ლალი ჩხიკვაძე

ის გვხვდება კიბოთი და დაავადებებით, რომლებიც არ არის დაკავშირებული ონკოლოგიასთან, დაავადებული პაციენტების სისხლში და შარდში. ნორმაში, ეს ნივთიერებები გამომუშავდება ემბრიონის უჯრედების მიერ.

ონკო-მარკერები იზრდება:

• კიბოს პრეკლინიკურ სტადიებზე,

• დაავადების კლინიკურ გამოვლინებამდე და მეტასტაზების გაჩენამდე 6 თვით ადრე,

• ონკოლოგიური დაავადებების წარმატებული მკურნალობისას, როდესაც სიმსივნე იშლება და სიმსივნის დაშლის პროდუქტები და თავად სიმსივნური მარკერები ხვდება სისხლში;

• რიგი ანთებითი დაავადებების და მანიპულაციების დროს; მაგალითად, CA 19-9 შეიძლება გაიზარდოს ღვიძლის ციროზის, ჰეპატიტის, ქოლელითიაზიის, ქოლეცისტიტის, პანკრეატიტის, ქოლესტაზის, ენდომეტრიოზის, კისტოზური ფიბროზის, საშვილოსნოს მიომის დროს, ხოლო ბიოფსიის, მოცილების, პროსტატის მასაჟის დროს, PSA დონე იზრდება 3 კვირამდე დროის განმავლობაში.

ვინ და როდის უნდა გაიაროს სკრინინგი სიმსივნის მარკერებზე?

40 წელზე უფროსი ასაკის ჯანმრთელ ადამიანებს რეკომენდებულია 2-3 წელიწადში ერთხელ გაიარონ სკრინინგული ტესტები, თუ აშკარა რისკ-ფაქტორები არ არსებობს.

სიმსივნის მარკერების ყოველწლიურად გაკონტროლება უნდა მოხდეს, თუ:

• ნათესავებში აღინიშნებოდა კიბოთი დაავადება.

• თუ პაციენტს აქვს კიბოსწინარე პირობები,

• თუ გქონიათ კიბო და მკურნალობდით მას,

• თუ პაციენტს აქვს კიბოს განვითარების რისკი - მავნე სამუშაო პირობები, მავნე ჩვევების არსებობა: მოწევა და ალკოჰოლის ბოროტად გამოყენება მრავალი წლის განმავლობაში.

3-4 თვეში ერთხელ სიმსივნური მარკერების აღება ხდება შემდეგ შემთხვევებში:

• წონის აუხსნელი კლება,

• სხეულის ტემპერატურის უმიზეზო მატება,

• ქრონიკული მოტეხილობები,

• ლიმფური კვანძების უმიზეზო გადიდება,

• კიბოს მკურნალობის შემდეგ ქირურგიული, რადიაციული, სამკურნალო მეთოდებით დინამიკის თვალყურის დევნება,

• რეციდივების ადრეული პროგნოზირებისთვის.

სიმსივნის მარკერებს ჩვეულებრივ იღებენ უზმოზე, შეგიძლიათ მხოლოდ წყლის დალევა. გარდა ამისა, ალკოჰოლის მიღება სრულიად გამორიცხულია 1-2 დღის განმავლობაში.

როდესაც სკრინინგის დროს აღმოჩენილია ერთ-ერთი სიმსივნური მარკერის მომატებული დონე, საჭიროა დამატებითი კვლევის მეთოდები, რომელთა გარეშე დიაგნოზის დადგენა შეუძლებელია.