როგორ უნდა მიირთვათ ისპანახი სწორად
- კვლევის შედეგები, რომელიც ჩაატარეს ლინკოპინგ უნივერსიტეტის (შვედეთი) მეცნიერებმა, გამოქვეყნდა ჟურნალში Food Chemistry.
- ისპანახი, ისევე როგორც სხვა მწვანე ფოთლოვანი ბოსტნეული, მდიდარია ბუნებრივი, ცხიმში ხსნადი პიგმენტით, ლუტეინით, რომელიც ძლიერი ანტიოქსიდანტია.
- როგორც მეცნიერთა იმავე ჯგუფის მიერ ჩატარებულმა წინა კვლევებმა აჩვენა, ლუტეინი ხელს უწყობს ათეროსკლეროზისა და გულის იშემიური დაავადების მქონე პაციენტების ორგანიზმში ქრონიკული ანთების დონის შემცირებას იმუნური სისტემის უჯრედების არანორმალური აქტივობის შემცირებით. მკვლევარებმა დაადგინეს, რომ იმუნურ უჯრედებს აქვთ ლუტეინის დაგროვების უნარი, რაც იმას ნიშნავს, რომ ორგანიზმს შეუძლია შეინახოს ეს სასარგებლო ნივთიერება.
ამჯერად მეცნიერებმა გადაწყვიტეს გაერკვიათ, ისპანახის მომზადების რომელი მეთოდია ყველაზე შესაფერისი ლუტეინის შემცველობის მაქსიმალურად გაზრდისთვის.
მკვლევარებმა საკვლევად აირჩიეს ისპანახი, რადგან ის შეიცავს უფრო მეტ ლუტეინს, ვიდრე სხვა ბოსტნეული და მას ბევრი ადამიანი მიირთმევს.
ექსპერიმენტის დროს მეცნიერებმა გამოიყენეს მომზადების ყველა მეთოდი, რომელიც ჩვეულებრივ გამოიყენება ყოველდღიურ ცხოვრებაში - ისპანახი იხარშებოდა სხვადასხვა ხანგრძლივობით და სხვაფასხვა ტემპერატურაზე, ჩაშუშული, შემწვარი, სალათად დაჭრილი, წვენი და მისგან დამზადებული სმუზი - და ყოველ ჯერზე ზომავდნენ ლუტეინის შემცველობა. როგორც მოსალოდნელი იყო, ლუტეინი ძალიან მგრძნობიარე აღმოჩნდა გაცხელების, მაღალი ტემპერატურისა და მომზადების ხანგრძლივობის მიმართ – რაც უფრო დიდხანს მოიხარშება ან ჩაიშუშება ისპანახი, რაც უფრო მაღალია ტემპერატურა, მით ნაკლები ლუტეინი რჩება მასში. მაგალითად, ისპანახის შმოწვისას, ლუტეინის უმეტესი ნაწილი უკვე ორი წუთის შემდეგ განადგურდება.
- მკვლევარებმა დაადგინეს, რომ ისპანახში გაცილებით მეტი ლუტეინი რჩება, თუ ის არ არის მოხარშული, ჩაშუშული ან შემწვარი, არამედ მიკროტალღურ ღუმელში გაცხელდება. მაგრამ უმჯობესია ისპანახი საერთოდ არ მოხარშოთ. როდესაც ისპანახის ფოთლებს წვრილად ჭრიან სალათში, სმუზიში ან წვენში, მცენარის სტრუქტურა ნადგურდება და ლუტეინი აქტიურად გამოიყოფა.
- მნიშვნელოვანია ისპანახის სალათს, სმუზის ან წვენს დაამატოთ ნებისმიერი რძის ცხიმი - კარაქი, არაჟანი ან უცხიმო იოგურტი. ვინაიდან ლუტეინი ცხიმში ხსნადი ნივთიერებაა, ეს გაზრდის მის ბიოშეღწევადობას, აღნიშნავენ მეცნიერები.
კალიუმის მაღალი შემცველობის გამო, ისპანახი ხშირად რეკომენდებულია მაღალი წნევისკენ მიდრეკილი ადამიანებისთვის. მარილის ჭარბი მიღება იწვევს ჰიპერტენზიას, ხოლო კალიუმი, როგორც ნატრიუმის ანტაგონისტი, ახდენს არტერიული წნევის დონის ნორმალიზებას. ისპანახის რეგულარულად მიირთმევით არტერიული წნევა კონტროლდება.
ისპანახი კალიუმის გარდა შეიცავს რკინას, კალციუმს, მაგნიუმს და მანგანუმს - სასარგებლო და მნიშვნელოვან მიკროელემენტებს.
ისპანახი მდიდარია ბოჭკოებით, რაც აუმჯობესებს კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის მუშაობას და ხელს უწყობს ნაწლავების დროულ და ხარისხიან გაწმენდას. ეს არა მხოლოდ აუმჯობესებს განწყობას, არამედ ამცირებს კოლორექტალური კიბოს რისკს.
ასი გრამი ისპანახი შეიცავს დაახლოებით სამ გრამ ცილას. მწვანე ბოსტნეულის წარმომადგენლებს შორის ეს რეკორდული მაჩვენებელია. თუმცა, რა თქმა უნდა, მცენარეული ცილა არ შეიძლება ჩაითვალოს სრულყოფილად და ხარისხობრივად დააკმაყოფილოს სხეულის საჭიროება ამინომჟავებზე. მაგრამ თუ ადამიანი რაციონში ამცირებს ცხოველური ცილის დონეს, აზრი აქვს მცენარეული საკვებიდან აირჩიონ ზუსტად ის საკვები, რომელიც ყველაზე მდიდარია ცილებით.
ისპანახი ამცირებს დიეტის ენერგეტიკულ სიმკვრივეს და კალორიულ შემცველობას, ხელს უწყობს სისხლში შაქრის დონის რეგულირებას, რაც ძალიან სასარგებლოა დიაბეტით და ინსულინის რეზისტენტობით დაავადებულთათვის. წონის დაკლების პროცესში ისპანახი შეუცვლელი დამხმარეა, აადვილებს და გემრიელს ხდის დღის განმავლობაში ბოსტნეულის საჭირო ოთხი ულუფის მიღებას.
კაროტინი, რომელსაც ისპანახი შეიცავს, ძალიან მნიშვნელოვანია მხედველობისთვის, აუმჯობესებს კანისა და თმის მდგომარეობას და მონაწილეობს სასქესო ჰორმონების სინთეზში.
