რა არის პოსტტრავმული სტრესული აშლილობის ნიშნები
პოსტტრავმული სტრესული აშლილობა (Post-traumatic stress disorder PTSD) არის ფსიქიკური აშლილობა, რომელიც შეიძლება განვითარდეს, როდესაც ადამიანზე ტრავმული მოვლენა ზემოქმედებს.
ბევრი ადამიანი, ვინც განიცდის ტრავმულ მოვლენას, რჩება მასთან დაკავშირებული უარყოფითი ემოციებით, აზრებით და მოგონებებით. თუმცა, დროთა განმავლობაში, ადამიანების უმეტესობა თავს უკეთესად გრძნობს. თუ ეს უარყოფითი რეაქციები გრძელდება ადამიანებში და ხელს უშლის მათ ყოველდღიურ ცხოვრებას, ეს შეიძლება მიუთითებდეს PTSD-ის არსებობაზე.
რა იწვევს PTSD-ს?
PTSD შეიძლება გავლენა იქონიოს ნებისმიერზე და ხდება მაშინ, როდესაც ვინმე ექვემდებარება რეალურ ან მუქარის სტრესებს, როგორიცაა:
- სიკვდილი
- სერიოზული ფიზიკური დაზიანება
- სექსუალური ძალადობა
ტრავმულმა მოვლენებმა შეიძლება გავლენა მოახდინოს ადამიანზე შემდეგი გზებით:
- პირდაპირ - თუ მათ რამე დაემართათ;
- ტრავმული მოვლენის მოწმედ ყოფნა - თუ ეს მოვლენა სხვას შეემთხვა მათი თანდასწრებით;
- მიიღეს ინფორმაცია ინციდენტის შესახებ, რომელიც შეეხო მათ ახლობლებს;
- ტრავმული მოვლენის განმეორებითი ზემოქმედების შედეგად - როცა ვინმეს არაერთხელ ემართება ტრავმული მოვლენები ან როცა ასეთმა მოვლენებმა სხვა ადამიანებზე იმოქმედა. ჩვენ ასევე ვიცით, რომ ზოგიერთ ადამიანს, რომელიც ექვემდებარებოდა ტრავმულ მოვლენებს ელექტრონული მედიის, ტელევიზიის, ფილმების მეშვეობით ან სამსახურში ნანახით, შეიძლება ასევე განიცდიდეს ფსიქიკური ჯანმრთელობის სირთულეებს.
- ეს არის უკიდურესად მძიმე ფსიქიკური მდგომარეობა, რომელიც პრაქტიკულად არ ქრება თავისით და იწვევს შედეგებს,
PTSD ყოველთვის არ არის გამოწვეული ომით, როგორც ადრე ეგონათ.
ეს მდგომარეობა შეიძლება გამოწვეული იყოს ავტომობილით ან მატარებლის ავარიებით, ტერორიზმით, ბუნებრივი კატასტროფებით, ხანძრით, წამებით, სექსუალური ან სხვა ძალადობით, რომელიც საფრთხეს უქმნის სიცოცხლეს.
ეს შეიძლება იყოს: შფოთვა, დეპრესია, სუიციდური აზრები, ნივთიერების ბოროტად გამოყენება, ფობიების გაჩენა ან გამწვავება, დანაშაულის ღრმა განცდა - „მე გადავრჩი, მაგრამ ისინი არ გადარჩნენ“, დისოციაციური დარღვევები (რეპრესია, ფსიქოგენური ამნეზია, განცდა, რომ ის დაემართა სხვას, ტრავმისგან განშორება), ფსიქოსომატიკა: თავის ტკივილი, ტრემორი, გულის პრობლემები, ტაქიკარდია, წნევა, პრობლემები კუჭ-ნაწლავის ტრაქტთან დაკავშირებული, უძილობა (ძილი წყვეტილი, ზედაპირული, კოშმარები), ზოგჯერ ჰალუცინაციები და რეალობის სრული უარყოფა. რეალობა
გამოავლინა ორი ძირითადი სიმპტომი. უპირველეს ყოვლისა, ეს არის ფლეშბეკები - საშინელებათა და პანიკის უკონტროლო შეტევები, ტრავმის მექანიზმის განმეორებითი გამოცდილება.
გამომწვევი შეიძლება იყოს ყვირილი, მკვეთრი ხმა ან ხმამაღალი ხმა: საყვირის რეკვა, რაღაცის ჩამოვარდნა, სირენა, ფეიერვერკი, ჭექა-ქუხილი, ისევე როგორც კოშმარული აკვიატებული ცუდი სიზმრები. ამან შეიძლება გამოიწვიოს აფექტის მდგომარეობა, პანიკა, გაბრაზება, მდგომარეობა, რომელშიც ადამიანი ვერ გააკონტროლებს საკუთარ თავს.
მეორე დამახასიათებელი სიმპტომია თავის არიდება, როდესაც მანამდე კომუნიკაბელური ადამიანი ხდება სრულიად განსხვავებული - დაძაბული და ფარული.
თუ თქვენ გაქვთ ასეთი სიმპტომები, უნდა მიმართოთ ფსიქიატრს ან კლინიკურ ფსიქოლოგს. ყველაზე ხშირად, PTSD-ის მქონე ადამიანებს სჭირდებათ კომპლექსური თერაპია, მათ შორის მედიკამენტები და ფსიქოთერაპია. ასევე, ასეთი პაციენტებისთვის შესაფერისია რელაქსაციის სხვადასხვა მეთოდი: ავტოტრენინგი, დესენსიბილიზაცია, არტთერაპია, სუნთქვის პრაქტიკა, მასაჟი.
