo Bururu-ს სათვალეს, რომელიც იაპონურმა კომპანიამ Vision Optic-მა გაავრცელა. ამ სათვალეს ჩვეულებრივისგან განასხვავებს მგრძნობიარე სენსორი, რომელიც თავის მოძრაობას აღნუსხავს და თუ ის "საეჭვოდ" გადაქანდა, მყისიერად რთავს ვიბრაციას. ეს ვიბრაცია გადაეცემა სათვალის ყურის ნაწილს და ჩაძინებულ ადამიანს აღვიძებს. ცრუ განგაშის თავიდან ასაცილებლად, - მაგალითად, ქაღალდებთან მუშაობის დროს, - შეგიძლიათ სენსორი თავის დახრილობის განსაზღრულ კუთხეზე დააყენოთ. უნდა ითქვას, რომ ეს ამ ტიპის პირველი სათვალე არ არის - პროექტი სათვალისა, რომელიც ავტომობილის მართვისას თავიდან აგვაცილებს ჩაძინების საფრთხეს, პირველად 1996 წელს გამოუშვეს.
როგორ შევინარჩუნოთ მხედველობა
თურმე ემოციური მდგომარეობა არცთუ იშვიათად თრგუნავს მხედველობით უნარს. "ვისწავლოთ კარგად დანახვა - ეს ნიშნავს ვისწავლოთ კარგად ცხოვრება", - ამბობენ ოფთალმოლოგები. მხედველობის უნარი შეიძლება საგრძნობლად გავზარდოთ ფსიქოლოგიური მეთოდებით, მაგალითად, საკუთარ თავს "ვუბრძანოთ": "მე ძალიან კარგად ვხედავ". მხედველობის ნებისმიერი პათოლოგიის მიღმა გაუცნობიერებელი, ხშირად ბავშვობაში ჩახშობილი ემოცია იმალება. ახლომხედველებისთვის ეს უმეტესად ფარული მძვინვარებაა, ხოლო შორსმხედველებისთვის - სინანული. საკმარისია, გათავისუფლდეთ კუნთების დაძაბულობისაგან, რომელიც დათრგუნული ემოციით არის პროვოცირებული, რომ მხედველობაც გაუმჯობესდება. როგორ გავათავისუფლოთ თვალები დაძაბულობისაგან? ეს ძნელია, მაგრამ სავსებით შესაძლებელი. ფილოსოფოს რობერტ ბერტონისა არ იყოს, მშვიდი ფსიქიკა ყველაფერს კურნავს. ცნობილმა ამერიკელმა ოფთალმოლოგმა ბეიტსმა დაადგინა, რომ მხედველობის პრობლემების უმეტესობა თვალების გაუცნობიერებელი დაძაბულობის შედეგია. მისი რჩევით, სასურველია, დღის განმავლობაში თვალები რამდენჯერმე დავასვენოთ - მივიფაროთ ხელისგულები ისე, რომ ხელისგულის ცენტრი უშუალოდ გუგების წინ მოხვდეს. როდესაც ტელევიზორის ან კომპიუტერის ეკრანს დიდხანს ვუქერით, თვალები მეტისმეტად იღლება და ვერ უძლებს სინათლის სხივების მოძრაობას. ჩვეულებრივ, თვალებს წუთში 20-ჯერ ვახამხამებთ, რის პასუხადაც თვალის საცრემლე ჯირკვლები რქოვანას ასველებს. როდესაც თვალმოუშორებლად ვუყურებთ ეკრანს, თვალებს თითქმის სამჯერ იშვიათად ვახამხამებთ, რის შედეგადაც რქოვანა შრება და თვალებში წვის შეგრძნება იჩენს თავს. ასეთ დროს ყველაზე მოხერხებულია, რქოვანა ხელოვნურად დავიტენიანოთ. სასარგებლოა ასეთი ვარჯიშებიც:
- 30 წამის განმავლობაში სწრაფად ახამხამეთ წამწამები. ამდენივე ხანს იყურეთ წინ. გაიმეორეთ სამჯერ.
- დახუჭეთ თვალები და ატრიალეთ თვალის კაკლები მარცხნივ-მარჯნივ, ზევით- ქვევით (გაიმეორეთ 4-ჯერ).
- თვალები დახუჭეთ და გაიხედეთ ზევით-ქვევით (გაიმეორეთ 8-ჯერ).
- თვალები რამდენიმე წამით მაგრად დახუჭეთ, მერე კი ძალიან ფართოდ გაახილეთ (გაიმეორეთ 5-ჯერ).
