როცა ბავშვი მალე იღლება
რას გვირჩევთ, როგორ მოვიქცეთ? თუ არსებობს რაიმე საშუალება მეხსიერების გასაუმჯობესებლად?
12-13 წელი როგორც გოგონასთვის, ასევე ვაჟისთვის გარდატეხის პერიოდია. ამ დროს ზრდის დაჩქარებული ტემპის უზრუნველსაყოფად ორგანიზმს უხვად სჭირდება ვიტამინები, მინერალები, ცილები, ნახშირწყლები და ა. შ. თუ ბავშვი კარგად არ იკვებება, საკმარისად არ ჭამს ხილს, ბოსტნეულს, ხორცის, რძის ნაწარმს, ეს მის ფიზიკურ და გონებრივ შესაძლებლობებზე აისახება. კვებასთან ერთად მეხსიერებაზე მოქმედებს ფარისებრი ჯირკვლის ჰორმონებიც. მათი დონის მცირედმა დაქვეითებამაც კი შესაძლოა მეხსიერების გაუარესება გამოიწვიოს. ორგანიზმს ფარისებრი ჯირკვლის ჰორმონების წარმოსაქმნელად სჭირდება იოდი, თუთია, B2 ვიტამინი.
საკვები მეხსიერების გასაუმჯობესებლად
/* (c)AdOcean 2003-2021, Advertline.https:mkurnali.ge.mkurnali zones.________ _____ */
ado.slave('adoceanadvertlinegelpmmhkfobb', {myMaster: 'gC_g7BxQlx9UWDeCK7yaEdkgIoxg2l6o6JUmNs2rvgn.i7' });
თავის ტვინის უჯრედებში მიმდინარე ბიოქიმიურ პროცესებს განსაზღვრული ნივთიერებები აჩქარებს და ასტიმულირებს. ერთ-ერთი მათგანია ლიპოლის მჟავა. ის მცირე რაოდენობით ორგანიზმშიც წარმოიქმნება, მაგრამ მისი ძირითადი წყარო მაინც საკვები - ისპანახი, ხორცი და ლუდის საფუარია. მიუხედავად ამისა, საკვებიდან ორგანიზმი მას ისე ცოტას ითვისებს, რომ პროფილაქტიკური თუ სამკურნალო ეფექტისთვის არ კმარა, ამიტომ უმჯობესია, ამ მიზნით ბავშვს საკვები დანამატები მივცეთ. ლიპოლის მჟავას მოქმედება უფრო ეფექტურია A და E ვიტამინებთან ერთად. ბიოტინსა და პანტოთენის მჟავას საკვები ერთად შეიცავს. პანტოთენის მჟავა აუცილებელია თავის ტვინისა და ცენტრალური ნერვული სისტემის დანარჩენი ნაწილების ურთიერთკავშირისთვის, მაგრამ ის ადვილად იშლება საკვების თერმული დამუშავებისა და დაკონსერვების დროს. ორგანიზმისთვის საჭირო დღიური ულუფის მისაღებად ადამიანმა 300 გ გაღივებული ხორბალი უნდა შეჭამოს. ასე რომ, გაცილებით იოლია, ეს კომპონენტებიც ვიტამინურ-მინერალური კომპლექსის სახით მივიღოთ. მეხსიერებას თიამინი - ვიტამინი B1-ც უხდება. მისი საუკეთესო წყაროა:
- ღორის მჭლე ხორცი;
- ბოსტნეული;
- ლობიო;
- კაკალი, თხილი.
