მარიამ ფოლადაშვილი

ფიზიკური დატვირთვის დროს სუნთქვის გახშირება ნორმად ითვლება, მაგრამ თუ ვარჯიშს სასუნთქი გზების დახშობა და მასთან დაკავშირებული შემაწუხებელი სიმპტომები მოყვება, ეს ვარჯიშით ინდუცირებული ბრონქების შევიწროებაზე მიუთითებს.

ვარჯიშით ინდუცირებული ბრონქების შევიწროება ყველაზე ხშირად ხველით ვლინდება და შესაძლოა, ეს ერთადერთი სიმპტომი იყოს. ზოგჯერ აღინიშნება გულმკერდის შებოჭილობა, სუნთქვის უკმარისობა, მსტვენი სუნთქვა, უჩვეულო სისუსტე და ადვილად დაღლა ვარჯიშის დროს.

სიმპტომების აღმოცენება მოსალოდნელია ვარჯიშის პერიოდში, გაუარესება კი - მისი შეწყვეტიდან 5-10 წუთის შემდეგ, მდგომარეობა, როგორც წესი, 20-30 წუთში უმჯობესდება. ზოგ ადამიანს აღენიშნება სიმპტომების მეორე ტალღა (ე.წ. გვიანი ფაზა), რომელიც ვარჯიშის შეწყვეტიდან 4-12 საათში იწყება. გვიანი ფაზის სიმპტომები ნაკლებად მწვავეა და ზოგჯერ სრულ ალაგებას 24 საათი სჭირდება.

ვარჯიშით პროვოცირებული ბრონქების შევიწროებაში რამდენიმე ბიოლოგიური პროცესია ჩართული. პირველ რიგში, სასუნთქი გზებიდან სითბოსა და სითხის დაკარგვა ვარჯიშის დროს. ფიზიკური დატვირთვის პროცესში ჟანგბადის მოთხოვნილება იმატებს, ამიტომ სუნთქვა ხშირდება და ღრმავდება, ადამიანი იწყებს პირით სუნთქვას, რათა მეტი ჰაერი ჩაისუნთქოს. პირით სუნთქვისას ფილტვებში ჩამავალი ჰაერი უფრო მშრალი და გრილია, ვიდრე ცხვირით სუნთქვისას. ბრონქების შევიწროების მთავარ ხელშემწყობ ფაქტორადაც სწორედ მშრალ და ცივ ჰაერს მიიჩნევენ. შესაბამისად, ასეთი ჰაერის პირობებში ვარჯიში მეტ რისკებთან ასოცირდება, ვიდრე თბილ და ტენიან გარემოში.

ვარჯიშის დროს ასთმური სიმპტომების განვითარება უფრო მეტადაა მოსალოდნელი ისეთი რისკ-ფაქტორების არსებობისას როგორებიცაა ჰაერის დაბინძურების მაღალი დონე, ზედა სასუნთქი გზების ინფექციის ან ასთმის ეპიზოდი უახლოეს წარსულში, ქლორი საცურაო აუზში.

სწორი მართვის პირობებში ვარჯიშით პროვოცირებული ბრონქების შევიწროების მქონე ადამიანებს შეუძლიათ დაკავდნენ ფიზიკური აქტივობით.

ვარჯიშით ინდუცირებული ბრონქების შევიწროების სიმპტომების პრევენციისთვის:

• მოერიდეთ ცივ და მშრალ ამინდში ვარჯიშს;
• ინტენსიურ ფიზიკურ აქტივობამდე 6-10 წუთით ადრე გააკეთეთ მოთელვითი ვარჯიშები;
• ვარჯიშის დროს ისუნთქეთ ცხვირით

გადაუდებელი დახმარება აუცილებელია, როდესაც სუნთქვის უკმარისობა და მსტვენი სუნთქვა სწრაფად პროგრესირებს და სუნთქვას საფრთხეს უქმნის ან ასთმის შეტევების სამკურნალო საინჰალაციო მედიკამენტის გამოყენების შემდეგ უკეთესობა არ შეინიშნება.

ვარჯიშით ინდუცირებულ ბრონქების შევიწროებას ასევე ხელს უწყობს სპორტის ისეთი სახეობები, რომლებიც ხანგრძლივ, უწყვეტ დატვირთვას გულისხმობს. ამიტომ,მნიშვნელოვანია, სავარჯიშო პროგრამა ექიმთან შეთანხმებით შეირჩეს.