რა საფრთხეების შემცველია ტუბერკულოზის დიაგნოსტიკა ექიმებსა და პაციენტებისათვის - მკურნალი.გე

ლალი ჩხიკვაძე

1. რატომ არის ტუბერკულოზი ჯერ კიდევ სერიოზული პრობლემა?

შესაძლოა, სიტყვა „ტუბერკულოზი“ თანამედროვე მკითხველისთვის სიღარიბესთან, შიმშილთან, ალკოჰოლიზმითან დაკავშირებული წარსულის გადმონაშთად ჟღერდეს. თუმცა, მედიცინაში მნიშვნელოვანი მიღწევების მიუხედავად, მათ შორის ეფექტური წამლების აღმოჩენისა და გამოყენების, ადრეული გამოვლენისა დაპრევენციის მეთოდების ჩათვლით, ეს კონტროლირებადი და მართვადი ინფექცია, რომლის პათოგენი დეტალურად არის შესწავლილი, მაინც საფრთხის შემცველია.

მიზეზი სოციალური, ეკონომიკური და სამედიცინო ფაქტორების კომპლექსურ ურთიერთქმედებაშია. ბევრი ჩვენგანი ახალი გამოცდილების, სამუშაოს, ახალი ნაცნობების ძიებაში გადადის სხვა ქალაქებსა და ქვეყნებში, იცვლის საცხოვრებელ, სამუშაო ადგილს, ზოგჯერ რთულ ცხოვრებისეულ სიტუაციებში ხვდება, განიცდისფსიქო-ემოციურ და ფიზიკურ გადატვირთვას, რაც იწვევს ქრონიკულ დაღლილობას, ემოციურ გადაწვას, არასრულფასოვან კვებას და, შედეგად, იმუნიტეტისდაქვეითებას.

განსაკუთრებული რისკის ქვეშ მყოფები და ტუბერკულოზის ბაქტერიებით დაუცველები არიან:

• იძულებითი მიგრანტები,

• ტურისტები,

• სტუდენტები და მოსწავლეები, რომლებიც ცხოვრობენ ოჯახებიდან მოშორებით,

• მარტო მცხოვრები ადამიანები,

• ქრონიკული დაავადებებით დასნებოვნებულები, რომლებიც ასუსტებს იმუნურ სისტემას.

ბუნებაში სეირნობა, სპორტი, ჯანსაღი კვება და, რა თქმა უნდა, ექიმთან რეგულარული კონსულტაცია დაგეხმარებათ მრავალი წლის განმავლობაში იყოთ ჯანმრთელი და ბედნიერი.

2. რატომ არის ზოგიერთი ადამიანი რეზისტენტული ტუბერკულოზის მიმართ, ზოგი კი ავადდება ინფექციის პირველი შეხებისას?

ნებისმიერი ადამიანი შეიძლება დაინფიცირდეს ტუბერკულოზით დაავადებულ ადამიანთან კონტაქტით, იმ პირობით, რომ ისინი ჰაერით შეისუნთქავენ Mycobacterium tuberculosis ბაქტერიას.

თუმცა, ინფექციისადმი მიდრეკილება ადამიანებში განსხვავებულია. ზოგიერთისთვის ჰაერში ბაქტერიების მხოლოდ მცირე რაოდენობა და მოკლევადიანი კონტაქტისაკმარისია, რომ დაავადდეს. სხვები შეიძლება იყვნენ ინფიცირებულთან დიდი ხნის განმავლობაში და ჯანმრთელი დარჩნენ.

ეს გამოწვეულია იმუნური სისტემის მახასიათებლებით, გენეტიკური ფაქტორებით, ზოგადი ჯანმრთელობის, სტრესის დონის და კვების მახასიათებლებით.

როგორ დავიცვათ თავი ტუბერკულოზისგან

• ვაქცინაცია. ვაქცინაციის შემდეგ არსებული ნაწიბური მიუთითებს სპეციფიკურ იმუნიტეტზე და იცავს ტუბერკულოზისგან მთელი ცხოვრების განმავლობაში. თუტუბერკულოზის საწინააღმდეგო ვაქცინირებული ბავშვი შეხვდება ტუბერკულოზით დაავადებულ პაციენტს და ტუბერკულოზის ინფექციის მიკრობები შესუნთქული ჰაერით მოხვდება მის ორგანიზმში, იმუნური სისტემა სწრაფად ცნობს მას და აქტიურად გამოიმუშავებს ანტისხეულებს. აცრილი ადამიანის ტუბერკულოზით დასნებოვნების ალბათობა საგრძნობლად დაბალია, ხოლო თუ ინფიცირებულია, გამოჯანმრთელების შანსები მნიშვნელოვნად მაღალია, ვიდრე არავაქცინირებულიპირისთვის.

