ჰიპოთერმია - რა არ უნდა გააკეთოთ მოყინვის დროს
ეს მდგომარეობა წარმოიქმნება მაშინ, როდესაც სხეული უფრო მეტ სითბოს კარგავს, ვიდრე გამოიმუშავებს. ხშირად, ეს ხდება ხანგრძლივი დროის განმავლობაში სიცივის, ქარის, ან წყალში ყოფნის შედეგად.
მოყინვის სიმპტომები თანდათანობით ვითარდება და სიმძიმის მიხედვით იყოფა სამ სტადიად:
პირველი სტადია (მსუბუქი ჰიპოთერმია): ამ ეტაპზე სხეული ცდილობს სითბოს შენარჩუნებას კუნთების კანკალით. ადამიანი გრძნობს შემცივნებას, კანკალს, სწრაფ სუნთქვას და დაღლილობას. გონება შეიძლება დაბინდული იყოს, ხოლო კანი - ფერმკრთალი და ცივი.
მეორე სტადია (ზომიერი ჰიპოთერმია): კანკალი ძლიერდება, ან შესაძლოა შეწყდეს კიდეც. კუნთების კოორდინაცია ირღვევა, მეტყველება ბუნდოვანი ხდება, ჩნდება ძილიანობა და გონების დაბინდვა. პულსი და სუნთქვა ნელდება.
მესამე სტადია (მძიმე ჰიპოთერმია): ეს არის სიცოცხლისთვის საშიში მდგომარეობა. ადამიანი კარგავს გონებას, სუნთქვა ხდება ზედაპირული და ნელი, პულსი სუსტდება, კუნთები მყარდება. შესაძლებელია გულის გაჩერება.
მსუბუქი ჰიპოთერმიის დროს, პირველადი დახმარება მოიცავს ადამიანის თბილ ადგილას გადაყვანას, სველი ტანსაცმლის მშრალით შეცვლას, თბილი, ტკბილი სასმელის მიცემას და თბილი საბნის შემოხვევას.
ზომიერი და მძიმე ჰიპოთერმიის შემთხვევაში, სასწრაფო სამედიცინო დახმარება აუცილებელია. სანამ სასწრაფო დახმარება მოვა, მნიშვნელოვანია:
- ადამიანის თბილ ადგილას გადაყვანა.
- სველი ტანსაცმლის მშრალით შეცვლა.
- თბილი საბნის შემოხვევა.
- არ შეიზილოთ ან არ გაათბოთ კიდურები.
- თუ ადამიანი გონზეა, მიეცით თბილი, ტკბილი სასმელი.
- თუ ადამიანი გონებადაკარგულია, შეამოწმეთ სუნთქვა და პულსი და საჭიროების შემთხვევაში დაიწყეთ გულ-ფილტვის რეანიმაცია.
კიდევ ერთხელ, ჩამოვთვალოთ სიმპტომები, რომლებიც არ უნდა გამოგვეპაროს ძალიან დაბალ ტემპერატურაზე ხანგრძლივად ყოფნისას:
მოყინვის სიმპტომები დამოკიდებულია მის სიმძიმეზე:
- მსუბუქი ჰიპოთერმია:
- კანკალი
- ცივი, ფერმკრთალი კანი
- სწრაფი სუნთქვა
- დაღლილობა
- გონების დაბინდვა
- ზომიერი ჰიპოთერმია:
- ძლიერი კანკალი (ან კანკალის შეწყვეტა)
- კუნთების კოორდინაციის დაკარგვა
- ბუნდოვანი მეტყველება
- ძილიანობა
- გონების დაბინდვა
- მძიმე ჰიპოთერმია:
- გონების დაკარგვა
- ნელი, ზედაპირული სუნთქვა
- სუსტი პულსი
- კუნთების სიმტკიცე
- გულის გაჩერება
მკურნალობა:
მოყინვის მკურნალობა დაუყოვნებლივ უნდა დაიწყოს, რათა თავიდან იქნას აცილებული სერიოზული გართულებები:
- მსუბუქი ჰიპოთერმია:
- გადაიყვანეთ ადამიანი თბილ ადგილას.
