ლაზერი და მისი გამოყენება მედიცინაში
თუმცა, მხოლოდ 50 წლის წინ, ლაზერის გამოგონებით, მართლაც აითვისეს სინათლის პოტენციალი მედიცინაში.
ლაზერების განსაკუთრებული თვისებები, მას ბევრად უკეთესს ხდის სამედიცინო მიზნებისთვის, ვიდრე მზის სხივს ან სინათლის სხვა წყაროებს. თითოეული ლაზერი მოქმედებს ტალღის სიგრძის ძალიან ვიწრო დიაპაზონში და გამოსხივებული შუქი თანმიმდევრულია. ლაზერის სხივი შეიძლება იყოს ძალიან ძლიერი. სხივები შეიძლება ფოკუსირებული იყოს ძალიან მცირე წერტილზე, რაც მათ აძლევს მაღალი სიმძლავრის სიმკვრივეს. ამ თვისებებმა განაპირობა ლაზერების გამოყენება სამედიცინო დიაგნოსტიკისა და მკურნალობის მრავალ სფეროში.
ლაზერების ყველაზე ადრეული სამედიცინო გამოყენება იყო ოფთალმოლოგიასა და დერმატოლოგიაში. 1960 წელს, ლაზერის გამოგონებიდან სულ რაღაც ერთი წლის შემდეგ, ლეონ გოლდმანმა აჩვენა, თუ როგორ გამოიყენებოდა ლაზერი, რომელიც ასხივებს წითელ შუქს, ლაქების, ხალების და მელანომის კანიდან მოსაშორებლად.
/* (c)AdOcean 2003-2021, Advertline.https:mkurnali.ge.mkurnali zones.________ _____ */
ado.slave('adoceanadvertlinegelpmmhkfobb', {myMaster: 'gC_g7BxQlx9UWDeCK7yaEdkgIoxg2l6o6JUmNs2rvgn.i7' });
ეს მოქმედება დაფუძნებულია ლაზერების უნარზე, იმოქმედოს კონკრეტული სიგრძის ტალღით. ლაზერები ახლა ფართოდ გამოიყენება დერმატოლოგიაში სიმსივნეების, ტატუების, თმისა და ხალების მოსაშორებლად.
ლაზერების გამოყენება მხედველობის კორექციისა და ფართო ოფთალმოლოგიური სპექტრისთვის მას შემდეგ გაიზარდა, რაც ჩარლზ კემპბელი გახდა პირველი ექიმი, რომელმაც გამოიყენა ლაზერი ბადურის აშრევების მქონე პაციენტის სამკურნალოდ 1961 წელს.
მოგვიანებით, ოფთალმოლოგებმა დაიწყეს არგონის ლაზერების გამოყენება (რომლებიც ასხივებენ სინათლის მწვანე ტალღის სიგრძეს) ბადურის აშრევების სამკურნალოდ. ეს აპლიკაცია იყენებს თავად თვალის თვისებებს, კონკრეტულად კი ლინზას, რათა ფოკუსირება მოახდინოს ლაზერის სხივზე იმ უბანზე, სადაც ბადურა ჩამოიშალა. უაღრესად ლოკალიზებული ლაზერული ძალა იწვევს ბადურის ხელახლა მიმაგრებას.
სხვა სამედიცინო მიდგომა, ასევე არგონის ლაზერებით, გამოიყენება პაციენტთა შიდა სისხლდენის შესაჩერებლად. მწვანე შუქი შერჩევით შეიწოვება ჰემოგლობინის მიერ, სისხლმდენი სისხლძარღვების „დასალუქად“. მისი გამოყენება შეიძლება კიბოს სამკურნალოდ, რათა გაანადგუროს სიმსივნეში შემავალი სისხლძარღვები და გამოიწვიოს კიბოს უჯრედების შიმშილი.
მედიცინა ძალიან კონსერვატიულია – როგორც უნდა იყოს – მაგრამ ლაზერი პოპულარული ხდება სამედიცინო დისციპლინაში. ბევრგან ლაზერები ანაცვლებენ ტრადიციულ ინსტრუმენტებს.
ოფთალმოლოგიასა და დერმატოლოგიაში ბოლო დროს გამოიყენება ექსიმერული ლაზერები, რომლებიც ასხივებენ ულტრაიისფერ დიაპაზონში. ეს ლაზერები ფართოდ გამოიყენება რქოვანას ფორმის შესაცვლელად (LASIK) ისე, რომ პაციენტებს აღარ სჭირდებათ სათვალის ხმარება. მათ იყენებენ კოსმეტიკურ ქირურგიაშიც სახეზე ლაქებისა და ნაოჭების მოსაშორებლად.
ლაზერული ვიზუალიზაცია და დიაგნოსტიკა
ლაზერი მნიშვნელოვან როლს თამაშობს როგორც კიბოს, ისევე მრავალი სხვა დაავადების ადრეულ გამოვლენაში. მაგალითად, თელ-ავივში სწავლობენ ინფრაწითელ სპექტროსკოპიას Iღ ლაზერების გამოყენებით. ეს საინტერესოა, რადგან კიბოსა და ჯანსაღ ქსოვილს შეიძლება ჰქონდეს განსხვავებული ინფრაწითელი დიაპაზონი. ამ ტექნიკის ერთ-ერთი პერსპექტიული გამოყენება არის მელანომის გაზომვა. კანის კიბოს ადრეული გამოვლენა ძალიან მნიშვნელოვანია პაციენტის გადარჩენის მაჩვენებლებისთვის.
