რა ნივთიერებებია პარაბენები და რა გავლენა აქვთ ჯანმრთელობაზე
უფრო ხშირია, რადგან მატულობს შეშფოთება ამ ქიმიკატებთან დაკავშირებული რისკების გამო. ბოლო წლების განმავლობაში, კვლევები აკავშირებს პარაბენებს გარკვეული ტიპის სიმსივნესა და ენდოკრინული სისტემის დარღვევებთან.
პარაბენების შესახებ ცოდნა, ემყარება ლაბორატორიულ ტესტებს ცხოველებზე ან უჯრედულ ქსოვილზე - და არა ადამიანის კვლევებზე. მაგრამ, ჯანმრთელობის პოტენციურმა რისკებმა კვლავ აიძულა ბევრი მომხმარებელი ეძიოს პარაბენისგან თავისუფალი პროდუქტები.
აშშ-ს დაავადებათა კონტროლისა და პრევენციის ცენტრის (CDC) თანახმად, პარაბენები სინთეზური ქიმიკატებია, რომლებიც ფართოდ გამოიყენება როგორც კონსერვანტები კოსმეტიკაში, პირადი მოვლის საშუალებებში, როგორიცაა შამპუნი, ლოსიონი, საპარსი კრემი და ფარმაცევტულ საშუალებებში. პარაბენები პროდუქტებს ხანგრძლივად ინახავს და აქვთ ანტიმიკრობული თვისებები, რაც ხელს უშლის ბაქტერიების, ობისა და სოკოების ზრდას. არსებობს რამდენიმე სხვადასხვა სახის პარაბენი და ბევრი პროდუქტი შეიცავს ერთზე მეტს.
პარაბენების გრძელვადიანი, ყოველდღიური ზემოქმედება ხშირია. ისინი ჩვეულებრივ შეიწოვება პარაბენის შემცველი პირადი მოვლის საშუალებებიდან, როგორებიცაა: ლოსიონები, დეოდორანტები, თმის მოვლის საშუალებები, საპარსი პროდუქტები, ფარმაცევტული საშუალებები.
პარაბენები ცნობილია, როგორც ენდოკრინული სისტემის დარღვევის ხელშწმყობი ფაქტორი, რაც ნიშნავს, რომ მათ შეუძლიათ ხელი შეუშალონ ნორმალურ ზრდასა და განვითარებას, საჭირო ჰორმონების წარმოებას. 2022 წლის თებერვალში გარემოსდაცვითი კვლევისა და საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის საერთაშორისო ჟურნალში გამოქვეყნებულმა კვლევამ აჩვენა, რომ პარაბენებმა შეიძლება ხელი შეუწყონ ჰორმონების არანორმალურ წარმოებასთან დაკავშირებულ მრავალ პრობლემას, მათ შორის უნაყოფობასა და სარძევე ჯირკვლის კიბოს.
Applied Sciences-ში გამოქვეყნებულმა 2021 წლის ზოგიერთმა წინასწარმა კვლევამ ასევე დაუკავშირა პარაბენების ზემოქმედების შედეგად ადამიანის ჯანმრთელობის რამდენიმე ასპექტის ცვლილებას, მათ შორის ქოლესტერინისა და სისხლში შაქრის დონის, სიმსუქნის რისკს, იმუნური სისტემის ფუქნციას.
ამ კვლევის დიდი ნაწილი ჩატარდა ცხოველებზე ან იყო ორიენტირებული შარდში პარაბენის დონის ტესტირებაზე, რათა დაენახათ, ჰქონდათ თუ არა პარაბენების მაღალი ზემოქმედების მქონე ადამიანებს ჯანმრთელობის გარკვეული პრობლემების განვითარების დიდი ალბათობა.
საბოლოო ჯამში, მეცნიერული მონაცემები საკმარისი არ არის იმის განსასაზღვრად თუ რა ზიანს აყენებს პარაბენები ადამიანის ჯანმრთელობას.
როგორ შევზღუდოთ პარაბენების ზემოქმედება
მაშინაც კი, თუ მტკიცებულებები ძალიან არადამაჯერებელია იმისთვის, რომ პარაბენები აიკრძალოს, ბევრი რამ შეგიძლიათ გააკეთოთ ამ ქიმიკატების ზემოქმედების შესაზღუდად, თუ გსურთ მინიმუმამდე დაიყვანოთ პოტენციური რისკი.
საუკეთესო რამ, რაც შეგიძლიათ გააკეთოთ, არის პროდუქტის ეტიკეტების შემოწმება.
ზოგიერთი პარაბენი - როგორიცაა ბუტილპარაბენი და პროპილპარაბენი - უფრო მეტად არის დაკავშირებული ჯანმრთელობის რისკებთან, რადგან ისინი ცნობილია, როგორც "გრძელი ჯაჭვის პარაბენები", რომლებიც უფრო მეტად აზიანებენ სხეულის ჰორმონალურ სისტემას, სხვა „მოკლე ჯაჭვის“ პარაბენებთან შედარებით, როგორიცაა მეთილპარაბენი და ეთილპარაბენი.