• რეგულარული შემოწმება. ტუბერკულოზი არის ინფექცია, რომლის პრევენცია უფრო ადვილია, ვიდრე განკურნება. სამედიცინო ორგანიზაციებში ტექნოლოგია დააღჭურვილობა, გამოკვლევების ხელმისაწვდომობა საშუალებას იძლევა ამოვიცნოთ ტუბერკულოზი უსიმპტომო სტადიაში, როდესაც ადამიანი ჯერ კიდევ არ უქმნისსაფრთხეს მის ახლობლებს. ამისათვის უნდა ჩაიტაროთ რეგულარულად სამედიცინო გამოკვლევები.

3. ტუბერკულოზის რომელ ადრეულ სიმპტომებს უგულებელყოფენ პაციენტები ყველაზე ხშირად?

ტუბერკულოზის კლასიკური სიმპტომი, არის სისხლის ხველა. ეს სიმპტომი მიუთითებს დაავადების ხანგრძლივ და მძიმე სტადიაზე, ფილტვების დაზიანების დიდ ფართობზე და ფილტვის სისხლძარღვების დაზიანებაზე.

საწყის ეტაპზე დაავადება შეიძლება ბანალურს დაემსგავსოს.

დაღლილობა ან მსუბუქი სისუსტე ფიზიკური დატვირთვის შემდეგ. ავადმყოფებმა შეიძლება არ იცოდნენ თავიანთი მდგომარეობის შესახებ, აგრძელებდნენ საზოგადოებაში ცხოვრებას და მოღვაწეობას, ვერ აცნობიერებდნენ რა ზიანი შეიძლება მიაყენონ საკუთარ თავს და სხვებს.

ნაკლებად აშკარა სიმპტომებს შორისაა:

• სხეულის ტემპერატურის უმნიშვნელო მატება საღამოს (37,3–37,5°C-მდე).

• დაღლილობა და შრომის უნარის დაქვეითება ჩვეულებრივი დატვირთვის დროსაც კი.

• მადის დაქვეითება და შედეგად, თანდათანობითი წონის დაკლება.

• ღამით ჭარბი ოფლიანობა, განსაკუთრებით გულმკერდისა და ზურგის არეში.

• ხველა, რომელიც არ არის მუდმივი (მშრალი ან გამოყოფს მცირე რაოდენობით ნახველს) და გრძელდება სამ კვირაზე მეტ ხანს.

• სისუსტის შეგრძნება, გაღიზიანება, კონცენტრაციის დაქვეითება.

4. არის თუ არა ტუბერკულოზი მხოლოდ სოციალურად დაუცველი ადამიანების დაავადება?

ტუბერკულოზი არის დასუსტებული იმუნური სისტემის მქონე ადამიანების დაავადება, არ არის დამოკიდებული ასაკზე, შემოსავალზე, ცხოვრების დონეზე, ეროვნებაზე ან კანის ფერზე.

ნებისმიერი ადამიანი, რომელიც აღმოჩნდება რთულ ცხოვრებისეულ სიტუაციაში, იღებს არასაკმარის კალორიულ და დაბალანსებულ საკვებს, დამქანცველად მუშაობს, განიცდის ხანგრძლივ სტრესს ან ძლიერ ემოციურ დატვირთვას, ამა თუ იმ გზით ხვდება რისკის ჯგუფში. ტუბერკულოზი შლის განსხვავებებს კასტებსა და ეროვნებებს შორის.

5. რატომ უწოდებენ ტუბერკულოზს ხანდახან დაავადება-ქამელეონს?

არსებობს სიმპტომები, რომლებიც საერთოა როგორც ტუბერკულოზისთვის, ასევე სხვა დაავადებებისთვის.

მაგალითად, გულმკერდის მარცხენა ნახევარში ტკივილი ხშირად გულის ტკივილთან ასოცირდება და პაციენტის, ახლობლებისა და ექიმების ყურადღება მიმართულია მიოკარდიუმის ინფარქტისკენ.

მაგრამ ტკივილი გულმკერდის მარჯვენა ნახევარში არ იწვევს ასეთ შეშფოთებას და ხშირად განიხილება როგორც ნევრალგია ან ფესვობრივი სინდრომი, რაც გულისხმობს ტკივილგამაყუჩებლების გამოყენებას და პაციენტის დამატებითი გამოკვლევის ნაკლებობას. და ეს შეიძლება იყოს, მაგალითად, პლევრიტის სიმპტომი, რომელიც ხშირად ახლავს ფილტვის ტუბერკულოზს.

ხანგრძლივი ხველა ასევე შეიძლება ჩაითვალოს გაჭიანურებულ ბრონქიტად ან მწვავე რესპირატორული ვირუსული ინფექციად.