იურიდიული კონსულტაცია
ვინაიდან უხეშად დაირღვა უძრავ ნივთებთან დაკავშირებული ჩემი სახელშეკრულებო უფლებები, მსურს გავასაჩივრო. გთხოვთ მიმითითოთ, რამდენ წელს შეადგენს ამ შემთხვევაში ხანდაზმულობის ვადა და საიდან იწყება მისი ათვლა.
უძრავ ნივთებთან დაკავშირებული სახელშეკრულებო მოთხოვნის ხანდაზმულობის ვადა შეადგენს 6 თვეს. ხანდაზმულობა იწყება მოთხოვნის წარმოშობის მომენტიდან. მოთხოვნის წარმოშობის მომენტად ჩაითვლება დრო, როცა პირმა შეიტყო ან უნდა შეეტყო უფლების დარღვევის შესახებ.
როცა მუშაობა დავიწყე (ამჟამად 2 წლის და 6 თვის სტაჟი მაქვს), დამსაქმებელს შრომის შინაგანაწესი არ გაუცვნია. ამჟამად კი ისეთ შეზღუდვებს მიწესებს, რაც შრომის ხელშეკრულებით არ იყო გათვალისწი-ნებული და მეუბნება, ეს შინაგანაწესით გვქონდა გათვალისწინებული და შენთვის მისი შესრულება სავა-ლდებულოაო. აქვს ამის უფლება?
კანონის თანახმად, შრომითი ხელშეკრულებით შეიძლება განისაზღვროს, რომ შრომის შინაგანაწესი ხელშეკრულების ნაწილია. ამ შემთხვევაში დამსაქმებელი ვალდებულია, პირს შრომის ხელშეკრულების დადებამდე გააცნოს შრომის შინაგანაწესი, ხოლო შემდგომში - მასში შეტანილი ნებისმიერი ცვლილება. თუ სამუშაოზე თქვენი მიღების დროს ზემოაღნიშნული პირობები არ ყოფილა დაცული, ამჟამად დამსაქმებლის მოქმედება კანონსაწინააღმდეგოა.
თუ შეიძლება, განგვიმარტეთ, მოქმედი შრომის კოდექსი როგორი წესით ითვალისწინებს დასაქმებულთა შრომის ანაზღაურების გაცემას.
საქართველოს შრომის კოდექსის 31-ე მუხლის მე-2 პუნქტის შესაბამისად, შრომის ანაზღაურება უნდა გაიცეს სამუშაო ადგილზე თვეში ერთხელ.
დამსაქმებელმა, რომელთანაც ვმუშაობდი, გამოგვიცხადა ლოკაუტი, ე.ი. დროებით გვითხრა უარი მოცე-მული სამუშაოს შესრულებაზე. დასაქმებულთა ჯგუფმა გავასაჩივრეთ მისი გადაწყვეტილება. სასამართ-ლომ ჩვენი საჩივარი სამართლიანად ცნო და ლოკაუტი უკანონოდ ჩათვალა. გთხოვთ, გვაცნობოთ, არის თუ არა ვალდებული დამსაქმებელი, აგვინაზღაუროს იმ პერიოდის ხელფასი, როცა ყოვლად უმიზეზოდ არ მოგვცა სამუშაოს შესრულების უფლება.
დიახ, უნდა გადაგიხადოთ. კანონის თანახმად, თუ სასამართლომ ლოკაუტი უკანონოდ ცნო, დამსაქმებელი ვალდებულია, აღადგინოს შრომითი ურთიერთობა დასაქმებულთან და აუნაზღაუროს გაცდენილი სამუშაო საათები.
გთხოვთ, განგვიმარტოთ, საიდან (რომელი ხელფასიდან) განისაზღვრება დასაქმებულის საშვებულებო ანაზღაურება.
საქართველოს შრომის კოდექსის 26-ე მუხლის შესაბამისად, დასაქმებულის საშვებულებო ანაზღაურება განისაზღვრება შვებულების წინა 3 თვის საშუალო ანაზღაურებიდან.
ვართ ახალშექმნილი საწარმო, ასე რომ, ჯერ შრომის ხელშეკრულების ფორმაც არ გვაქვს შემუშავებული. არ გვყავს იურისტი. შრომის ხელშეკრულებას გავართმევ თავს, მაგრამ გთხოვთ მიგვითითოთ, რა შეი-ძლება განისაზღვროს შრომის შინაგანაწესით?
შრომის შინაგანაწესით შეგიძლიათ განსაზღვროთ: სამუშაო კვირის ხანგრძლივობა, ყოველთვიური სამუშაოს დაწყებისა და დამთავრების დრო; ცვლაში მუშაობისას - ცვლის ხანგრძლივობა; დასვენების ხანგრძლივობა; შრომის ანაზღაურების გაცემის დრო და ადგილი; ანაზღაურებადი შვებულების ხანგრძლივობა და მიცემის წესი; შრომის პირობების დაცვის წესები; წახალისებისა და პასუხისმგებლობის სახე და გამოყენების წესი; განცხადებისა და საჩივრის განხილვის წესი.
მყავს 2 წლის ბავშვი. გთხოვთ განგვიმარტოთ, მძიმე ოჯახური პირობების გამო მომეცემა თუ არა უხელფასო შვებულება.
კანონის თანახმად, დასაქმებულ ქალს, თავისი თხოვნით, უწყვეტად ან ნაწილ-ნაწილ, მაგრამ არანაკლებ წელიწადში 2 კვირისა, ეძლევა ანაზღაურების გარეშე შვებულება ბავშვის მოვლის გამო 12 კვირის ოდე-ნობით, სანამ ბავშვს შეუსრულდება 5 წელი.
იბეგრება თუ არა ერთჯერადი მეცნიერულ-ინტელექტუალური შრომა და თუ იბეგრება, თანხის რამდენი პროცენტით?
ერთჯერადი მეცნიერულ-ინტელექტუალური შრომა არ იბეგრება, მეცნიერთა ჯგუფს არ გევალებათ საგადასახადო კოდექსით გათვალისწინებული გადასახადის რომელიმე სახის (მათ შორის საშემოსავლო გადასახადის) გადახდა.