ლალი ჩხიკვაძე

მაგრამ არა მხოლოდ ეს, სამეცნიერო კვლევებმა აჩვენა, რომ ყავას ჯანმრთელობის მრავალი სასარგებლო თვისება აქვს.

1. გვიცავს დეპრესიისგან

2018 წლის კვლევის მიხედვით, რომელიც გამოქვეყნდა ჟურნალში Nutrients-ში, ყავა არა მხოლოდ ენერგიას გვანიჭებს და გვაფხიზლებს, არამედ ბევრად უფრო ბედნიერებს გვხდის. კვლევაში მონაწილეობა 14500 ესპანელმა სტუდენტმა მიიღო. მათ, ვინც დღეში მინიმუმ ოთხ ფინჯან ყავას სვამდა, დეპრესიის საგრძნობლად ნაკლები რისკი ჰქონდათ, ვიდრე მათ, ვინც ჩვეულებრივ სვამდა მხოლოდ ერთ ფინჯან ყავას ან საერთოდ არ სვამდა ყავას.

ექსპერტები ვარაუდობენ, რომ ეს ეფექტი შეიძლება გამოწვეული იყოს იმით, რომ კოფეინი ბლოკავს თავის ტვინში ადენოზინის რეცეპტორებს, ხოლო ამ ნივთიერების აქტივობის დაქვეითება იწვევს "სიამოვნების ჰორმონის" დოფამინის აქტივობის ზრდას.

2. კურნავს ღვიძლს

ყავა რომ ღვიძლისთვის კარგია, ამას მრავალი კვლევის შედეგები მოწმობს. მათგან ერთ-ერთმა უახლესმა, რომელიც გამოქვეყნდა ჟურნალში Nutrients 2023 წლის იანვარში, აჩვენა, რომ ყავა ამცირებს არაალკოჰოლური ცხიმოვანი ჰეპატოზის დაავადების (სტეატოჰეპატიტის) განვითარების რისკს. აღნიშნული დაავადება, რომელიც იწვევს ციროზს, ფიბროზს და ღვიძლის კიბოს.

კვლევის 156 მონაწილედან, რომელთა უმეტესობას ჰქონდა სიმსუქნე და ტიპი 2 დიაბეტი - სტეატოჰეპატიტის რისკ-ფაქტორები - რომლებიც რეგულარულად სვამდნენ ბევრ ყავას, როგორც კოფეინიანს, ასევე უკოფეინოებს, ღვიძლი ბევრად უფრო ჯანმრთელი ჰქონდათ.

3. გვეხმარება წონაში დაკლებაში და ჯანსაღი წონის შენარჩუნებაში

ეს ეფექტი შესაძლოა გამოწვეული იყოს იმით, რომ კოფეინი აჩქარებს ნივთიერებათა ცვლას, და ხელს უწყობს ცხიმების წვას. ასე რომ, მხოლოდ 100 მილიგრამი კოფეინი - დაახლოებით საშუალო ფინჯან ყავა - ზრდის დასვენების დროს მეტაბოლიზმს 10%-ით. ეს აღმოაჩინეს 1989 წელს გამოქვეყნებული კვლევის ავტორებმა American Journal of Clinical Nutrition-ში.

უახლესმა კვლევებმა დაადასტურა, რომ კოფეინი ეხმარება ორგანიზმს ენერგიის დახარჯვასა და ცხიმის მარაგების დაწვაში. 2004 წელს ჩატარებულმა კვლევამ აჩვენა, რომ ყავა აორმაგებს დამწვარი ცხიმის რაოდენობას და ზრდის ენერგიის ხარჯვას 13%-ით. და 2020 წლის კვლევამ, რომელიც გამოქვეყნდა The Journal of Nutrition-ში, აჩვენა, რომ ქალებს, რომლებიც ბევრ ყავას სვამენ, აქვთ ნაკლები ცხიმი.

