ლალი ჩხიკვაძე

ჰაერის დაბინძურების პირველი ვიზუალური დემონსტრაცია 170 წლის განმავლობაში მთელს მსოფლიოში. კვლევა გამოქვეყნდა ლიდსის უნივერსიტეტის ოფიციალურ ვებგვერდზე.

გუნდმა შეიმუშავა სქემები, რომლებიც აჩვენებს PM 2.5 მიკრომტვრის ატმოსფერულ კონცენტრაციას მსოფლიოს დედაქალაქებში 1850 წლიდან 2021 წლამდე. PM 2.5 დაკავშირებულია ჯანმრთელობის პრობლემების ფართო სპექტრთან, დაწყებული სუნთქვის პრობლემებით, როგორიცაა ასთმა და ფილტვების მდგომარეობის გაურესება, კიბოსა და გულის დაავადებების ალბათობის გაზრდა და მრავალი დაავადების განვითარების რისკი, მათ შორის დიაბეტი, ალცჰაიმერის დაავადება და პარკინსონის დაავადება.

თავიანთ ნაშრომში ექსპერტებმა გამოიყენეს კომპიუტერული მოდელირებისა და სატელიტური დაკვირვების მონაცემები ატმოსფეროში ნაწილაკების ცვლილებების შესაფასებლად ინდუსტრიული რევოლუციიდან მოყოლებული.

• კვლევამ აჩვენა, რომ ჰაერის ხარისხი ევროპაში საგრძნობლად გაუმჯობესდა ბოლო 170 წლის განმავლობაში. ეს ყველაზე მეტად შესამჩნევია დასავლეთ ევროპის ქვეყნებში.

ამავდროულად, ცენტრალურ აზიასა და აფრიკის ნაწილებში ჰაერი საგრძნობლად ბინძური გახდა სწრაფი ურბანიზაციისა და ინდუსტრიული განვითარების გამო. ნაწილაკების ბუნებრივი წყაროები, როგორიცაა ტყის ხანძარი და უდაბნოს მტვერი, მნიშვნელოვან გავლენას ახდენს ჰაერის სისუფთავეზე.

პროექტის სქემები იყენებს წლიურ საშუალო მაჩვენებლებს მთელი წლის განმავლობაში ამინდის ცვლილებების გამო აღზევებისა დავარდნის აღრიცხვისთვის და ადგილებს შორის შედარების გასაადვილებლად. თუმცა, მკვლევარებმა აღნიშნეს, რომ ძალიან მაღალ დონეზე ხანმოკლე ზემოქმედებამაც კი შეიძლება სწრაფად გამოიწვიოს ჯანმრთელობის მწვავე ეფექტები, რომლებიც საჭიროებენ სამედიცინო მკურნალობას.

პროექტის ავტორების თქმით, ისინი ელიან, რომ მათი კვლევა ხელს შეუწყობს გლობალური პროგრესის მიღწევას ჰაერის ხარისხისა და ადამიანის ჯანმრთელობის შენარჩუნებისთვის ბრძოლაში.