ლალი ჩხიკვაძე

ეს აჩვენა ექსპერიმენტმა, რომლის შედეგები გამოქვეყნდა ჟურნალში Communications Psychology (Commun. psychol.).

თვითშთაგონებამ არაეფექტური წამლების მიღებისას ან პროცედურების გავლისას შეიძლება გამოიწვიოს რეალური გაუმჯობესება - ეს ფაქტი ცნობილია, როგორც პლაცებო ეფექტი. თუმცა, საპირისპირო ფენომენიც არსებობს: ნოცებო ეფექტი.

თუმცა ადამიანის მდგომარეობა შეიძლება გაუარესდეს თერაპიის გამო - ახალმა კვლევამ დაადგინა ეს ეფექტი.

• ახალ ექსპერიმენტში სუბიექტებს უთხრეს, რომ გაივლიდნენ პროცედურას, რომელსაც შეეძლო ტკივილის გაძლიერება. კანის სიახლოვეს ათავსებდნენ გახურებულ ფირფიტას. ამ მოწყობილობით „თერაპია“ ჯგუფურად მიმდინარეობდა: სანამ პროცედურა უტარდებოდა ერთ მონაწილეს, მეორე აკვირდებოდა მას. მეცნიერებმა ფარულად გაზარდეს ფირფიტის ტემპერატურა, რის გამოც პროცედურა მტკივნეული იყო პირველი დემონსტრანტისთვის.
• შემდეგ პროცედურა რიგრიგობით ჩაუტარდა სხვა მონაწილეებს, რომელთაგან თითოეული იყო ჯერ დამკვირვებელი, შემდეგ კი დემონსტრანტი. ფირფიტის ტემპერატურა მხოლოდ პირველ პაციენტს მოუმატეს.

თუმცა, იმ მონაწილეებმა, რომლებსაც არ ჰქონდათ ცხელი ფირფიტა, ასევე აღნიშნეს ტკივილი პროცედურის დროს.

ეს ნიშნავს, რომ ტკივილი გადადიოდა პირველი დემონსტრანტიდან უკანასკნელამდე, თუმცა მხოლოდ პირველმა გაიარა რეალურად მტკივნეული პროცედურა. შედეგები ნიშნავს, რომ მკურნალობის პროცედურის დროს სხვა ადამიანის ტკივილზე დაკვირვებამ შეიძლება დამკვირვებლისთვის დისკომფორტი გამოიწვიოს.

მეცნიერებმა ასევე დააფიქსირეს დემონსტრანტებისა და დამკვირვებლების ფიზიოლოგიური რეაქცია. ამისათვის მათ შეაფასეს საოფლე ჯირკვლების აქტივობა თითის წვერზე, ასევე სახის კუნთების დაძაბულობა.

მონაცემებმა დაადასტურა, რომ მონაწილეები ტკივილს გრძნობდნენ მოჩვენებითი პროცედურის დროს.

გარდა ამისა, რაც უფრო მსგავსი იყო მონაწილეთა ფიზიოლოგიური პასუხები, მით უფრო ახლოს იყო მათი თვითშეფასება ტკივილის შესახებ. „ეს ნიშნავს, რომ ნოცებოს ეფექტი არ არის მხოლოდ ფსიქოლოგიური, არამედ შეიძლება გამოიწვიოს ორგანიზმში რეალური ცვლილებები, რაც გავლენას ახდენს ტკივილის გამოცდილებაზე“, აღნიშნეს ავტორებმა.

მკვლევარებმა დაამატეს, რომ ტრადიციულად, სოციალური ჯგუფის მხარდაჭერა მკურნალობის დროს სასარგებლოდ ითვლება. თუმცა, ახალი მტკიცებულებები შეიძლება ნიშნავდეს, რომ სხვების ნეგატიური გამოცდილების ზემოქმედებამ შეიძლება რეალურად გააუარესოს ტკივილი. ამის დასამტკიცებლად საჭიროა მეტი კვლევა.