ნანა ხუცაიძე

• მკურნალობა უნებართვოდ

პეტერბურგელი ნეიროქირურგები იძულებულნი გახდნენ, სასამართლოსთვის მიემართათ, რათა თავის ტვინის სიმსივნით დაავადებული ბავშვის მკურნალობის ნებართვა მიეღოთ. სამი წლის ბავშვს თავის ტვინის სასწრაფო ოპერაცია სჭირდებოდა. ბავშვის მამამ, როდესაც შეიტყო, რომ სისხლის გადასხმა იყო აუცილებელი, ოპერაციაზე უარი განაცხადა - იგი "იეღოვას მოწმეების" სექტის წევრი აღმოჩნდა, რომლის რელიგიური შეხედულებები სისხლის გადასხმას კრძალავს.

ვინაიდან ექიმებს პაციენტის წარმომადგენლის ნებართვის გარეშე ოპერაციის გაკეთების უფლება არ ჰქონდათ, მათ სასამართლოს მიმართეს. სანკტ-პეტერბურგის სასამართლომ მათ ბიჭუნას მკურნალობის ნება დართო. ოპერაციამ წარმატებით ჩაიარა, მაგრამ ამით პრობლემები არ დასრულებულა. მომავალში ბავშვს კიდევ დასჭირდება ოპერაცია და შესაძლოა, მამამ ისევ განაცხადოს უარი შვილის მკურნალობაზე.

• სასამართლო სქესის შეცვლის ნებას რთავს

ავსტრალიის სასამართლომ 12 წლის გოგონას ნება დართო, მიიღოს ჰორმონული პრეპარატები და სქესის შესაცვლელად მოემ-ზადოს. სასამართლომ ეს გადაწყვეტილება არასრულწლოვანი პაციენტის ინტერესების დასაცავად მიიღო. დედის თქმით, 4 წლიდან გოგონა თავს ბიჭად აღიქვამდა. მას ეშინოდა მენსტრუაციის დაწყების და არაერთხელ განუცხადებია, რომ თავს მოი-კლავდა. გოგონასა და მისი დედის თხოვნას რამდენიმე სამედიცინო ექსპერტმა და ფსიქიატრმა დაუჭირა მხარი, თუმცა გოგო-ნას მამა შვილის არასრულწლოვანების გამო მკურნალობის წინააღმდეგი იყო. მოსამართლეების გადაწყვეტილების თანახმად, 12 წლის ავსტრალიელს შეუძლია დაიწყოს ჰორმონული პრეპარატების მიღება, რაც მის სქესობრივ მომწიფებას შეაფერხებს. გარკვეული ხნის შემდეგ კი მას მკურნალობის გასაგრძელებლად ახალი ნებართვის აღება დასჭირდება. საკვერცხეებისა და საშ-ვილოსნოს ამოკვეთა და პენისის რეკონსტრუქცია ავსტრალიაში 18 წლის ასაკიდან არის ნებადართული.

• გული მუცლის ღრუში

ჩინეთში ოპერაცია გაუკეთეს 6 თვის ჩვილს, რომელსაც გული მუცლის ღრუში ჰქონდა. სამსაათიანი ოპერაციის შედეგად გული კუთვნილ ადგილას - გულმკერდის ღრუში გადააბრძანეს. ეს ანომალია იშვიათია - 7 მილიონიდან ერთ ახალშობილს თუ გამოაჩნდება. დაავადების მიზეზი ჯერ კიდევ უცნობია, ხოლო სიკვდილიანობის მაჩვენებელი 60%-ს აღწევს. ბიჭუნას გული მისთვის განკუთვნილი ადგილიდან საკმაოდ შორს მდებარეობდა. ბავშვი მუდმივად სიკვდილ-სიცოცხლის ზღვარზე იყო - ნახევარი წლის განმავლობაში გული 4-ჯერ გაუჩერდა. ამ სასიცოცხლო ორგანოზე ნებისმიერი ზეწოლა შესაძლოა ფატალურად დასრულებულიყო. ოპერაციამ წარმატებით ჩაიარა, მაგრამ ხანგრძლივი პროგნოზისგან ექიმები თავს იკავებენ. ოპერაციის საბოლოო წარმატებაზე მსჯელობა მხოლოდ რამდენიმე წლის შემდეგ იქნება შესაძლებელი.

