შაქრის შემცვლელები დიაბეტიანებისთვის - რა უნდა ვიცოდეთ მათ შესახებ
ასეთი ადამიანებისთვის კი არსებობს შაქრის შემცვლელები, რომლებიც ორგვარია: ბუნებრივი და ხელოვნური.
ბუნებრივ შაქრის შემცვლელებს შეიცავს ზოგიერთი მცენარე, ხილი, კენკრა, ბოსტნეული. ასევე, ბუნებრივ შაქრის შემცვლელებს შორისაა: ფრუქტოზა, სორბიტი, ქსილიტი.
მათ საკვებ დამატკბობლებსაც უწოდებენ. ბუნებრივი შაქრის შემცვლელები სისხლში შაქრის დონეს გაცილებით ნაკლებად ზრდიან, ვიდრე ჩვეულებრივი შაქარი. ამასთან მათ ათვისებას ინსულინი არ სჭირდება.
მათი მიღებისას გასათვალისწინებელია:
- როდესაც დიაბეტი არაკომპენსირებულია და სისხლში შაქრის დონე მაღალია, არ შეიძლება სორბიტის მიღება - პრაქტიკამ აჩვენა, რომ პაციენტებს, რომლებიც რეგულარულად იღებდნენ სორბიტს, ადრეულად უვითარდებოდათ პოლინეიროპათიები.ამიტომ, სორბიტის და ქსილიტის მიღება მხოლოდ მაშინ არის დასაშვები, როდესაც დიაბეტი კომპენსირებულია;
- დღე-ღამეში 30 გრამზე მეტი სორბიტის მიღება არ არის დაშვებული - სორბიტის 30 გრამზე მეტის მიღება იწვევს კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის აშლილობას;
- პროდუქტის შეძენისას კი აუცილებელია ეტიკეტის შემოწმება - პროდუქტში გამოყენებული საკვები დამატკბობელი არ უნდა აღემატებოდეს 30 გრამს
ხელოვნური შაქრის შემცველები
ხელოვნურ შაქრის შემცვლელებს ინტენსიურ დამატკბობლებსაც უწოდებენ. მათ მიეკუთვნება: ასპარტამი, საქარინი, ციკლამატი, სუკრალოზი, სტევია.
ხელოვნური შაქრის შემცვლელები სისხლში შაქრის დონეს არ ზრდიან, შესაბამისად მათი გამოყენება შესაძლებელია არაკომპენსირებული შაქრიანი დიაბეტის დროსაც, ასევე ისინი არ შეიცავენ კალორიებს.თუმცა, ხელოვნური ანუ ინტენსიური შაქრის შემცვლელები ჩვეულებრივ შაქარზე ბევრად ტკბილია(ციკლამატი 30-ჯერ, ასპარტამი 200-ჯერ, ხოლო საქარინი 300-ჯერ ტკბილია შაქარზე), ამიტომ ისინი ძალიან მცირე დოზით გამოიყენება.
გასათვალისწინებელია რომ:
- ასპარტამი არარეკომენდებულია ფენილკეტონურიით დაავადებულთათვის;
- არ შეიძლება საქარინის გამოყენება ბავშვებისთვის და მათთვის, ვისაც თირკმლის ან ღვიძლის პათოლოგია აქვს;
- ნებისმიერი ხელოვნური დამატკბობლის მიღება უნდა მოხდეს მხოლოდ ექიმის დანიშნულებით, რადგან ისინი მხოლოდ კვებით დანამატები არ არის;
- ყველა შაქრის შემცვლელს ახასიათებს ძლიერი ნაღვლმდენი ეფექტი, ამიტომ სანაღვლე გზების დაავადებების მქონეებში შეიძლება გამოიწვიოს დაავადების გამწვავება;
- არარეკომენდებულია ორსულებისა და მეძუძური დედებისთვის;
- ადამიანის მოთხოვნილებები შაქრებისადმი ინდივიდუალურია, ამიტომ საჭიროა შაქრის შემცვლელის დიდი ყურადღებით შერჩევა