ოზემპიკის გამომგონებელმა მეცნიერებმა ჯილდოს სახით 3 მილიონი დოლარი მიიღეს
- ხუთმა მეცნიერმა, რომლებიც პიონერები იყვნენ სიმსუქნისა და დიაბეტის წინააღმდეგ რევოლუციური მედიკამენტების შექმნაში - Ozempic და Wegovy - მოიპოვეს პრესტიჟული Breakthrough Prize, რომელსაც ხშირად "მეცნიერების ოსკარს" უწოდებენ. ჯილდოს ოდენობა შთამბეჭდავია - $3 მილიონი.
- მეცნიერებს პრიზი მიენიჭათ ჰორმონის GLP-1-ის აღმოჩენისა და შესწავლისთვის, რომელიც საფუძვლად უდევს ამ პოპულარული პრეპარატების მოქმედებას. ლაურეატები გახდნენ იენს ჰოლსტი, დანიელ დრაკერი, ჯოელ ჰაბენერი, ლოტე კნუდსენი და სვეტიანა მოისოვი- სწორედ მათ დაიწყეს 1980-იან წლებში იმ მექანიზმების შესწავლა, რომლითაც ჰორმონი ამცირებს მადას და არეგულირებს სისხლში შაქრის დონეს.
„როდესაც მოულოდნელად იგებთ ასეთ ამბებს, ეს ძალიან სასიამოვნო და ამაღელვებელია“, - თქვა პროფესორმა ჰოლსტმა კოპენჰაგენის უნივერსიტეტიდან.
GLP-1 არის ჰორმონი, რომელიც წარმოიქმნება ნაწლავებში ჭამის შემდეგ. ის ააქტიურებს ინსულინის გამომუშავებას, ანელებს საჭმლის მონელებას და აძლევს ტვინს “დანაყრების” სიგნალს. თანამედროვე მედიკამენტები ახდენს მისი ეფექტის იმიტირებას, ეხმარება ადამიანებს წონის დაკლებაში, სისხლში გლუკოზის დონის სტაბილიზაციაში და ებრძვის გადაჭარბებულ კვებას.
Ozempic და Wegovy ფარმაცევტული ბაზრის ნამდვილი ვარსკვლავები გახდნენ. თავდაპირველად დიაბეტით დაავადებულთათვის შექმნილმა წამლებმა, როგორც წონის დაკლების საშუალებებმა, მოულოდნელად მოიცვა მსოფლიო. ის განსაკუთრებით პოპულარული გახდა ცნობილ ადამიანებსა და ტოპ-მენეჯერებს შორის. დღეს ამ პრეპრატებს იკვლევენ, როგორც დამოკიდებულების, დემენციისა დაგულის დაავადებების შესაძლო განკურნების საშუალებებს.
მაგრამ ყველაფერი ასე მარტივად არ არის: წამლებს ასევე აქვთ გვერდითი ეფექტები. ზოგიერთი პაციენტი უჩივის მძიმე გვერდით მოვლენებს, დაწყებული გულისრევიდან, კუჭის დამბლამდე. 2025 წლის მთავარმა კვლევამ აჩვენა, რომ GLP-1-ზე დაფუძნებულმა პრეპარატებმა შეიძლება შეამცირონ ათობით დაავადების რისკი, მაგრამ გაზარდონ სხვა პრობლემების რისკი, როგორიცაა კუჭის ტკივილი ან ართრიტი.
თუმცა, ექიმები დარწმუნებულნი არიან: GLP-1-მა შეცვალა თამაშის წესები მეტაბოლური დაავადებების მკურნალობაში. სტატისტიკის მიხედვით, ამერიკის შეერთებულ შტატებში ყოველმა მერვე ზრდასრულმა ასეთი წამლები ერთხელ მაინც მიიღო.
ახლა ჰოლსტის გუნდი მუშაობს ახალი თაობის თერაპიაზე - მათ სურთ გაარკვიონ შესაძლებელია თუ არა GLP-1-ის წარმოების სტიმულირება თავად ორგანიზმში, გარე ჩარევის გარეშე.
„სიმსუქნე ასოცირდება უამრავ საშიშ გართულებასთან“, ამბობს ჰოლსტი. ”მთავარი ის არის, რომ ამ ნაერთებით ჩვენ შეგვიძლია მათი პრევენცია, სანამ ის ჯანმრთელობის განადგურებას დაიწყებს.” GLP-1 იყო მხოლოდ საჭმლის მომნელებელი ჰორმონი - ახლა მან კაცობრიობას მისცა შანსი დაამარცხოს 21-ე საუკუნის ერთ-ერთი ყველაზე გლობალური პრობლემა.