ლალი ჩხიკვაძე

NASA-ს მკვლევარებს სურდათ წყალმცენარეების გამოყენება კოსმოსში ჟანგბადის წყაროდ, მაგრამ მოულოდნელად მათ აღმოაჩინეს, რომ ისინი შეიცავს ომეგა -3 ცხიმოვან მჟავებს. ეს ღირებული საკვები ნივთიერებები აუცილებელია მცირეწლოვან ბავშვებში თვალის, ტვინისა და გულის ნორმალური განვითარებისთვის. ომეგა -3 ცხიმოვანი მჟავები გვხვდება დედის რძეში, მაგრამ იყო პრობლემები ხელოვნური კვების ფორმულებში მათ დამატებასთან დაკავშირებით.

გამოგონება დაინერგა და ახლა წყალმცენარეებიდან მიღებული ცხიმოვანი მჟავები ჩვილ ბავშვთა ფორმულის 90%-ის ნაწილია.

ხსნადი პროდუქტები

აპოლოს პროექტის დროს მეცნიერებმა შეიმუშავეს საკვების გადამუშავების უნიკალური ტექნოლოგია. შეგიძლიათ აიღოთ ნებისმიერი პროდუქტი წყლის მაღალი შემცველობით, გაყინოთ და შემდეგ გააცხელოთ ისე, რომ ყინული მაშინვე ორთქლად გადაიქცეს. შედეგად, თავდაპირველი წონის მხოლოდ 20% რჩება, მაგრამ გემო და ყველა სასარგებლო ნივთიერება შენარჩუნებულია. ასეთი პროდუქტები დიდი ხნის განმავლობაში არ ფუჭდება. კვების მრეწველობის წარმომადგენლებმა დააფასეს ტექნოლოგია კომერციული თვალსაზრისით. ყველაზე ხშირად, სუბლიმაციურ გაშრობას იყენებენ გრანულირებული ყავის, სანელებლების დასამზადებლად და ხილის დასამუშავებლად მუსლისთვის.

მეხსიერების ეფექტის მასალა

მეხსიერების ეფექტის ქაფი გამოიყენება ორთოპედიულ ბალიშებსა და ლეიბებში, ფეხსაცმლის ძირებში და პროთეზების შესაქმნელად. სამედიცინო ინდუსტრია ამ მასალის ყველაზე დიდი, მაგრამ არა ერთადერთი მომხმარებელია. "ჭკვიანი" ქაფი ჯერ კიდევ 1966 წელს შექმნეს NASA-ს სპეციალისტებმა - თვითმფრინავში დასაჯდომად მფრინავების დასაცავად.

მზისგან დამცავი სათვალე

1980-იან წლებში მეცნიერებმა გამოიკვლიეს სინათლის თვისებები კოსმოსში და ცდილობდნენ გაერკვიათ, როგორ დაეცვათ ასტრონავტების თვალები მავნე გამოსხივებისგან. გადაწყვეტილების მიღებაში მტაცებელი ფრინველები დაეხმარნენ.

წარმატებული ნადირობისთვის მათ სჭირდებათ მახვილი მხედველობა, ამიტომ ბუნებამ ისინი დააჯილდოვა დამცავი მექანიზმით: მტაცებლები აწარმოებენ სპეციალურ „საპოხს“, რომელიც ფილტრავს მავნე გამოსხივებას. მეცნიერებმა შეისწავლეს ეს შემადგენლობა.

აღმოჩნდა, რომ ის შეიძლება სასარგებლო იყოს არა მხოლოდ ასტრონავტებისთვის. მზის სათვალეებზე დაიწყეს სპეციალური ფილტრის დადება. ის ხელს უშლის ბროლის შემღვრევას - კატარაქტას.

ცერებრალური დამბლის და ინსულტის შემდგომი რეაბილიტაცია

1960 წელს, სპეციალისტებმა შეიმუშავეს პინგვინის კოსტუმი, რომელიც დაეხმარა ასტრონავტების კუნთოვანი სისტემის მდგომარეობის გაუმჯობესებაში, რადგან ისინი დიდი ხნის განმავლობაში იმყოფებოდნენ გრავიტაციის არარსებობის პირობებში. „პინგვინის“ პირველი გამოცდები კოსმოსში 1971 წელს შედგა. 1990-იანი წლების დასაწყისში მეცნიერებმა შეცვალეს იგი და შექმნეს ადელის პროტოტიპი ცერებრალური დამბლით დაავადებული ბავშვების სამკურნალოდ. მოგვიანებით, ინსულტის შემდეგ რეაბილიტაციისთვის შეიქმნა ღერძული დატვირთვის კოსტიუმი "რეგენტი".

