მწვავე აპენდიციტი
- უპირატესად რომელი დაავადების გამო მოჰყავთ თქვენთან ბავშვები? - ბავშვთა ასაკში ყველაზე გავრცელებული ქირურგიული დაავადებაა მწვავე აპენდიციტი - ჭიაყელა დანამატის (აპენდიქსის) მწვავე ანთება.
პათოლოგია ბავშვებში გაცილებით მძიმედ მიმდინარეობს, ვიდრე მოზრდილებში. ძნელია დიაგნოზის დასმაც. ეს რამდენიმე ფაქტორით არის განპირობებული. ჯერ ერთი, მცირე ასაკში ყველა ანთებითი პროცესი ერთმანეთს ჰგავს და უმთავრესად ზოგადი ნიშნებით - მაღალი ტემპერატურით, ღებინებით, ფაღარათით, მუცლის ტკივილით - ვლინდება. მეორეც, ბავშვი თავის შეგრძნებებს ზუსტად ვერ გადმოსცემს, უჭირს მიუთითოს, სად სტკივა, ჭირვეულობს და გამოკვლევასა თუ გასინჯვაში ხელს გვიშლის.
- ალბათ, ჩვილებისთვის აპენდიციტის დიაგნოზის დასმა კიდევ უფრო ძნელია...
- წლამდე ასაკში მწვავე აპენდიციტი იშვიათობაა, რასაც თვით ბავშვის ორგანიზმს უნდა ვუმადლოდეთ და აი რატომ:
- ჭიანაწლავი ისეა მოწყობილი, რომ მასში ნაწლავის შიგთავსი არ გუბდება;
- ჭიანაწლავის ლიმფური აპარატი ჯერ განუვითარებელია, საზოგადოდ კი, რაც უფრო ნაკლებია ლიმფური ფოლიკულების რაოდენობა, მით უფრო მცირეა ანთების განვითარების ალბათობა. ლიმფური აპარატი ათი-თორმეტი წლისთვის მწიფდება და აპენდიციტიც ყველაზე ხშირად სწორედ ამ ასაკში ვითარდება.
მნიშვნელობა აქვს კვების ხასიათსაც. კერძოდ, წლამდე ბავშვს უმთავრესად ადვილად ასათვისებელ, თხევად საკვებს აძლევენ, რაც ჭიანაწლავს ნაკლებად აზარალებს.
- რა ნიშნებით ვლინდება დაავადება?
- სამ წლამდე და შედარებით მოზრდილ ასაკში მწვავე აპენდიციტი სხვადასხვანაირად მიმდინარეობს.
- მცირე ასაკის ბავშვი ჭიანაწლავის ანთების დროს წრიალებს, ჭირვეულობს, ერღვევა ძილი, აღებინებს. აპენდიციტის დასაწყისში სხეულის ტემპერატურა 38-39 გრადუსამდე იწევს. ხშირად ვითარდება შეკრულობა, იშვიათად - ათიდან ერთ შემთხვევაში - ფაღარათი. ტკივილი აპენდიციტისთვის უჩვეულო ადგილას - ჭიპის ირგვლივ შეიგრძნობა. როგორც თავადაც ხვდებით, ასეთი ზოგადი სიმპტომების საფუძველზე დიაგნოზის დასმა ძნელია, ამიტომ აუცილებელია ბავშვის ხელით გასინჯვა, ეს კი საკმაო სირთულეს წარმოადგენს. გამოკვლევა უფრო იოლად რომ ჩავატაროთ, სამ წლამდე ასაკის ბავშვებს მედიკამენტით სულ რაღაც 15-20 წუთით ვაძინებთ ხოლმე. პირველ რიგში ვამოწმებთ, დაჭიმულია თუ არა მუცელი. ჭიანაწლავი მუცლის მარჯვენა ქვედა ნაწილში მდებარეობს. თუ ამ ადგილას ხელს დავაჭერთ, მძინარე ბავშვი ჩვენს ხელს მოიშორებს. ამას მოშორების სიმპტომი ეწოდება. სხვა მტკივნეული წერტილების დადგენის შემდეგ მივმართავთ სწორი ნაწლავიდან გასინჯვას. დიაგნოზის დასმაში გვეხმარება სისხლის ანალიზიც.
ზემოთ ჩამოთვლილი გამოკვლევები საშუალებას გვაძლევს, მწვავე აპენდიციტი მცირე ასაკის ბავშვებისთვის დამახასიათებელი სხვა დაავადებებისგან განვასხვაოთ. ასეთი დაავადება კი მრავლადაა: ფილტვების ანთება, ყურის ანთება, ნაწლავების გადახლართვა. მსგავსი კლინიკური ნიშნები ახასიათებს ნაწლავთა ინფექციურ დაავადებებსაც. სამი წლის შემდეგ აპენდიციტი უკვე ტიპურად მიმდინარეობს. გარდა ამისა, ბავშვს უკვე შეუძლია სუბიექტური შეგრძნებების აღწერა. ამ დროს აღინიშნება:
- ტკივილი მუცლის არეში, რომელიც ჯერ შეტევითია, მერე კი მუდმივ ხასიათს იღებს. პირველ საათებში ტკივილი ან მთელ მუცელს მოიცავს, ან მხოლოდ ჭიპის ირგვლივ მდებარე არეს, შემდეგ კი მუცლის ქვედა მარჯვენა კუთხეში - ილიოცეკალურ არეში, ჭიანაწლავთან ლოკალიზდება. თავდაპირველად ტკივილი ძალიან ძლიერია. მოგვიანებით შესაძლოა შესუსტდეს კიდეც, მაგრამ გაქრობით არ ქრება. ხშირად ბავშვი ტკივილის შესასუსტებლად მარჯვენა გვერდზე წვება. სხეულის ტემპერატურა უმეტესად 37,5-38 გრადუსამდე იმატებს. არის შემთხვევები, როდესაც სიცხე სრულიად არ აღინიშნება ან, პირიქით, 39 გრადუსამდე იწევს.
- ღებინება, რომელიც დაავადების პირველსავე დღეს ვლინდება.
- ყაბზობა, იშვიათად - ფაღარათი.
საბოლოო დიაგნოზის დასასმელად საჭიროა ბავშვის ხელით გასინჯვა, მაგრამ თუ ჭიანაწლავი არასწორად მდებარეობს, შესაძლოა, აპენდიციტის ამოცნობა ხელითაც გაძნელდეს.
