რა როლი აქვთ ელექტროლიტებს და როგორ ამოვიცოთ მათი დეფიციტი?
ზრდასრული ადამიანის სხეული დაახლოებით 60% წყალია, რაც ნიშნავს, რომ ორგანიზმის ყველა სითხე და უჯრედი შეიცავს ელექტროლიტებს. ისინი ეხმარებიან ორგანიზმს ქიმიური რეაქციების დარეგულირებაში, უჯრედების შიგნით და გარეთ სითხეებს შორის ბალანსის შენარჩუნებაში და სხვა.
ისინი ასევე წარმოადგენს სამედიცინო მდგომარეობისა და დაავადებების ფართო სპექტრის დიაგნოსტიკის გზას.
ორგანიზმი ელექტროლიტებს იღებს საკვებიდან და სასმელიდან თირკმელები ფილტრავენ ჭარბ ელექტროლიტებს. ასევე კარგავთ ელექტროლიტებს ოფლიანობის დროს.
რა როლი აქვთ ელექტროლიტებს ორგანიზმში?
უჯრედები ელექტროლიტებს იყენებენ ელექტრული მუხტების გასატარებლად, რითაც კუნთები იკუმშება. იგივე ელექტრული მუხტები ასევე ხელს უწყობს ქიმიურ რეაქციებს, განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც საქმე ეხება ჰიდრატაციას და სითხეების ბალანსს უჯრედების შიგნით და გარეთ.
მთავარი პრინციპი, რომელსაც ელექტროლიტები ეყრდნობიან, არის ის, რომ გარკვეულ ქიმიურ ელემენტებს შეუძლიათ ბუნებრივად შეინარჩუნონ დადებითი ან უარყოფითი ელექტრული მუხტი. როდესაც ეს ელემენტები იხსნება სითხეში, ამ სითხეს შეუძლია ელექტროენერგიის გატარება.
ყველაზე ძირითად ქიმიურ დონეზე, ელექტროლიტები ეხმარებიან ორგანიზმს წონასწორობის შენარჩუნებაში. ორგანიზმი იყენებს იონებს ქიმიური ნაერთების უჯრედებში და გარეთ გადასატანად.
არსებობს რამდენიმე ძირითადი ელემენტი, რომელიც თქვენს სხეულს სჭირდება ელექტროლიტების ნორმალური დონის შესანარჩუნებლად. ესენია:
ნატრიუმი
ნატრიუმი მნიშვნელოვან როლს ასრულებს უჯრედებში სითხის სწორი ბალანსის შენარჩუნებაში. ის ასევე გამოიყენება, რათა დაეხმაროს უჯრედებს საკვები ნივთიერებების ათვისებაში.
ეს არის ყველაზე უხვი ელექტროლიტური იონი, რომელიც გვხვდება სხეულში.
- ჰიპერნატრემია, ნატრიუმის ჭარბი რაოდენობა - შეიძლება გამოიწვიოს დაბნეულობა ან ქცევის ცვლილებები, უჩვეულოდ ძლიერი რეფლექსები და კუნთების კონტროლის დაკარგვა, კრუნჩხვები და კომა.
- ჰიპონატრიემია, ნატრიუმის ნაკლებობა - დაბნეულობა, გაღიზიანება, შესუსტებული რეფლექსები, გულისრევა, ღებინება, კრუნჩხვები და კომა.
მაგნიუმი
მაგნიუმი საკვებ ნივთიერებებს ენერგიად აქცევს. ტვინი და კუნთები დიდწილად ეყრდნობიან მაგნიუმს თავიანთი საქმის შესასრულებლად.
- ჰიპერმაგნიემია, ძალიან ბევრი მაგნიუმი - გულის რიტმის ცვლილებები და არითმიები, შესუსტებული რეფლექსები, სუნთქვის უნარის დაქვეითება და გულის გაჩერება
- ჰიპომაგნიემია, მაგნიუმის ნაკლებობა - კუნთების სისუსტე, კრუნჩხვა და კონტროლის დაკარგვა, გულის არითმია.
კალიუმი
უჯრედები ნატრიუმთან ერთად იყენებენ კალიუმს. როდესაც ნატრიუმის იონი შედის უჯრედში, კალიუმის იონი ტოვებს და პირიქით. კალიუმი ასევე განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია გულის ფუნქციონირებისთვის. ძალიან ბევრმა ან ძალიან ცოტა კალიუმმა შეიძლება გამოიწვიოს გულის სერიოზული პრობლემები.
- ჰიპერკალემია, კალიუმის ჭარბი რაოდენობა - სისუსტე, კუნთების მოძრაობის უუნარობა, დაბნეულობა, არარეგულარული გულის რითმები
- ჰიპოკალიემია, კალიუმის ნაკლებობა - კუნთების სისუსტე და კრუნჩხვები, უჩვეულო წყურვილის შეგრძნება და ხშირი შარდვა, თავბრუსხვევა ან გონების დაკარგვა ძალიან სწრაფად ადგომისას. ღრმა დეფიციტისას კუნთოვანი ქსოვილი იწყებს ნგრევას, რასაც შეუძლია სერიოზულად დააზიანოს თირკმელები. ღრმა ტეფიციტისას გულის არითმიებმა შეიძლება მძიმე შედეგები გამოიწვიოს.