4. კარგია გულისთვის

2022 წელს გამოქვეყნებულმა მიმოხილვამ აჩვენა, რომ ყავის გადაჭარბებულმა მიღებამ შეიძლება გამოიწვიოს სტრესი გულსა და ნერვულ სისტემაზე, მაგრამ ზომიერად, ყავა ამცირებს გულის დაავადებების რისკს და ახანგრძლივებს სიცოცხლეს.

ამრიგად, დღეში სამი ფინჯანი ყავა ამცირებს ჰიპერტენზიის, გულის კორონარული დაავადების და წინაგულების ფიბრილაციის რისკს. ექსპერტების აზრით, ეს ყველაფერი ეხება ყავის მარცვლებში არსებულ ბიოლოგიურად აქტიურ ნაერთებს. ეს ნივთიერებები ამცირებს ოქსიდაციურ სტრესს, ანთებას, აუმჯობესებს მეტაბოლიზმს და ქსოვილების მგრძნობელობას ინსულინის მიმართ.

5. აუმჯობესებს ფიზიკური აქტივობისადმი ამტანობას

კოფეინი აუმჯობესებს გამძლეობას ვარჯიშის დროს, ამბობენ ექსპერტები.

ყავა განსაკუთრებით სასარგებლოა, თუ ჩოგბურთის კორტზე ან ფეხბურთის მოედანზე მიდიხართ, რადგან ის ხელს უწყობს ყურადღებისა და სიფხიზლის გაუმჯობესებას.

6. კარგია ტვინისთვის

ყავა ამცირებს ალცჰაიმერის და პარკინსონის დაავადების რისკს. ამ თემაზე 11 კვლევის შედეგების მიმოხილვამ, გამოქვეყნდა 2016 წელს, და რომელშიც 29 ათასზე მეტი ადამიანი მონაწილეობდა, აჩვენა, რომ რაც უფრო მეტ ყავას სვამდნენ მონაწილეები, მით უფრო დაბალი იყო ალცჰაიმერის დაავადების რისკი. 2020 წლის 13 კვლევის მიმოხილვამ, რომელიც გამოქვეყნდა ჟურნალში Nutrients, ყავის მოხმარებასა და პარკინსონის დაავადებას შორის კავშირზე, აჩვენა, რომ სასმელის დალევა ანელებს ნეიროდეგენერაციული დაავადების პროგრესირებას.

ექსპერტები თვლიან, რომ ყავის პოლიფენოლებს, ბუნებრივ ბიოაქტიურ ნაერთებს, აქვთ უნარი გადალახონ ჰემატოენცეფალური ბარიერი (ბუნებრივი ბარიერი სისხლსა და ტვინს შორის) და შეამცირონ ტვინში ანთება, ასევე ხელი შეუწყონ ახალი ნეირონების წარმოქმნას.

7. ამცირებს ტიპი 2 დიაბეტის რისკს

2023 წლის მარტში ჟურნალში BMJ Medicine-ში გამოქვეყნებულმა ბოლო კვლევამ აჩვენა, რომ ყავა არა მხოლოდ ხელს უშლის სიმსუქნეს და იცავს გულ-სისხლძარღვთა დაავადებებისგან, არამედ ამცირებს ტიპი 2 დიაბეტის რისკს.

• მკვლევარებმა გააანალიზეს თითქმის 800 000 ადამიანის გენეტიკური პროფილი, აქცენტი გაამახვილეს გენების აქტივობაზე, რომლებიც აკონტროლებენ რამდენად სწრაფად იშლება კოფეინი ღვიძლის ფერმენტებით. ამან შესაძლებელი გახადა ამ ადამიანების სისხლში კოფეინის სავარაუდო დონის შეფასება მთელი ცხოვრების მანძილზე.
• აღმოჩნდა, რომ ტიპი 2 დიაბეტის რისკი საგრძნობლად მცირდება მათში, ვისი ორგანიზმი ნელ-ნელა შლის კოფეინს, რაც იმას ნიშნავს, რომ ამ ნივთიერების კონცენტრაცია მათ სისხლში დიდხანს რჩება მაღალი.