ლაზერზე დაფუძნებული სისტემები იწყებენ მამოგრაფიაში ტრადიციულად გამოყენებული რენტგენის ჩანაცვლებასაც. რენტგენის გამოყენება პრობლემაა: კიბოს კარგად გამოსავლენად საჭიროა მაღალი ინტენსივობა, მაგრამ რენტგენის ინტენსივობის მატებასთან ერთად, იზრდება რისკი იმისა, რომ თავად რენტგენი გახდეს კიბოს გამომწვევი. ალტერნატივა, რომელიც შესწავლილია, არის ძალიან სწრაფი ლაზერული იმპულსების გამოყენება მკერდის, ისევე როგორც სხეულის სხვა ნაწილების გამოსახულების მიზნით, როგორიცაა ტვინი.
OCT თვალებისთვის და არა მხოლოდ
დიდი შესაძლებლობა აქვს ოპტიკურ კოჰერენტულ ტომოგრაფიას (OCT) მედიცინის ბევრ სფეროში. ვიზუალიზაციის ამ ტექნიკას შეუძლია რეალურ დროში შექმნას ბიოლოგიური ქსოვილის მაღალი გარჩევადობის (მიკრონის ზომის), განივი და 3D გამოსახულებები ლაზერული სინათლის თანმიმდევრული თვისებების გამოყენებით. OCT უკვე გამოიყენება ოფთალმოლოგიაში და ოფთალმოლოგებს საშუალებას აძლევს დაინახონ რქოვანას კვეთა ბადურის დაავადებებისა და გლაუკომის დიაგნოსტიკისთვის. ახლა მის გამოყენებას იწყებენ მედიცინის სხვა სფეროებშიც.
მიკროსკოპია ინ ვივო
ლაზერები მნიშვნელოვან როლს თამაშობენ სხვადასხვა ტიპის მიკროსკოპებშიც. ამ სფეროში მნიშვნელოვანი წინსვლა მოხდა, რომლის მიზანია შევძლოთ იმის დანახვა, თუ რა ხდება სხეულის შიგნით პაციენტის გაჭრის გარეშე.
PDT და მკურნალობის სხვა მეთოდები
ოპტიკური ბოჭკოების განვითარება ხელს უწყობს ლაზერების პოტენციური გამოყენების გაფართოებას. გარდა სხეულის შიგნით გამოსახულების ვიზუალიზაციისა, ისინი ლაზერული ენერგიის გადაცემის საშუალებას იძლევა იქ, სადაც ის საჭიროა. იგივე ოპტიკური ბოჭკო, რომელსაც დიაგნოსტიკაში იყენებენ, შეიძლება გამოიყენონ მკურნალობაშიც. ბოჭკოვანი ლაზერები სულ უფრო და უფრო დახვეწილია.
ფოტომედიცინის სფერო, რომელიც იყენებს სხეულზე სპეციფიკური გზებით მოქმედ სინათლისადმი მგრძნობიარე ქიმიკატებს, იძლევა ლაზერების გამოყენების საშუალებას როგორც დიაგნოსტიკაში, ასევე მკურნალობაში. მაგალითად, ფოტოდინამიკურ თერაპიაში (PDT), ლაზერს და სინათლისადმი მგრძნობიარე პრეპარატს შეუძლია აღუდგინოს მხედველობა ასაკთან დაკავშირებული მაკულარული დეგენერაციის (AMD) „სველი“ ფორმის მქონე პაციენტებს, რაც სიბრმავის წამყვანი მიზეზია 50 წელზე უფროსი ასაკის ადამიანებს შორის. ონკოლოგიაში, ზოგიერთი პორფირინი გროვდება კიბოს უჯრედებში და ფლუორესცირდება, თუ მას გავანათებთ სინათლის სპეციფიკური ტალღის სიგრძით, დავინახავთ სად მდებარეობს კიბო. თუ ამავე ნაერთებს დავასხივებთ სხვადასხვა სიგრძის ტალღებით, ისინი ტოქსიკურად იმოქმედებენ და გაანადგურებენ კიბოს უჯრედებს.
პერსონალიზებული მედიცინა
მომავალი მედიცინის კიდევ ერთი სფერო არის გენეტიკა და ეპიგენეტიკა. „მომავალში ყველაფერი ნანომასშტაბზე გადავა და ეს მედიცინაში ფიჭურ დონეზე საქმიანობის საშუალებას მოგვცემს. ლაზერები, რომლებსაც შეუძლიათ ფუნქციონირება ფემტოწამის იმპულსებით და ზუსტი ტალღის სიგრძეზე მორგება, ამისთვის იდეალური პარტნიორები არიან. ეს გაუხსნის კარს პერსონალიზებულ მედიცინას, რომელიც დაფუძნებულია პაციენტების ცალკეული გენომის კვლევების შედეგად მიღებულ მონაცემებსა და თვით გენების ცვლილებებზეც კი.
