სისხლში PFAS-ის შემცველობა გულის დაავადებებსა და კიბოს უკავშირდება
რამაც შეიძლება გამოიწვიოს დაავადებების ფართო სპექტრი, მათ შორის, გულ-სისხლძარღვთა და მეტაბოლური დარღვევები, ისევე როგორც კიბოს მრავალი სახეობა, – ნათქვამია ჟურნალ Environmental Health Perspectives-ში გამოქვეყნებულ სტატიაში.
ადამიანის მიერ შექმნილი ქიმიკატები, რომლებიც ცნობილია როგორც პერ- და პოლიფტორალკილის ნაერთები (PFAS), გამოიყენება სამომხმარებლო და სამრეწველო პროდუქციის ფართო სპექტრში. PFAS-ს ხანდახან მოიხსენიებენ, როგორც „მუდმივ ქიმიკატებს“, რადგან ისინი იშლება და ძალიან ნელა გროვდება გარემოსა და ადამიანის ქსოვილებში.
მეცნიერთა ჯგუფმა გააანალიზა სისხლის ნიმუშები, რომლებიც აიღეს 312 მოზარდისა და 137 ბავშვისგან. ყველა ბავშვსა და მოზარდს სისხლში რამდენიმე საერთო PFAS ჰქონდა, მათ შორის – PFOS, PFHxS, PFHpS, PFOA და PFNA. მონაწილეთა 98 პროცენტზე მეტს ასევე ჰქონდა სისხლში პერფტოროოქტანოინის მჟავა (PFDA).
ცნობილია, რომ PFAS ზრდის რამდენიმე ტიპის დაავადების რისკს. თუმცა ახალმა ნაშრომმა შეაფასა, თუ რომელი ბიოლოგიური პროცესები იცვლება რამდენიმე PFAS-ის კომბინაციის დროს. აღმოჩნდა, რომ ასეთი ზემოქმედება არა მხოლოდ ლიპიდებისა და ამინომჟავების ცვლას არღვევდა, არამედ ფარისებრი ჯირკვლის ჰორმონების ფუნქციასაც ცვლიდა. ეს ჰორმონები მნიშვნელოვან როლს ასრულებენ ბავშვის განვითარებაში სქესობრივი მომწიფების პერიოდში, რამაც შეიძლება სერიოზული გავლენა მოახდინოს რიგ დაავადებებზე, მათ შორის დიაბეტზე, გულ-სისხლძარღვთა დაავადებებსა და კიბოზე.