თიამინის დღიურ ნორმას მიიღებთ, თუ მიირთმევთ ერთ მუჭა კაკალს ან თხილს (არა მოხალულს და არა მარილიანს), სამკურნალო დოზის მიღება კი მხოლოდ ვიტამინურ-მინერალური კომპლექსით არის შესაძლებელი. ტვინის უჯრედებს ენერგიით ამარაგებს და მეხსიერების გაუმჯობესებას ხელს უწყობს რიბოფლავინი - ვიტამინი B2. მას რძე შეიცავს. სამწუხაროდ, იგი სწრაფად იშლება მზისა და სინათლის სხივების ზემოქმედებით. მისი დღიური ნორმის მისაღებად საჭიროა ყოველდღე არანაკლებ სამი ჭიქა (600 მლ) რძის დალევა. თუ გავითვალისწინებთ იმასაც, რომ შენახვისას ვიტამინი იშლება, მაშინ მისაღები რძის ოდენობა გაორმაგდება. გაცილებით იოლი და მოხერხებულია რიბოფლავინის, ასევე - რკინის, ვიტამინ B6-ის მიღება პოლივიტამინების კომპლექსის საშუალებით. სწრაფად და ადვილად დაღლას, მეხსიერების დაქვეითებას იწვევს ვიტამინ B3-ის (ნიაცინის) ნაკლებობა. მას დიდი ოდენობით შეიცავს ცილებით მდიდარი საკვები: ხორცი (საქონლის, ფრინველის), თევზი, კაკალი. მეხსიერების გაუარესებას, დეპრესიას იწვევს ვიტამინ B12-ის (კობალამინის) დეფიციტი. მისი ძირითადი წყაროა ცხოველური წარმოშობის საკვები. მის დღიურ ნორმას მიიღებთ, თუ დესერტად მიირთმევთ 150-200 გ შვეიცარიულ ყველს ან მოუხდელ ყველს, სულგუნს. დადგენილია, რომ C ვიტამინის კონცენტრაციის მატება ადამიანის ინტელექტუალური შესაძლებლობების ზრდას იწვევს, ხოლო C და E ვიტამინების დეფიციტი მეხსიერების გაუარესებას განაპირობებს. თუმცა მუჭებით ჩ ვიტამინის სმა უსარგებლოა - ორგანიზმი მას საჭიროზე მეტი ოდენობით მაინც ვერ აითვისებს. ეს ვიტამინი ძალიან სწრაფად იშლება შენახვისა და გათბობის დროს. C ვიტამინს დიდი ოდენობით შეიცავს:
- ციტრუსები;
- კომბოსტო (განსაკუთრებით - ბროკოლი);
- წითელი ბულგარული და ცხარე წიწაკა;
- მწვანილი, სალათის ფურცლები;
- ასკილი.
მიკროელემენტები
მეხსიერებას მიკროელემენტების ნაკლებობაც აუარესებს. მასზე რკინის უმნიშვნელო უკმარისობაც კი მოქმედებს. რკინის ძირითადი წყაროა ჩირი, ქიშმიში, ლობიო და მწვანე ბოსტნეული, თუმცა ბოლო ხანს ნიადაგი ისეა გაღარიბებული რკინით, რომ ცხოველურ და მცენარეულ პროდუქტებში მისი ოდენობა შემცირებულია. გაითვალისწინეთ ისიც, რომ რკინას ორგანიზმი კარგად ითვისებს მხოლოდ C ვიტამინთან ერთად. იოდი მეხსიერებისთვის აუცილებელი ერთ-ერთი ელემენტია. იოდის დეფიციტის მქონე ადამიანს ინტელექტის კოეფიციენტი 13%-ით დაბალი აქვს. მისი უკმარისობის შევსება შესაძლებელია იოდიანი მარილისა და სხვა იოდიზებული სურსათის საშუალებით. მას უხვად შეიცავს კივი და ფეიხოა. ამრიგად, მეხსიერების გასაუმჯობესებლად საჭიროა სრულფასოვანი კვება და ვიტამინურ-მინერალური კომპლექსის მიღება, რომელსაც თქვენი პედიატრი შეგირჩევთ. ცხოვრების ჯანსაღი წესი, კვების მართებული რეჟიმი, ფიზიკური აქტიურობა, მავნე ჩვევებზე უარის თქმა - აი ყველაზე მარტივი გზა მეხსიერების შესანარჩუნებლად.