კალციუმი
კალციუმი არის ორგანიზმის ერთ-ერთი მთავარი ელემენტი. გამოიყენება კუნთების გასაკონტროლებლად, ნერვებში სიგნალების გადასაცემად, გულის რიტმის სამართავად და სხვა. სისხლში ძალიან ბევრი ან ძალიან ცოტა კალციუმის არსებობამ შეიძლება გამოიწვიოს სიმპტომების ფართო სპექტრი ორგანოთა სისტემებში.
ჰიპერკალციემია, კალციუმის ჭარბი რაოდენობა:
- ტვინი: თავის ტკივილი, დაღლილობა, აპათია და დაბნეულობა;
- საჭმლის მომნელებელი ტრაქტი: ყაბზობა, მუცლის ტკივილი და ღებინება;
- თირკმელები: შარდვის ხშირი საჭიროება, თირკმლის ქვები და თირკმლის უკმარისობა;
- გული: არითმიები, რომელთაგან ზოგიერთი შეიძლება იყოს მძიმე;
- ჩონჩხი: ტკივილი ძვლებსა და სახსრებში
ჰიპოკალციემია, კალციუმის ნაკლებობა:
- ტვინი: დაბნეულობა და ქცევის ცვლილებები;
- კუნთები: უჩვეულოდ ძლიერი რეფლექსები და კუნთების კონტროლის დაკარგვა, კუნთების კრუნჩხვა, სპაზმი ყელის კუნთებში, რაც ართულებს ლაპარაკს ან სუნთქვას
ქლორიდი
მნიშვნელოვან როლს ასრულებს ორგანიზმის სთხის ბალანსის შენარჩუნებაში, ასევე თამაშობს სხეულის ბუნებრივი pH ბალანსის შენარჩუნებაში.
- ჰიპერქლორემია, ჭარბი ქლორიდი - შეიძლება გამოიწვიოს აციდოზი, რაც ხდება მაშინ, როდესაც თქვენი სისხლის მჟავიანობა ძალიან მაღალია. ეს იწვევს გულისრევას, ღებინებას, დაღლილობას, ასევე სწრაფ, ღრმა სუნთქვას და დაბნეულობას. ეს ჩვეულებრივ ხდება ძალიან ბევრი ან ძალიან ცოტა კალიუმის გამო. როდესაც დაკავშირებულია კალიუმის ჭარბ რაოდენობასთან, შეიძლება გამოიწვიოს თირკმელების მძიმე პრობლემები ან თირკმელების უკმარისობა. როდესაც დაკავშირებულია ძალიან ცოტა კალიუმთან, შეიძლება გამოიწვიოს დიარეა, პანკრეასიდან სითხის გაჟონვა და საშარდე გზების სხვა სერიოზული პრობლემები.
- ჰიპოქლორემია, ქლორიდის ნაკლებობა - იწვევს სისხლის ძლიერ გატუტიანებას,რომელსაც ალკალოზი ეწოდება. ეს ჩვეულებრივ ხდება ჰიპონატრიემიის ან ღებინების დროს. ალკალოზის სიმპტომებია აპათია, დაბნეულობა, არითმიები და კუნთების კრუნჩხვა ან კონტროლის დაკარგვა.
ფოსფატი
ფოსფატი არის ფოსფორზე დაფუძნებული მოლეკულა, რომელიც წარმოადგენს უჯრედების გარეთ ქიმიური ნაერთებისა და მოლეკულების ტრანსპორტირების ძირითად ნაწილს. ის ეხმარება უჯრედებს საკვები ნივთიერებების მეტაბოლიზებაში, ის ასევე წარმოადგენს ნუკლეოტიდების ნაწილს, რომლებიც წარმოადგენს თქვენს დნმ-ის საშენ ბლოკებს.
- ჰიპერფოსფატემია, ზედმეტად ბევრი ფოსფატი - ჩვეულებრივ იწვევს ჰიპოკალციემიას, რადგან ამ დროს ორგანიზმი ცდილობს გამოიყენოს კალციუმი, როგორც ფოსფორის შემცვლელი. როგორც წესი, ის არ იწვევს სიმპტომებს, სანამ არ გახდება მძიმე და ჰიპოკალციემიის სიმპტომებიც ხშირად ხდება ამით. ის ასევე შეიძლება ასოცირებული იყოს ჭარბ ქავილთან.
- ჰიპოფოსფატემია, არასაკმარისი ფოსფატი - ამ მდგომარეობის ადრეული სიმპტომია კუნთების სისუსტე. რაც უარესდება, მწვავე სიმპტომები ჩნდება. მათ შორისაა კუნთოვანი ქსოვილის დაშლა, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს თირკმელების მძიმე დაზიანება, კრუნჩხვები, გულის ფუნქციის დაქვეითება და სუნთქვის გაძნელება.
ბიკარბონატი
ზოგიერთი გადამუშავდება ბიკარბონატად, რომელსაც თქვენი სხეული იყენებს სისხლის ნორმალური pH დონის შესანარჩუნებლად.
- ძალიან ცოტა ბიკარბონატი - იწვევს აციდოზს, სისხლში მჟავიანობის მომატებას. ეს იწვევს დაღლილობას, გულისრევას, ღებინებას. სუნთქვის გახშირებას. მას ასევე შეუძლია გამოიწვიოს დაბნეულობა.
- ჭარბი ბიკარბონატი - იწვევს ალკალოზს, სადაც სისხლი ზედმეტად ტუტიანდება. სიმპტომები მოიცავს დაბნეულობას, აპათიას, არითმიას და კუნთების კრუნჩხვას.