ნინო ჩარგეიშვილი

ვისკონსინის უნივერსიტეტში ჩატარებულმა ტესტირებამ აჩვენა, რომ ვაშლის კანში შემავალ ანტიოქსიდანტებს უნარი შესწევთ, შეანელონ პროსტატისა და სარძევე ჯირკვლის ავთვისებიანი სიმსივნის უჯრედების გამრავლება. მიღებული შედეგის გათვალისწინებით, მეცნიერები გვირჩევენ, ვაშლი გაუფქცვნელად მივირთვათ, რადგან კანთან ერთად მისი სასარგებლო თვისებებიც დაიკარგება. ოღონდ ისიც გაითვალისწინეთ, რომ უცხოეთიდან შემოტანილი ვაშლი, ტრანსპორტირებისას რომ არ დაზიანდეს და დიდხანს გაძლოს, ცვილით არის დაფარული, ამიტომ ჭამის წინ ის გულდასმით უნდა გაირეცხოს.

• ძუძუს კიბოს საწინააღმდეგო ვაქცინა

კლივლენდელმა იმუნოლოგებმა ძუძუს კიბოს საწინააღმდეგო ვაქცინა შექმნეს. ცხოველებზე ექსპერიმენტის დროს ახალი ვაქცინის ეფექტურობამ მკვლევრები განაცვიფრა. ახლა მათ განზრახული აქვთ გაარკვიონ, როგორ იმოქმედებს ვაქცინა უშუალოდ ქალის ორგანიზმზე. პირველი ასეთი გამოცდა 2011 წელს ჩატარდება. მასში მონაწილეობას მიიღებენ ორი კატეგორიის ქალები: ისინი, ვისაც უკვე დაუსვეს ძუძუს კიბოს დიაგნოზი და ისინი, ვინც ამ დაავადებისადმი გენეტიკურად არიან განწყობილნი. ამერიკელი მეცნიერები ვარაუდობენ, რომ მათ მიერ შექმნილი ვაქცინა ძუძუს კიბოს 70%-ით გააიშვიათებს.

• ვალები ასუქებს

გერმანიის ქალაქ მაინცის უნივერსიტეტის მეცნიერთა ჯგუფმა დაადგინა, რომ ფინანსური სირთულეები ხელს უწყობს ჭარბი წონის დაგროვებას. მეცნიერებმა გააანალიზეს დაახლოებით 9 000 მოქალაქის ანკეტა, სადაც შეტანილი იყო მონაცემები მათი სიმაღლისა და წონის, ბოლო ერთი წლის განმავლობაში წონის ცვლილების, ვალებისა და კრედიტების შესახებ. აღმოჩნდა, რომ გამოკვლევის მონაწილეთა 25%-მა წონა კრედიტის აღების შემდეგ მოიმატა.

მკვლევართა აზრით, ამის ერთ-ერთი მიზეზი შესაძლოა საკვებზე ფულის დაზოგვა იყოს: ადამიანი, რომელსაც კრედიტი აქვს გასასტუმრებელი, ყიდულობს შედარებით იაფ პროდუქტებს - კარტოფილს, მაკარონს, პურს, რომლებიც წონის მატებას უწყობს ხელს.

ასევე შესაძლოა, წონაზე გავლენა მოეხდინა ცხოვრების ნაკლებად მოძრავ წესზე გადასვლას: როცა ადამიანს მეტი ფული სჭირდება, ოფისში უფრო მეტხანს ატარებს, უმოძრაობა კი ჭარბი წონის დაგროვებას უწყობს ხელს.

წონის მომატების მესამე მიზეზად მიიჩნიეს ნერვული დაძაბულობა - ამ დროს ორგანიზმი რთავს სტრესისგან თავდაცვის მექანიზმს და ადრინდელზე მეტ ნახშირწყალს ითხოვს.