• მკვდრეთით აღდგომა ოპერაციის დროს

45 წლის ფრანგი მამაკაცი გონს მაშინ მოვიდა, როდესაც ქირურგებმა ტრანსპლანტაციისთვის მისი ორგანოების ამოკვეთა დააპირეს. მიოკარდიუმის გავრცობილი ინფარქტის გამო პაციენტს გული გაუჩერდა. რეანიმაციის ამაო მცდელობის შემდეგ იგი გარდაცვლილად მიიჩნიეს. რეანიმატოლოგებმა დააფიქსირეს სიკვდილი და ტრანსპლანტოლოგები გამოიძახეს. ქირურგების მოლოდინში ისინი მთელი საათ-ნახევრის განმავლობაში ატარებდნენ გულის არაპირდაპირ მასაჟს, რათა ორგანოების სიცოცხლისუნარიანობა შეენარჩუნებინათ.

ტრანსპლანტოლოგები ოპერაციას შეუდგნენ თუ არა, "მიცვალებულმა" სუნთქვა დაიწყო, რამდენიმე კვირის შემდეგ კი სიარული და ლაპარაკიც შეძლო. ამ შემთხვევამ ტრანსპლანტოლოგიის ეთიკური ასპექტების ირგვლივ დებატების ახალი ტალღა ააგორა. უახლესი სამედიცინო ლიტერატურის თანახმად, თუ გულის მასაჟმა მისი გაჩერებიდან 30 წუთის განმავლობაში არ გამოიღო შედეგი, ფიქსირდება ტვინის სიკვდილი. მაგრამ, როგორც ჩანს, გამონაკლისებიც არსებობს... დღეს საფრანგეთში მოქმედებს კანონი, რომლის მიხედვითაც ადამიანი ითვლება ორგანოების დონორად, თუ ნათესავები წინააღმდეგნი არ არიან ან დონორობაზე თვით მას არ უთქვამს უარი.

• საჭირო იყო თუ არა ოპერაცია?

მილანის ერთ-ერთი კლინიკის მფლობელი და მი¬სი 13 თანამშრომელი საშიში და სამედიცინო თვალსაზრისით დაუსაბუთებელი ოპერაციების კეთების გამო დააპატიმრეს. სამ მათგანს მკვლელობაში ადანაშაულებენ: გამოძიება ეჭვობს, რომ ქირურიული ჩარევა ხუთი პაციენტის სიკვდილის მიზეზად იქცა. სანტა რიტას კლინიკის თანამშრომლებს სადაზღვევო კომპანიიდან დამატებითი თანხის მიღება ჰქონდათ განზრახული. საეჭვო სამედიცინო მომსახურების ანაზღაურების სახით მათ 3,9 მილიონი ევრო უნდა აეღოთ.

დამნაშავეების მოქმედებამ ორი ქალი დააზარალა - მათ სიმსივნის მომიზეზებით სარძევე ჯირკვალი ამოჰკვეთეს, მაგრამ კიბოს დიაგნოზი არ დადასტურდა. დაზარალებულთა სიაში აღმოჩნდა 38 წლის მამაკაციც, რომელიც საავადმყოფოში პნევმონიის დიაგნოზით დააწვინეს და ფილტვის ნაწილი ამოჰკვეთეს, ხოლო ზემოხსენებული ხუთი პაციენტი, ვისთვისაც მასშტაბური ქირურგიული ჩარევა უკუნაჩვენები იყო, გარდაიცვალა ფილტვების ოპერაციის დროს, რომლის ჩატარების აუცილებლობა გამოძიებისთვის საეჭვოა. სანტა რიტას კლინიკას ლიცენზია განუსაზღვრელი ვადით შეუჩერეს.

