მეტყველების დარღვევა ბავშვებში
ის მოიცავს როგორც ენის გაგების, ასევე გამოხატვის უნარს.
გამოყოფენ ენის განვითარების სხვადასხვა ტიპს:
- რეცეპტულ ენას - გულისხმობს მოსმენასა და მოსმენილის გაგების უნარს;
- ექსპრესიულ ენას - მოიცავს შინაარსის სიტყვიერად გამოხატვას;
- პრაგმატულ ენას - გულისხმობს დიალოგის გამართვის უნარ-ჩვევებსა და სიტუაციაზე მორგებულ მეტყველებას
მეტყველების დარღვევის სახეებია არტიკულაციური დარღვევა ,როდესაც ბავშვის მეტყველება არის არამკაფიო და დარღვეულია ბგერათა წარმოთქმა და ენის ბორძიკი, სამეტყველო ტემპისა და რითმული ორგანიზების გართულება).
ხშირად აღნიშნული პრობლემა თან ახლავს ნევროლოგიურ მდგომარეობებს.
მნიშვნელოვანია გავითვალისწინოთ, რომ ყველა ბავშვს განვითარების ინდივიდუალური ტემპი აქვს, მაგრამ თუ ბავშვის ენობრივი განვითარება 6 და მეტი თვით ჩამორჩება ქრონოლოგიურ ასაკს, ეს ნიშნავს, რომ საჭიროა პროცესში ჩაერთოს სპეციალისტი.
თუ 2 წლის ასაკში ბავშვი ვერ ცნობს და ვერ ასახელებს თავის ყოველდღიურ გარემოში არსებულ საგნებს ან ვერ აწყობს მარტივ, 2 სიტყვიან წინადადებას, თუ 3 წლის ასაკში არ აქვს განვითარებული ფრაზული მეტყველება, არ შეუძლია სიტყვებით გადმოსცეს საკუთარი სურვილი ან ამბავი, თუ 4,5 - 5 წლის ბავშვი ვერ ახერხებს, აწარმოოს გრამატიკულად სწორად შედგენილი წინადადებები, ამახინჯებს ან აადგილებს ბგერათწარმოთქმას, თუ მისი მეტყველება გაუგებარია გარშემომყოფებისთვის და მასთან საუბრის დროს გიწევთ, ზედმეტად გაამარტივოთ წინადადებები, ეს უკვე მიუთითებს გარკვეული ტიპის ენობრივ დარღვევაზე და საჭიროებს სპეციალისტის ჩართულობას.
გარეგანი ფაქტორები აღნიშნული დარღვევის ჩამოყალიბებაში დიდ როლს თამაშობს. მწვავე და ქრონიკული სტრესი, არასათანადო აღზრდის პირობები და ეკრანდამოკიდებულება ხშირად ენობრივი დარღვევის განვითარების მაპროვოცირებელი ფაქტორებია.
თუ სახეზეა ცალკე მდგომი ან რომელიმე ნევროლოგიური დაავადების თანხმლები ენობრივი დარღვევები, საჭიროა ენისა და მეტყველებისსპეციალისტის ადრეულ ეტაპზე ჩართვა, რათა დროულად მოხდეს პრობლემის იდენტიფიცირება და აღმოფხვრა.