მარიკა დვალი

ნელ-ნელა, მაგრამ განუწყვეტლივ! პატარა უკვე დაიბადა. დედამ სწრაფად აითვისა მისი მოვლისთვის აუცილებელი რჩევები - ჩაცმა, ბანაობა, კვება. უკვე დროა, მშობელმა ბავშვის განვი-თარებაზე იზრუნოს. როგორ დავიწყოთ? - მყისვე იბადება კითხვა. სინამდვილეში კი არავითარი პრობლემა არ არსებობს, ვინაიდან პატარას განვითარების აუცილებელი ფაქტორები - სიყვარული, გადაწყვეტილების ურყევობა და განვითარების სურვილი - მშობელს უკვე აქვს.

განვითარების ეტაპები

1. ბავშვი თანდათანობით უნდა განვითარდეს. ეს პროცესი მარტივი ქმედებით - ბავშვთან საუბრით უნდა დაიწყოს. პირველი რამდენიმე თვის განმავლობაში პაწაწინას თითქმის სულ სძინავს, მხოლოდ ჭამის დროს იღვიძებს. სამყაროს შეცნობის პირველი ეტაპი კი მშობლების ხმის გაგონებაა. ასეთ პატარა ბავშვთანაც კი აუცილებელია საუბარი, თანაც რაც შეიძლება მეტი, ყველაფერზე. საუბრის დროს ითამაშეთ ხმით - ცვალეთ ინტონაცია, მოყევით რაღაც არაჩვეულებრივი, საინტერესო. დროდადრო იჩურჩულეთ, ვითომ რაღაც იდუმალ ამბავს ჰყვებით. ყოველთვის გაუკეთეთ კომენტარი საკუთარ ქმედებებს, საგნებს უწოდეთ თავიანთი სახელები, ისაუბრეთ არა მარტო იმაზე, რასაც ხედავთ, არამედ გაახმოვანეთ საკუთარი გრძნობებიც. მოიგონეთ ბავშვის საალერსო სახელები და მეტსახელები. პაწაწინაც კი ხვდება, როცა მას ალერსიანად მიმართავენ. ადრეული ასაკის ბავშვის განვითარებისთვის ემოციურ სფეროს დიდი მნიშვნელობა აქვს. ბავშვისთვის ინფორმაციის მთავარი წყარო მხედველობა და სმენაა. იზრუნეთ იმაზე, რომ სიფხიზლის პერიოდში ბევრი რამ ჰქონდეს დასათვალიერებელი. უჩვენეთ კაშკაშა ფერის სათამაშოები, ჭრელი კონტრასტული სურათები, ხშირად დაანახვეთ სარკეში თავისი გამოსახულება. გაითვალისწინეთ: დასათვალიერებელი საგანი ბავშვის თვალისგან 20-30 სანტიმეტრით უნდა იყოს მოშორებული. ყურადღებისა და კონცენტრირების უნარის განსავითარებლად სათამაშო რამდენჯერმე გაატარ-გამოატარეთ პატარას თვალწინ, შემდეგ კი რამდენიმე წამით დააფიქსირეთ ერთ მდგომარეობაში, რათა ბავშვმა კარგად შეავლოს თვალი. შემდეგ სათამაშო დამალეთ და ბავშვს მოგვიანებით აჩვენეთ.

2. ცვალეთ სათამაშოს მოძრაობის სიჩქარე და ამპლიტუდა, მიუახლოვეთ და დააცილეთ ბავშვის თვალებს. თუ ამჩნევთ, რომ პატარას ასეთი თამაშის მიმართ ინტერესი გაუნელდა, სხვა გასართობზე გადადით.

გარდა სათამაშოებისა, მხედველობის განვითარებას ხელს უწყობს მარტივი სურათები - ერთი მკვეთრი გამოსახულება ფურცელზე. განვითარების თვალსაზრისით ძალზე სასარგებლოა "ექსკურსია ბინაში". ჯერ ყველა საინტერესო საგანი დაასახელეთ, დაახასიათეთ ფერის, ზომის მიხედვით, აღწერეთ, რა მდგომარეობაშია თითოეული მათგანი (ნათურა ანთია, ტელეფონი რეკავს, კარი ღიაა...). დროთა განმავლობაში შეიძლება დაიწყოთ საუბარი ამ საგნების დანიშნულების შესახებ (კარადაში ყველაფერს ვინახავთ, თეფშიდან ვჭამთ...).

3. სმენის განსავითარებლად გამოიყენეთ ჩხრიალები. სხვათა შორის, მუსიკალური "სათამაშოები" შეგიძლიათ თავადაც შექმნათ - პატარა ქილებში განსხვავებული საგნები ჩაყარეთ და სრულიად სხვადასხვა ბგერას მიიღებთ. ბავშვები ძალიან კარგად გრძნობენ ბგერათა განსხვავებას. მუსიკა ძალიან კარგად ავითარებს სმენასა და მუსიკალობას. ახალშობილობის ასაკიდანვე მოასმენინეთ ბავშვს ნაზი მუსიკა, სხვადასხვა რიტმი. ეცადეთ, აჰყვეთ მუსიკის რიტმს - იცეკვეთ პატარასთან ერთად ან ტაში დააკვრევინეთ. დააკვირდით ამ დროს ბავშვის რეაქციას - თუ ის ჭირვეულობს, ესე იგი მელოდია სულაც არ არის სასიამოვნო.

4. როცა პატარა მიზანმიმართულად გაიწვდის ხელს ნივთისკენ, შეგვიძლია, საწოლის თავზე მოძრავი სათამაშო ჩამოვკიდოთ. ნუ დაღონდებით, თუ ასეთი სათამაშოების ფასი თქვენთვის მეტისმეტად დიდია - შეგიძლიათ, თავად დაამზადოთ. ამისთვის რგოლი, ჩხირები, ძაფები და ფერადი ქაღალდისგან გამოჭრილი ფიგურები დაგჭირდებათ.

5. ეცადეთ, განუვითაროთ ბავშვს ტაქტილური შეგრძნებები. ამისათვის უნდა მისცეთ სხვადასხვა ფორმისა და ფაქტურის ნივთები, მაგალითად, პატარა პარკები, რომლებიც შეკერილია ხავერდის, ატლასის, ჩითის ნაჭრებისგან და სავსეა ბურღულით, ბამბით, ღრუბლით.