კომპიუტერის ეკრანი თვალის დაავადებების პროვოცირებას არ ახდენს, მაგრამ ხელს უწყობს მხედველობის თუნდაც უმცირესი დეფექტების გამოვლენას. ადამიანები, რომლებსაც შორსმხედველობა და ასტიგმატიზმი აქვთ, უფრო მეტად იღლებიან კომპიუტერთან მუშაობით, ვიდრე ახლომხედველები. თვალების სწრაფი დაღლის მიზეზი შეიძლება იყოს ისიც, რომ მათი მიკროსკოპული კუნთები დიდ ენერგიას ხარჯავს. კომპიუტერთან 3-4-საათიანი მუშაობის შემდეგ აუცილებელია თვალების დასვენება. ოთახში, სადაც მონიტორი დგას, განათება არ უნდა იყოს არც მეტისმეტად კაშკაშა და არც მიმქრალი. სინათლის წყარო ისე უნდა იყოს განთავსებული, რომ ეკრანზე არ ეცემოდეს ჩრდილი.
დამამშვიდებელი და გამახალისებელი კომპრესი თვალებისთვის
ახალ კარტოფილს ჩამოაჭერით რამდენიმე თხელი ნაჭერი და დაიდეთ დახუჭულ თვალებზე. მოეშვით. ხუთი წუთის შემდეგ კომპრესი მოიხსენით.
დაღლილობის მოხსნის სწრაფი მეთოდი
თვალები რამდენჯერმე დაისველეთ გამდინარე წყლით. თითები მიიჭირეთ და დაჯექით რამდენიმე წუთით ისე, რომ არაფერზე იფიქროთ.
გამაახალგაზრდავებელი კომპრესი
ყოველდღიურად გაიკეთეთ მაგარი ჩაის ნაყენის კომპრესი. მხოლოდ თვალები კი არ დაისვენებს, არამედ თვალისირგვლივი ნაოჭებიც გაგისწორდებათ. გაგიუმჯობესებთ მხედველობას ვიტამინებიც. თვალებს, პირველ რიგში, სჭირდება ა ვიტამინი, რომლის უკმარისობაც იწვევს თვალების ადვილად დაღლას, ამცირებს საღამოს მხედველობის სიმახვილეს. დილაობით თვალების შეშუპება ხშირად A ვიტამინის დეფიციტის ნიშანია. A ვიტამინით მდიდარია რძის პროდუქტები, კვერცხი, ღვიძლი, ცხიმიანი თევზი, სპირულინა. თუ თვალების სიმშრალესა და გაღიზიანებას უჩივით, მაშასადამე, თქვენს ორგანიზმს აკლია B ჯგუფის ვიტამინები, რომლებიც ბევრია სოკოში, მარცვლეულ კულტურებში, პარკოსნებში, ბანანში, და ბეტა-კაროტინი, რომლითაც მდიდარია სტაფილო, მოცვი. C ვიტამინი ხელს უწყობს თვალის კუნთების მოძრაობის შენარჩუნებას, დაბერების პროცესის შენელებას. ის ბევრია ციტრუსებში, შავ მოცხარში, ასკილში, კარტოფილში. გამოკვლევებმა ცხადყო, რომ კატარაქტისა და თვალის კუნთების დეგრადაციის განვითარების რისკი საგრძნობლად შემცირდება, თუ საკმარისი რაოდენობით მოიხმართ ანტიოქსიდანტებს: ბეტა-კაროტინს, C და E ვიტამინებს - ამ ნივთიერებებს შეიცავს ხორბალი, მზესუმზირა:
- სელენს - შეიცავს თინუსი, მზესუმზირა;
- მაგნიუმს - შეიცავს პარკოსნები, მარცვლეული;
- თუთია - შეიცავს ზღვის პროდუქტები.
რასაკვირველია, მხედველობის გასაუმჯობესებლად მარტო ვიტამინები საკმარისი არ არის. გარდა ბალანსირებული კვებისა, მხედველობაზე გავლენას ახდენს მრავალი ფაქტორი, რომელთა კორექცია შესაძლებელია. დაიხსომეთ, მხედველობის მტერია:
- სიგარეტი;
- მზის პირდაპირი სხივები;
- გამოუძინებლობა;
- ორგანიზმის გაუწყლოება.
გაუფრთხილდით თვალებს! ერთი ანდაზისა არ იყოს, ასჯერ გაგონილს ერთხელ ნანახი სჯობია.