- გააშრეთ სველი ტანსაცმელი და შეცვალეთ მშრალი, თბილი ტანსაცმლით.
- მიეცით თბილი, ტკბილი სასმელი.
- შეახვიეთ თბილ საბანში.
- ზომიერი და მძიმე ჰიპოთერმია:
- დაუყოვნებლივ გამოიძახეთ სასწრაფო დახმარება.
- გადაიყვანეთ ადამიანი თბილ ადგილას.
- გააშრეთ სველი ტანსაცმელი და შეცვალეთ მშრალი, თბილი ტანსაცმლით.
- შეახვიეთ თბილ საბანში.
- არ დაუზილოთ ან არ გაათბოთ კიდურები.
- თუ ადამიანი გონზეა, მიეცით თბილი, ტკბილი სასმელი.
- თუ ადამიანი გონებადაკარგულია, შეამოწმეთ სუნთქვა და პულსი და საჭიროების შემთხვევაში დაიწყეთ გულ-ფილტვის რეანიმაცია.
ხელების დაზელვა და ინტენსიური გათბობა მოყინვის დროს არ არის რეკომენდებული რამდენიმე მნიშვნელოვანი მიზეზის გამო:
- ქსოვილების დაზიანება:
- მოყინვის დროს, ქსოვილები, განსაკუთრებით კი პერიფერიული ნაწილები, როგორიცაა ხელები და ფეხები, უკვე დაზიანებულია.
- ხელების დაზელვამ შეიძლება გამოიწვიოს დამატებითი მექანიკური დაზიანება, რადგან გაყინული ქსოვილები განსაკუთრებით მყიფეა.
- ამან შეიძლება გამოიწვიოს სისხლძარღვების დაზიანება, სისხლჩაქცევები და ქსოვილების შემდგომი ნეკროზი.
- სისხლის მიმოქცევის დარღვევა:
- გაყინულ კიდურებში სისხლის მიმოქცევა უკვე შეფერხებულია.
- ინტენსიურმა დათბობამ შეიძლება გამოიწვიოს სისხლის სწრაფი შემოდინება დაზიანებულ ქსოვილებში, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს შეშუპება და დამატებითი დაზიანება.
- დაზიანებულ ქსოვილებში სისხლის სწრაფმა დაბრუნებამ შეიძლება გამოიწვიოს ტკივილი.
- მგრძნობელობის დაკარგვა:
- მოყინვის დროს, დაზიანებულ ადგილებში მგრძნობელობა ხშირად იკარგება.
- ამიტომ, ადამიანმა შეიძლება ვერ იგრძნოს, რომ ხელების დაზელვა ან ინტენსიური გათბობა იწვევს დამატებით დაზიანებას.
- დათბობა უნდა იყოს თანდათანობითი:
- მოყინვის დროს, დათბობა უნდა იყოს თანდათანობითი და კონტროლირებადი.
- სწრაფმა დათბობამ, როგორიცაა ცხელი წყლის გამოყენება ან ცეცხლთან ახლოს ყოფნა, შეიძლება გამოიწვიოს დამწვრობა და დამატებითი დაზიანება.
ამიტომ, მოყინვის დროს რეკომენდებულია დაზიანებული ადგილების ნაზად დათბობა, თბილი, მშრალი ქსოვილის გამოყენებით და სასწრაფო სამედიცინო დახმარების გამოძახება.
პრევენცია:
- ჩაიცვით თბილად, რამდენიმე ფენა ტანსაცმელი.
- დაიცავით თავი, ხელები და ფეხები.
- მოერიდეთ ალკოჰოლის მიღებას სიცივეში.
- იყავით ფრთხილად ცივ წყალში.
- შეინარჩუნეთ სხეული მშრალად.
- იკვებეთ რეგულარულად, რათა სხეულს ენერგია ჰქონდეს.