ვულვოვაგინიტი
საზოგადოდ, საშოსა და საშვილოსნოს მიკროფლორა ასაკის მიხედვით იცვლება. მისი ფორმირება რთული პროცესია. იგი დამოკიდებულია ორგანიზმის იმუნოლოგიური თავისებურებებისა და ჰორმონული სისტემის ურთიერთქმედებაზე. უმთავრესი მნიშვნელობა ენიჭება საკვერცხეების ფუნქციურ მდგომარეობას, ლაქტოფლორას და ადგილობრივ იმუნურ ფონს. დაბადებისას გოგონას საშვილოსნო სტერილურია, 12 საათის შემდეგ კი მის ლორწოვანზე დასახლებას იწყებენ ბაქტერიები, რომელთა შორის ჭარბობენ ლაქტობაცილები. ისინი საშვილოსნოს ლორწოვანის გლიკოგენს რძემჟავად შლიან და ხელს უწყობენ მჟავა რეაქციის ფორმირებას. სწორედ მჟავა რეაქცია იცავს საშვილოსნოს გარეგანი, ეგზოგენური მიკროორგანიზმებისგან. სიცოცხლის მე-20 დღიდან დედის ჰორმონები (პროგესტერონი, ესტროგენი) ახალშობილის ორგანიზმს ტოვებს, რის გამოც ლაქტობაქტერიები ქრება, რეაქცია ხდება სუსტი ტუტე ან ნეიტრალური. ამავე დროს საშოში სახლდებიან კოკები და ბაცილები. ორი თვიდან პირველ მენსტრუაციამდე გოგონას საშოში უპირატესად ჭარბობს შემდეგი ფლორა:
- 84%-ში - ეპიდერმული სტაფილოკოკები;
- 80%-ში - დიფტეროიდები (კორინებაქტერიები);
- 56%-ში - პეპტოსტრეპტოკოკები;
- 32%-ში - ეუბაქტერიები;
- 32%-ში (სკოლის ასაკში) - საშოს გარდნერელა;
- 9%-ში (ძირითადად - 9 წლამდე) - მიკოპლაზმა.
ვულვოვაგინიტები უმთავრესად ნეიტრალურ (სქესობრივ მომწიფებამდე) პერიოდში გვხვდება. მათ წილად გინეკოლოგიური დაავადებების 82-85% მოდის. 9 წლიდან ორგანიზმში იმატებს საკუთარი ესტროგენების ოდენობა (ძლიერდება მათი სეკრეცია) და საშოს ლორწოვანი შრე კვლავ იცვლება, 10 წლიდან კი იწყება მისი ლაქტობაცილებით დასახლება და რეაქციის მჟავასკენ გადახრა. 13-14 წლისთვის ეპითელიუმი უკვე მომწიფებულია, ჩამოყალიბებულია მჟავა გარემო და ლაქტოფლორა. გოგონებში სასქესო გზების ინფიცირებას ხელს უმთავრესად შემდეგი ფაქტორები უწყობს:
- სასქესო ორგანოების ანატომიურ-ფიზიოლოგიური თავისებურება;
- არასასქესო სისტემების (ექსტრაგენიტალური) ზოგიერთი დაავადება;
- გარეშე (ეგზოგენური) პათოლოგიური ფაქტორები.
უარყოფით გავლენას ახდენს ჰიგიენის დაუცველობაც. 10 წლამდე ვულვოვაგინიტის გამომწვევად ყველაზე ხშირად გვევლინება:
- ნაწლავის ჩხირი (60%-ში);
- ოქროსფერი სტაფილოკოკი (21%-ში);
- დიპლოკოკი (11%-ში);
- ენტეროკოკი (7%-ში);
- ქლამიდია (13%-ში);
- ანაერობული ფლორა (7%-ში).
10-დან 15 წლამდე გაცილებით ხშირია სოკოვანი ვულვოვაგინიტები, რაც ანტიბიოტიკების არასწორი, ხშირი, უსისტემო გამოყენებით აიხსნება. ამ ასაკში ვულვოვაგინიტის გამომწვევია:
- სოკო კანდიდა (47%-ში);
- ნაწლავის ჩხირი (37%-ში);
- სტაფილოკოკი (14,5%-ში)
- სტრეპტოკოკი (20%-ში);
- ასოცირებული (შერეული) მიკროორგანიზმები (7%-ში).
გოგონებს ხშირად ერიდებათ, დედას გაუმხილონ, რომ დისკომფორტი აქვთ. მხოლოდ დაკვირვებული მშობლები ამჩნევენ უხერხულ საქციელს. გოგონა პატარაობიდანვე ისე უნდა აღვზარდოთ, რომ არ მოერიდოს და არ დაუმალოს დედას, რა აწუხებს, რათა დროულად მიმართონ ექიმს - პედიატრს, ბავშვთა გინეკოლოგს, ინფექციონისტს. ვულვოვაგინიტის დროს გოგონა უჩივის:
- შარდვის დროს წვას;
- შარდვის პროცესის დარღვევას;
- ქავილს;
- გამონადენს (თეთრად შლას);
- ტკივილს შორისის მიდამოში სიარულის დროს.
გარეთა სასქესო ბაგეები შეშუპებული და შეწითლებულია, ხშირად აქერცლილიც (ქავილის გამო). მუცლის, ბარძაყის კანზე შესაძლოა შეიმჩნეოდეს სიწითლე, შესივება, სითხიანი ბუშტუკები - პაპულები და პუსტულები. ვულვოვაგინიტების მკურნალობა კომპლექსურ მიდგომას მოითხოვს. მძიმე ანთების დროს, ხშირი რეციდივის შემთხვევაში, მხოლოდ პირადი ჰიგიენის დაცვა და ადგილობრივი ანთების საწინააღმდეგო მკურნალობა საკმარისი არ არის. აუცილებელია ძირითადი დაავადების თერაპია, ქრონიკული ინფექციის კერების სანაცია, ორგანიზმის დამცველობითი ძალების გაძლიერება. საშვილოსნოს ნორმალური ფლორის აღსადგენად და ადგილობრივი იმუნიტეტის საკორექციოდ კომპლექსური მკურნალობის შემდეგ მიზანშეწონილია ეუბიოტიკების (ლაქტობაქტერინი და ა.შ.) დანიშვნა სანთლების სახით. თანამედროვე პრაქტიკაში იხმარება კომბინირებული ანტიბაქტერიული და ანტიმიკოზური პრეპარატები, რომლებმაც ვულვოვაგინიტების მკურნალობის ეფექტურობა გაზარდა და მინიმუმამდე დაიყვანა პროცესის გაქრონიკულების ალბათობა.