მარიამ ფოლადაშვილი

გულყრა თავის ტვინში ელექტრული აქტივობის დარღვევის შედეგია, რა დროსაც დროებით ფერხდება ინფორმაციის გადაცემა ტვინის უჯრედებში.

არსებობს გარკვეული სიმპტომები, რომლებიც ეპილეფსიაზე მიუთითებენ. იმ შემთხვევაში, თუ ეს სიმპტომები ხშირად მეორდება, აუცილებელია კონსულტაციის გავლა სპეციალისტთან. ეს სიმპტომები:

• ხანმოკლე დროით გონების გათიშვა, დაბნეულობა;
• კითხვებზე ან მითითებებზე შესაბამისი რეაქციის დაყოვნება;
• სისუსტე, კონტროლის დაკარგვა რაიმე მიზეზის გარეშე;
• მოულოდნელი დაცემა გამომწვევი მიზეზის გარეშე;
• თვალის ხამხამის ეპიზოდები;
• შიშის შეგრძნება;
• სიბრაზე, პანიკა

ეპილეფსიის განვითარების რისკს ზრდის თავი ტრავმა, დაავადებები(ინსულტი), ინფექციური დაავადებები(ენცეფალიტი). ეპილეფსიას, რომლის გამომწვევი მიზეზი ცნობილია სიმპტომატური ეწოდება, ხოლო, როდესაც უცნობია - იდიოპათიური.

არსებობს გენერალიზებული გულყრის სხვადასხვა ტიპი, რომელთაც სხვადასხვაგვარი გამოვლინება ახასიათებს:

• ტონური შეტევა - იწვევს კუნთების დაჭიმვას და ხშირ შემთხვევაში გავლენას ახდენს ზურგის, მკლავებისა და ფეხების კუნთებზე. ამ დროს ადამიანი შესაძლოა წაიქცეს კიდეც;
• ატონური შეტევა - ადამიანი კარგავს კუნთზე კონტროლს და ეცემა;
• აბსენსი - ხშირად გვხვდება ბავშვებში. ამ დროს ადამიანი სივრცეში იყურება ან აკეთებს სხეულის განმეორებით მოძრაობებს (თვალების ხამხამი), შეტევამ შესაძლოა გამოიწვიოს ცნობიერების დროებითი დაკარგვა;
• კლონური შეტევა - დაკავშირებულია კუნთის განმეორებად და რიტმულ მოძრაობებთან, რომლებიც გავლენას ახდენენ კისერზე, სახესა და მკლავებზე;
• მიოკლონური შეტევა - იწვევს მკლავებისა და ფეხების მოულოდნელ, ხანმოკლე კრუნჩხვებს;
• ტონურ-კლონური შეტევა - ეპილეფსიის ყველაზე მძიმე ფორმა, რომელიც იწვევს ცნობიერების მოულოდნელად დაკარგვას, სხეულის გაშეშებასა და კანკალს

პირველადი დახმარება ეპილეფსიის შედარებით მსუბუქი შემთხვევებისას შემდეგნაირია:

• დარჩით ადამიანთან მანამ, სანამ არ დასრულდება გულყრის შეტევა;
• შეტევის დასრულების შემდეგ დაეხმარეთ ადამიანს წამოჯდომაში;
• ეცადეთ, ესაუბროთ მშვიდად

ტონურ-კლონური შეტევისას კი :

• ეცადეთ, მოათავსოთ ადამიანი ერთ მხარეს(მარჯვენა ან მარცხენა გვერდზე). ეს გაუმარტივებს სუნთქვას;
• გაათავისუფლეთ ყელის ზონა ნებისმიერი სახის მოჭერილი ტანსაცმლისგან, საგნისგან (ან ჰალსტუხისგან);
• მოაცილეთ გარშემო არსებული ბასრი ან მჭრელი საგნები, რათა თავიდან აიცილოთ დაზიანება;
• თავის ქვეშ მოათავსეთ რბილი ქსოვილი(მაგალითად ქურთუკი);
• დაინიშნეთ დრო, თუ შეტევა 5 წუთზე დიდხანს გაგრძელდა გამოიძახეთ სასწრაფო დახმარება

რა არ უნდა გააკეთოთ შეტევის დროს:

• არ ეცადოთ შეტევისას პაციენტის მოძრაობების შეჩერებას;
• ნუ ეცდებით ენის ხელით დაჭერას;
• არ მისცეთ პაციენტს წყალი ან საკვები, სანამ არ დარწმუნდებით, რომ შეტევა დასრულებულია