თინათინ გოცაძე

დიახ, მოხუცებულთა ჭკუასუსტობისაგან დაცვის გასაღები შესაძლოა ტვინში კი არა, ნაწლავებში იყოს განთავსებული. ამ დასკვნამდე მივიდნენ ლონდონის სამეფო კოლეჯის მეცნიერები.

საზოგადოდ, მეცნიერება დიდი ხანია იბრძვის დემენციის, იგივე მოხუცებულთა ჭკუასუსტობის მკურნალობის საკითხის გადასაჭრელად. ბოლო პერიოდამდე ყველა კვლევა ტვინს უკავშირდებოდა, რადგან სწორედ ტვინში ხდება ბეტა-ამილოიდური და ტაუ-ცილების დაგროვების გამო ნეირონებს შორის ფუნქციათა რღვევა, შედეგად კი ქვეითდება მეხსიერება და თავს იჩენს დაავადებისათვის დამახასიათებელი სხვა სიმპტომები.

ბოლო ათწლეულის განმავლობაში მილიარდობით დოლარია დახარჯული სამეცნიერო კვლევებისათვის, თუმცა ნეირომეცნიერება ოდნავადაც ვერ მიუახლოვდა გასაღებს – როგორ განიკურნოს უკურნებელი ალცჰაიმერის დაავადება.

ბოლო პერიოდში მეცნიერები გვთავაზობენ ყურადღების გადატანას ტვინიდან ნაწლავებზე, რადგან ეს უკანასკნელი ორგანო უკეთესად ემორჩილება როგორც დიეტურ, ასევე მედიკამენტურ მკურნალობას.

ბევრი საინტერესო კვლევა და ექსპერიმენტი ჩატარდა ამ კუთხით. ერთ-ერთი კვლევის თანახმად, ალცჰაიმერით დაავადებული პაციენტების მიკრობიომი, ანუ ნაწლავებში არსებული მიკროორგანიზმების სამყარო, რადიკალურად განსხვავდება იმავე ასაკის იმ ადამიანების ნაწლავთა მიკროფლორისაგან, რომლებსაც აღნიშნული დაავადება არ აქვთ. სხვა ექსპერიმენტის ფარგლებში გაირკვა, რომ მღრღნელები, რომლებსაც უნერგავდნენ ალცჰაიმერის დაავადების მქონე პაციენტების ფეკალიებს, ბევრად უარესად ართმევდნენ თავს მეხსიერების ტესტებს, ვიდრე ჩვეულებრივი ვირთაგვები. კიდევ ერთი კვლევის თანახმად კი, თუ ტვინის ღეროვან უჯრედებს დავამუშავებთ ალცჰაიმერის დაავადების მქონე პაციენტის სისხლით, ისინი შედარებით იშვიათად მისცემენ დასაბამს ახალ ნერვულ უჯრედებს.

როგორც ირკვევა, ნაწლავები, უფრო სწორად, მათში განთავსებული მიკროორგანიზმები, მნიშვნელოვან გავლენას ახდნენ ორგანიზმში მიმდინარე ანთებით პროცესებზე, ეს კი, თავის მხრივ, აისახება ტვინზეც, რომელიც ასევე უხვად მარაგდება სისხლით. ორგანიზმში მიმდინარე ანთებითი პროცესების დონე ერთ-ერთი საყურადღებო ფაქტორია, რომელსაც მნიშვნელოვანი წვლილი შეაქვს მოხუცებულთა ჭკუასუსტობის განვითარებაში.

სადღეისოდ მსოფლიოში უამრავი ადამიანი იტანჯება ალცჰაიმერის დაავადებით, ისევე როგორც დემენციის სხვა ფორმებით. მიუხედავად იმისა, რომ ალცჰაიმერის დაავადებისაგან განკურნების საშუალება არ არსებობს, მედიცინა მუდმივად სრულყოფს თერაპიის მედიკამენტურ თუ კოგნიტურ მეთოდებს, რომლებიც აფერხებს პათოლოგიის პროგრესირებას. კვლევებით დადასტურებულია რამდენიმე მეთოდის ეფექტურობა დაავადების პირველი სიმპტომების აღმოცენების შეფერხებაში.

ბოლო პერიოდში გამოიყო ცილები, რომელთა განსაზღვრითაც სპეციალისტებს შეუძლიათ წინასწარ, დაავადების სიმპტომების გამოვლენამდე 10 წლით ადრე, გაარკვიონ, ემუქრება თუ არა ადამიანს ალცჰაიმერის დაავადება.

სამწუხაროდ, ამ პათოლოგიის, ისევე როგორც ბევრი დაავადების აღმოჩენა მოგვიანებით სტადიებზე ხდება, მაშინ როდესაც ადამიანები მეხსიერების ძლიერი დარღვევის დემონსტრირებას ახდენენ.

ამერიკელმა მეცნიერებმა დაბერების ნაციონალური ინსტიტუტიდან შეიმუშავეს სისხლის ანალიზი, რომლითაც შესაძლებელია ალცჰაიმერის დაავადების ადრეულ ეტაპზე ამოცნობა. ანალიზი ეფუძნება გარკვეული ცილების შემცველობას სისხლში.