ინფრაწითელი თერმომეტრები

პირველი „პაციენტები“, რომელთა ტემპერატურაც ინფრაწითელი სენსორის გამოყენებით გაზომეს, ვარსკვლავები იყვნენ. მეცნიერებმა სწრაფად გააცნობიერეს, რომ ახალი მოწყობილობის გამოყენება მედიცინაში შეიძლებოდა. ასე დაიბადა ინფრაწითელი თერმომეტრები. ისინი უფრო მოსახერხებელია ვიდრე ვერცხლისწყლიანები, განსაკუთრებით მაშინ, თუ საჭიროა პატარა ბავშვის ან მძიმედ დაავადებული პაციენტის ტემპერატურის გაზომვა.

იმერსიული აბაზანები

დედამიწაზე, სადაც არის გრავიტაცია, რთულია უწონადობის პირობების შექმნა, რაც აუცილებელია ასტრონავტების მომზადებისთვის. იმერსიული აბაზანა ივსება წყლით, რომლის ზედაპირზე არის წყალგაუმტარი აპკი.

როდესაც ადამიანი აპკზე წევს, ის წყალშია ჩაძირული და იქ არის“ჩამოკიდებულ“ მდგომარეობაში. აღმოჩნდა, რომ ამ „უწონადობაში“ ყოფნა ხელს უწყობს სპაზმების მოხსნას, კუნთების მოდუნებას და მათი ტონუსის ნორმალიზებას.

დღესდღეობით, იმერსიული აბაზანები გამოიყენება ცერებრალური დამბლის, ძილის დარღვევების, თირკმელების, გულის და სისხლძარღვების დაავადებების, ნერვული სისტემის დარღვევების დროს - და დღენაკლული ჩვილების რეაბილიტაციისთვისაც კი.

გულის მძიმე ქრონიკული უკმარისობის დროს ნაჩვენებია გულის გადანერგვა. ეს ოპერაცია სიცოცხლის გადარჩენას უწყობს ხელს. მაგრამ შესაფერისი დონორის ორგანოს პოვნა ძალიან რთულია. პაციენტებს დიდი ხნის ლოდინი უწევთ, დრო კი მათ წინააღმდეგ მუშაობს. NASA-ს დიზაინერებმა ექიმებთან თანამშრომლობით შექმნეს მოწყობილობა, რომელიც ეხმარება ამ პაციენტების სიცოცხლეს. ტუმბო, რომლის წონა მხოლოდ 100 გრამს შეადგენს, პირდაპირ გულში ინერგება და თავის თავზე იღებს გულის ფუნქციას. ერთი ელემენტი მუშაობს დაახლოებით 8 საათის განმავლობაში. მკვლევარებმა მოწყობილობას "ხიდი გულის გადანერგვისკენ" უწოდეს. პაციენტისთვის ეს რეალური შანსია იცხოვრონ მანამ, სანამ არ მოიძებნება გადანერგვისთვის შესაფერისი ორგანო.

ქრომოსომის კვლევა

NASA-ს ვიზუალიზაციის ტექნოლოგიები დაეხმარა ადამიანის გენეტიკური მასალის ბევრად უფრო სწრაფად შესწავლას. ქრომოსომების გადაღება ხდება მიკროსკოპზე დამონტაჟებული სპეციალური კამერების გამოყენებით. შემდეგ შესაძლებელია ფოტოების გაციფრულება და მათი ხარისხის მნიშვნელოვნად გაუმჯობესება. ეს ტექნოლოგია შეიძლება გამოყენებულ იქნას ბავშვებში გენეტიკური დარღვევების გამოსავლენად.

ენდოსკოპია

აქტიური CMOS-გადამცემები შეიქმნა ფოტოკამერების ზომის შესამცირებლად. დღეს ისინი გამოიყენება მედიცინაში: მაგალითად, ენდოსკოპიური მოწყობილობები აღჭურვილია ასეთი სენსორებით. მათ ასევე იყენებენ სმარტფონებსა და GoPro კამერებში.

3D ორგანოები

2018 წელს ბიოპრინტერი გადაეცა ISS-ს, რომელმაც მიკროგრავიტაციაში ადამიანის ხრტილოვანი ქსოვილისა და თაგვის ფარისებრი ჯირკვლის რამდენიმე ნიმუში „დაბეჭდა“. კლასიკური ბიოპრინტერებისგან განსხვავებით, რომლებიც იყენებენ სპეციალურ ბიოდეგრადირებად გელებს, როგორც სუბსტრატს, „კოსმოსური პრინტერი“ ქმნიდა ცოცხალ ქსოვილებს მაგნიტური ველის გამოყენებით. ეს ტექნოლოგია შეიძლება გამოყენებული იქნას ცოცხალ ქსოვილებზე კოსმოსური გამოსხივების გავლენის შესასწავლად. შესაძლოა, მომავალში შესაძლებელი გახდეს ადამიანებისთვის ხელოვნური ორგანოების „დაბეჭდვა“. 2019 წელს მეცნიერები ამ პროექტზე მუშაობას გააგრძელებენ. მაგალითად, იგეგმება ბიოპრინტერის გამოყენება ხორცის შესაქმნელად - ალბათ იმ შემთხვევისთვის თუ კაცობრიობა კოსმოსში მაინც იცხოვრებს.