• სპორტისთვის საუკეთესო სასმელი

მეცნიერებმა გაარკვიეს, რომელი სასმელი აღადგენს დანაკარგს ყველაზე უკეთ ვარჯიშის შემდეგ. აშშ-ის ჯეიმს მედისონის უნივერსიტეტში ჩატარებულ გამოკვლევათა სერიამ ცხადყო, რომ ვარჯიშის შემდეგ ცივი კაკაო უფრო სწრაფად აღადგენს კუნთებს, ვიდრე სპორტსმენებისთვის განკუთვნილი სპეციალური სასმელები. გამოკვლევის ავტორთა თქმით, კაკაო შეიცავს კუნთების აღდგენისთვის აუცილებელ ცილებს, ასევე - ნახშირწყლებს, რომლებიც კუნთოვანი ქსოვილის ენერგეტიკულ რეზერვს ავსებენ. გარდა ამისა, რძე ხელს უწყობს ფიზიკური დატვირთვისას საოფლე ჯირკვლების მიერ გამოყოფილი წყლის, კალიუმის, კალციუმისა და მაგნიუმის იონების აღდგენას.

რამდენიმე ხნის წინ ავსტრალიელმა მეცნიერებმა დაადგინეს, რომ კუნთების აღდგენას ტკბილი ყავაც უწყობს ხელს. კოფეინი კუნთებს გლუკოზის ათვისებაში ეხმარება და საგრძნობლად აჩქარებს ფიზიკური დატვირთვის შემდეგ კუნთებში გლიკოგენის მარაგის შევსებას.

---

• დაიმსხვრა მითი ყავის გამამხნევებელი ძალის შესახებ

ყავის მწარმოებლები გამუდმებით გვახსენებენ ამ სასმლის მაცოცხლებელ ძალას, მაგრამ ბოლოდროინდელი კვლევები საპირისპიროზე მეტყველებს. ბრიტანული უნივერსიტეტის მეცნიერთა ჯგუფმა განაცხადა, რომ ყავის მოყვარულებს ფინჯანი ყავა ძალას კი არ მატებს, არამედ მხოლოდ ნორმალურ მდგომარეობაში აბრუნებს მათ ორგანიზმს - მას, ვინც რეგულარულად სვამს ყავას, ღამის განმავლობაში კოფეინის უკმარისობა უვითარდება.

გამოკვლევაში 379 კაცი მონაწილეობდა. მათი ნახევარი ყავის აქტიური მომხმარებელი იყო, ნახევარი კი მას ზომიერად ეტანებოდა. ყავისგან 16-საათიანი თავშეკავების შემდეგ მონაწილეთა ნახევარს კოფეინის შემცველი კაფსულა მისცეს, დანარჩენებს კი პლაცებო. ამის შემდეგ ყველას რამდენიმე კომპიუტერული ამოცანა შესთავაზეს. გარდა ამისა, თითოეულ მათგანს უნდა აღეწერა თავისი განწყობა.

მეხსიერებასა და ყურადღებაზე ტესტირებისას კოფეინისა და პლაცებოს ჯგუფებს შორის დიდი განსხვავება არ გამოვლენილა, მაგრამ ყავის მოყვარულები, რომლებმაც ექსპერიმენტის დროს პლაცებო მიიღეს, აღნიშნავდნენ, რომ გაუჩნდათ შფოთვისა და დაძაბულობის განცდა. დანარჩენებს განწყობა არ შესცვლიათ.

გამოკვლევის ავტორმა, ბრისტოლელმა მეცნიერმა პიტერ როჯერსმა, შედეგების გათვალისწინებით განაცხადა, რომ ყავა არ ზრდის შრომის უნარსა და ყურადღების კონცენტრაციას. ამ სასმლის მოყვარულებს მორიგი დოზა მხოლოდ იმისათვის სჭირდებათ, რომ კოფეინურ შიმშილს დააღწიონ თავი. მეორე მხრივ, მეცნიერები ამტკიცებენ, რომ ყავას უნარი შესწევს, ჯანმრთელობას დიდი სარგებლობა მოუტანოს. ის ხელს უშლის თრომბის წარმოქმნას, გვიცავს დიაბეტისგან, აუმჯობესებს მეხსიერებას, ასტიმულირებს ნაღვლის გამოყოფასა და თირკმელების მუშაობას. თუმცა სპეციალისტები იქვე გვაფრთხილებენ, რომ ტვინის მუშაობის გააქტიურება ორგანიზმის დანარჩენ სისტემებს რესურსებს ართმევს, ამიტომ დღეში ფინჯან-ნახევარზე მეტი ყავის სმა არასასურველია.