• მივიწყებული ხელსახოცის ამბავი

იაპონელმა ექიმებმა 49 წლის მამაკაცის გაკვეთისას სიმსივნის ადგილას წინა ოპერაციის დროს ჩარჩენილი ქირურგიული ხელსახოცი აღმოაჩინეს. მან პაციენტის მუცელში სულ რაღაც 25 წელი დაყო. 1983 წლიდან მოყოლებული, ხელსახოცი მშვიდად ელოდა თავის დროს. მაისის ბოლოს პაციენტმა მუცლის არეში ტკივილი იგრძნო და ზოგადი პროფილის ექიმს მიმართა. გამოკვლევამ გამოავლინა რვასანტიმეტრიანი წარმონაქმნი, რომელიც სიმსივნედ მიიჩნიეს და პაციენტი საოპერაციოდ გაგზავნეს. ოპერაციამ წარმატებით ჩაიარა. ქირურგებმა მუცლის ღრუდან ამოიღეს სიმსივნედ მონათლული ლურჯ-მწვანე ფერის ხელსახოცი, თუმცა დაბეჯითებით თქმა, რომ ის იმთავითვე ასეთი ფერის იყო, შეუძლებელია.

• "გულო, უნდა მტკიოდე..."

მეიოს კლინიკის ტრანსპლანტოლოგებმა 4 დღის განმავლობაში ბავშვს გულის გადანერგვის ორი ოპერაცია ჩაუტარეს. ექიმების თქმით, პაციენტი თავს კარგად გრძნობს. სამი თვის კობი გიესენს აღმოაჩნდა დილატაციური კარდიომიოპათია, რომელმაც გულის უკმარისობა გამოიწვია. ბავშვის მდგომარეობა თანდათან გაუარესდა. ბიჭუნა გულ-ფილტვის აპარატს მიუერთეს, მშობლებს კი ურჩიეს, დონორი ეპოვათ - ბიჭუნას გადარჩენა მხოლოდ დონორის გულს შეეძლო. ბიჭუნას შანსი მალე გაუჩნდა: კლინიკაში მიიტანეს ბავშვის გული, რომელიც ოჯახური ძალადობის შედეგად დაიღუპა. ოპერაციის წარმატების ალბათობა 50/50 იყო, ვინაიდან გული შესაძლოა რეანიმაციული ღონისძიებების დროს დაზიანებულიყო.

მშობლებმა და ექიმებმა გადაწყვიტეს, გაერისკათ... ოპერაციის დასრულებისთანავე აღმოჩნდა, რომ დონორის გული არ მუ-შაობდა. ექიმები იძულებულნი გახდნენ, ბავშვი კვლავ აპარატზე მიეერთებინათ და ხელახლა ჩაერთოთ დონორის გულის მომლოდინეთა სიაში. ბიჭუნას შანსი ძალიან მცირე იყო, მაგრამ კობის და მის ოჯახს კიდევ ერთხელ გაუღიმა ბედმა: რამდე-ნიმე დღის შემდეგ კლინიკაში კვლავ მოიტანეს დონორის გული, რომელიც დამხრჩვალს ამოჰკვეთეს. ორგანო ჯანსაღი აღმო-ჩნდა და ახალი ოპერაცია წარმატებით დასრულდა. დღეს კობის მდგომარეობა საგრძნობლად უკეთესია. მეიოს კლინიკის ექი-მების თქმით, ასეთ მოკლე ხანში ბავშვის გულის ორჯერადი ტრანსპლანტაცია მათ კლინიკაში პირველად ჩატარდა.

ფილტვი შეეშალათ...

აშშ-ის სადამკვირვებლო ორგანოებმა ლიცენზია შეუჩერეს ამერიკელ ქირურგს, რომელმაც ონკოლოგიურ პაციენტს შეცდომით ჯანმრთელი ფილტვის ნაწილი ამოჰკვეთა, მერე კი სცადა, თავისი შეცდომა მიეჩქმალა და ავადმყოფის სამედიცინო ბარათი ჩაასწორა. ექიმი დამნაშავედ მიიჩნიეს და გულგრილობისა და ავადმყოფის ჯანმრთელობისთვის ზიანის მიყენების გამო დააჯარიმეს. ჯარიმისა და კომპენსაციის სახით ექიმს 81 ათასი დოლარის გადახდა მოუწევს.