პირველი დახმარება გადაცივების დროს
ქუჩაში ჰაერის დაბალი ტემპერატურისას ან კიდევ ყინულიან წყალში (თუნდაც რამდენიმე წუთით). ჰიპოთერმიამ შესაძლოა სერიოზული ზიანი მიაყენოს ადამიანის ორგანიზმს.
როგორ აღმოვუჩინოთ პირველი დახმარება ასეთ დროს დაზარალებულს და რა ღონისძიებებს მიმართავენ ექიმები?
ჰიპოთერმია (გადაცივება) შესაძლოა საშიში აღმოჩნდეს სიცოცხლისათვის. ასეთ მდგომარეობაში პირველი ამოცანა სხეულის ნორმალური ტემპერატურის სასწრაფოდ აღდგენაა. ჰიპოთერმიის დროს სხეულის ტემპერატურა შესაძლოა 35O ცელსიუსზე დაბლა დაეცეს. ეს ხდება მაშინ, როდესაც ადამიანის ორგანიზმს აღდგენისათვის საკმარისი სითბოს გამომუშავების უნარი აღარ შესწევს.
ძირითადი სიმპტომები და პირველი დახმარება
გადაცივების არსი
ადამიანის ორგანიზმში სიცივისაგან დასაცავად განსაკუთრებული მექანიზმები ფუნქციობს. გარემოს დაბალი ტემპერატურისას ორგანიზმი ცდილობს სითბოს გამომუშავებას და ფუნქციათა სტაბილიზებას. მაგრამ ხანგრძლივი ექსტრემალური პირობებისას ორგანიზმს აღარ შეუძლია გაცემული სითბოს აღდგენა. სხეულის ტემპერატურა 35Oჩ-ზე ქვემოთ ეცემა, რაც იმაზე მიანიშნებს, რომ ორგანიზმი ვეღარ უმკლავდება სითბოს შენარჩუნებას. შედეგად, დაზიანების გამო ზარალდება ორგანოები და სისხლძარღვები. დროულად აღმოჩენილი დახმარების გარეშე დაზარალებული, შესაძლოა, გართულებებისგან დაიღუპოს კიდეც.
ჰიპოთერმიის ტიპები
გამოყოფენ გადაცივების სამ ტიპს:
- მსუბუქს (33-35°C), სიმპტომები: ციება, ტრემორი (იგივე კანკალი), ცნობიერების დაბინდვა, დეზორიენტაცია, მოძრაობითი კოორდინაციის პრობლემები, კანის ფერის შეცვლა, შეხებისას ცივი კანი;
- ზომიერს (30-33°C), სიმპტომები: ცნობიერების დაბინდვა, სრულად დაკარგვა, ბოდვა, ჰალუცინაცია, ძლიერი ძილიანობა, მოდუნებულობა;
- ძლიერს (30°C-ზე დაბალი), სიმპტომები: გონების დაკარგვა, პულსისა და სუნთქვის რიტმის შენელება, არტერიული წნევის დაქვეითება.
მსუბუქი გადაცივებისას მდგომარეობის ნორმალიზება შესაძლებელია თბილი ტანსაცმლითა და თბილი სითხეებით.
პირველი დახმარება
გამოიძახეთ სასწრაფო დახმარების ბრიგადა და შეაფასეთ დაზარალებულის მდგომარეობა, შეუმოწმეთ პულსი და სუნთქვა, თუ საჭიროა გამოიყენეთ ფილტვ-გულის რეანიმაცია.
დაზარალებული გადაიყვანეთ ოპტიმალური ტემპერატურის შენობაში, სველი ტანსაცმელი შეუცვალეთ თბილით, დაახურეთ თბილი პლედები ან საბანი, რომ ნორმალიზდეს სითბოს ცვლა.
თუ დაზარალებულის გადაყვანა ვერ ხერხდება, საჭიროა სითბოს ნებისმიერი წყაროს გამოყენება, თუნდაც კოცონის, ადამიანის გასათბობად და ტანსაცმლის გასაშრობად. სითბოს უშუალო ზემოქმედება კანზე არასასურველია, გართულებებს შეიძლება მისცეს დასაბამი. თუ დაზარალებულს შენარჩუნებული აქვს ცნობიერება, დაალევინეთ ცხელი სასმელები და დააპურეთ ცხელი საკვებით. გასათბობად დაუშვებელია სპირტიანი სასმელების გამოყენება.
ჰიპოთერმიით დაზარალებულის თერაპია
სასწრაფო დახმარების ბრიგადის ექიმები მიიღებენ მდგომარეობის დამასტაბილურებელ ზომებს. მსუბუქ შემთხვევებში მკურნალობა გულისხმობს ადამიანის გათბობას (თბილი სასმელი, ჩათბუნება, სითბოს ბალანსისა და სისხლის მიმოქცევის აღდგენისათვის).
უფრო მძიმე შემთხვევებში რეკომენდებულია შემდეგი მეთოდები:
- მარილთა ხსნარების შეყვანა ვენაში;
- ჟანგბადის ნიღბის გამოყენება (სასუნთქი გზების გასათბობად);
- ჰემოდიალიზის აპარატის გამოყენება (ვენიდან იღებენ სისხლს, ათბობენ და უკან შეჰყავთ დაზარალებულისთვის).