• ალერგია კიბოს წინააღმდეგ

ამერიკელმა მეცნიერებმა დაადგინეს, რომ ალერგიულ ადამიანებს სხვებზე იშვიათად ემართებათ კიბო. ტეხასის ტექნოლოგიური უნივერსიტეტის მეცნიერებმა გამოკვლევის შედეგად დაასკვნეს, რომ ალერგია და თივის ცხელება 58%-ით ამცირებს პანკრეასის კიბოს განვითარების რისკს. გამოკვლევამ ცხადყო, რომ ალერგიული ბავშვები 40%-ით იშვიათად ავადდებიან ლეიკემიით. გარდა ამისა, ზრდასრულ ქალებს, რომლებიც ასთმით არიან დაავადებულნი, საკვერცხის კიბო სხვებთან შედარებით 30%-ით იშვიათად ემართებათ.

მეცნიერები ვარაუდობენ, რომ ალერგიული რეაქცია ასტიმულირებს იმუნურ სისტემას და ამგვარად კიბოს საწინააღმდეგო მოქმედებას ავლენს. ამ საკითხთან დაკავშირებით აშშ-ში კვლევები აქამდეც ჩატარებულა. მაგალითად, კორნელის უნივერსიტეტის მეცნიერებმა აღმოაჩინეს უკუკავშირი რესპირატორულ ალერგიასა და ყელის, კანის, ფილტვებისა და ნაწლავების ონკოლოგიურ დაავადებებს შორის.

• ტკბილი სასმელები სტრესსა და აგრესიას ასუსტებს

ავსტრალიელი ფსიქოლოგები გვარწმუნებენ, რომ ტკბილი სასმელები ხელს უწყობს სტრესის მოხსნას და ამცირებს აგრესიის გამოვლინებას. მაგალითად, ჩვეულებრივი შაქრიანი ჩაის წყალობით ტვინი მარაგდება ენერგიით, ინარჩუნებს იმპულსებზე კონტროლს და სტრესის შემთხვევაში სპონტანური რეაქციის შეჩერება შეუძლია.

მეცნიერებმა ასეთი გამოკვლევა ჩაატარეს: მოხალისეებს შესთავაზეს რამდენიმე დავალების შესრულება, რომლებსაც განსაზღვრული ძალისხმევა სჭირდებოდა. ამასთანავე, გამოსაცდელ პირთა ნაწილს შაქრიან ლიმონათს ასმევდნენ, დანარჩენებს კი ხელოვნური დამატკბობლებით შეზავებულ სასმელებს. შემდეგ მკვლევრებმა მონაწილეთა მიერ შესრულებული სამუშაო გააკრიტიკეს. აღმოჩნდა, რომ ის, ვინც შაქრიან ლიმონათს სვამდა, კრიტიკაზე უფრო მშვიდად რეაგირებდა. მეცნიერთა აზრით, ამის მიზეზია გლუკოზა, რომელიც ტვინს სპონტანური იმპულსების შეკავებაში ეხმარება. ეს ეწინააღმდეგება ფართოდ გავრცელებულ აზრს იმის შესახებ, რომ ორგანიზმში შაქრის მაღალი დონე იმპულსურ ქმედებებს აპროვოცირებს.

ავსტრალიელი მეცნიერები დარწმუნებულნი არიან, რომ ტკბილი სასმელი ადამიანს მძიმე სამუშაოს შესრულებასა და რთული მოლაპარაკების წარმართვაში დაეხმარება, ხოლო დაძაბული სამუშაო დღის შემდეგ სტრესს მოუხსნის და ოჯახის წევრების მიმართ აგრესიის სურვილს გაუქრობს.