ნაწლავის მიკროფლორა - პრობლემის თანამედროვე ასპექტები
ნაწლავთა ფლორის ყველაზე მნიშვნელოვანი წარმომადგენლები არიან ბიფიდობაქტერიები და ლაქტობაქტერიები, რომლებიც სხვადასხვა ფუნქციას ასრულებენ და ადამიანის ორგანიზმს იცავენ. მათი მთავარი ფუნქცია კი ნაწლავის სტაბილური მიკრობული შემადგენლობის უზრუნველყოფაა. სასარგებლო ბაქტერიები გამოიმუშავებენ საჭმლის მომნელებელ ფერმენტებს და მონაწილეობენ საჭმლის მონელების პროცესში, ხელს უწყობენ ზოგიერთი აუცილებელი ნივთიერების შეწოვას, B ჯგუფის, C, K ვიტამინების, ნიკოტინისა და ფოლიუმის მჟავას სინთეზს, ანტიბიოტიკური ნივთიერებების გამომუშავებით თრგუნავენ დაავადების გამომწვევი ბაქტერიების ზრდას და იმუნიტეტს ასტიმულირებენ. როგორც კი სასარგებლო მიკროორგანიზმების რაოდენობა შემცირდება, პათოლოგიური ბაქტერიები გამრავლებას იწყებენ, ტოქსინებს გამოიმუშავებენ და ორგანიზმზე ტოქსიკურ ზემოქმედებას ახდენენ. მარტივად რომ ვთქვათ, ვითარდება დისბაქტერიოზი ანუ ორგანიზმის მიკრობული წონასწორობის რღვევა.
თსსუ-ს ინფექციურ სნეულებათა დეპარტამენტის ასოცირებული პროფესორი, მედიცინის დოქტორი, ექიმი-ინფექციონისტი, გასტროენტეროლოგი, ჰეპატოლოგი თამარ მეგრელიშვილი განმარტავს, რომ ნაწლავის მიკრობიოტა განიხილება, როგორც მაკროორგანიზმის ცალკე ორგანო ან სისტემა, რომელიც ფუნქციურად დაკავშირებულია სხვა სისტემებთან და ერთ-ერთ გადამწყვეტ როლს ასრულებს ორგანიზმის ჰომეოსტაზის შენარჩუნებაში. მიკრობიოტასა და მის დარღვევებზე, ასევე მკურნალობის ეფექტურ გზებზე თავად თამარ მეგრელიშვილი გვესაუბრება.
როგორ მუშაობს ნაწლავის მიკრობიოტა?
ცნობილია, რომ ნაწლავში არის ლოკალიზებული იმუნოკომპეტენტური უჯრედების 80% და ნაწლავი უნდა განვიხილოთ, როგორც ადამიანის ყველაზე დიდი იმუნური ორგანო.
თანამედროვე კვლევებით დადგენილია სხვადასხვა ორგანოების კავშირი ნაწლავის მიკრობიოტასთან, ღერძების სახით: „ნაწლავი-ტვინი“, „ნაწლავი-ღვიძლი“, „ნაწლავი-ფილტვი“, „ნაწლავი-თირკმელი“.
ნაწლავის მიკრობიოტის ფუნქციაში შედის:
- საჭმლის მონელების პროცესში მონაწილეობა: ცილების, ცხიმებისა და ნახშირწყლების გადამუშავება, სხვადასხვა ვიტამინების და ჰორმონების სინთეზი;
- ანტიანთებითი ეფექტის განვითარება ლორწოვანზე, დაცვა პათოგენური მიკროორგანიზმებისგან;
- იმუნური სისტემის ბალანსის მხარდაჭერა, ალერგიულ რეაქციების შემცირება. ყველა კლასის იმუნოგლობულინების (Ig A, M,G, E) წარმოქმნაში მონაწილეობა.
რა იწვევს ნაწლავთა მიკრობიოტის დარღვევას?
ნაწლავთა მიკრობიოტის დარღვევა ანუ დისბაქტერიოზი, როგორც მას საზოგადოებაში უწოდებენ, ვითარდება როგორც ვირუსული, ბაქტერიული წარმოშობის ინფექციური დაავადებების, ისე არაინფექციური დაავადებების მიმდინარეობის შედეგად.
ასევე მიკრობიოტის მძიმე დარღვევებს იწვევს: სტრესი, ანტიბიოტიკოთერაპია, სხვადასხვა სახის მრავალი მედიკამენტის ერთდროული მიღება, არასწორი თვითმკურნალობა, სეზონურობა და არადაბალანსებული კვება.
რა სიმპტომებით გამოვლინდება დისბაქტერიოზი?
ამ დაავადების სიმპტომები შეიძლება იყოს როგორც ლოკალური, რეგიონული, იმუნური და სისტემური.
ლოკალური სიმპტომებია: შებერილობა, მუცლის არეში სპაზმი და ტკივილი, ბოყინი, დიარეა ან ყაბზობა, რასაც მოსდევს საკვების მონელების დარღვევები თავის შემდგომი შედეგებით.
რეგიონული სიმპტომები შემდეგნარია: ღვიძლის, ნაღვლის ბუშტის და სანაღვლე სისტემის, ასევე კუჭუკანა ჯირკვლის (პანკრეასის) ეგზოკრინული ფუნქციის მოშლა-დარღვევა.
იმუნურ სიმპრომებს შორისაა: ანტიგენ-ანტისხეულის კომპლექსების პროდუქცია და მათი ტრანსლოკაცია საკვების მონელების პროცესში.
სისტემური გამოვლინებებია: ანთებითი პროცესების ხელის შეწყობა ართრიტების, ართროზების, შაკიკის პროვოცირებით. ასევე აუტოიმუნური დაავადებების გამოვლინების ხელისშეწყობით. ცენტრალურ ნერვულ სისტემაში ფუნქციური ცვლილებების ხელშეწყობით. ენდოკრინული ჯირკვლებში კი ანთებითი ცვლილებების პროვოცირებით.
როგორ და რა საშუალებებით შეიძლება აღვადგინოთ ნაწლავის მიკრობიოტა?
ნაწლავის მიკრობიოტის დარღვევების აღსადგენად თანამედროვე მედიცინაში გამოიყენება სხვადასხვა „მეგობარი ბაქტერიის“ შემცველი საშუალებები, რომელთაც პირობითად პრობიოტიკები ეწოდება. ისინი შეიცავენ ადამიანის მიკრობიოტაში შემავალ საჭირო ბაქტერიებს სხვადასხვა კომბინაციაში. ესენია: ბიფიდობაქტერიების და ლაქტობაქტერიების სხვადასხვა შტამები, ასევე სხვა სახის „მეგობარი“ ბაქტერიები. ისინი იმუნური ტოლერანტობის მექანიზმებს ქმნიან. ეს კი განაპირობებს ნაწლავის კედლის ანთებითი პროცესების შეჩერებას და მისი განვლადობის ფუნქციის გაძლიერებას.
მრავალრიცხოვანი კვლევებით დადასტურებულია პრობიოტიკების დადებითი გავლენა ორგანიზმზე და პირველ რიგში ინფექციური დაავადებების პროფილაქტიკა-მკურნალობის ეფექტურობაში, ალერგიული რეაქციების პროფილაქტიკაში.
დღეისათვის პრაქტიკულ მედიცინაში გამოიყენება მრავალი სხვადასხვა შემადგენლობის პრობიოტიკური საშუალებები. მათ მიეკუთვნება შედარებით ახალი ხაზი - „ვალურესტი“, „ვალურესტი ფორტე“, „ვალურესტი-ბულარდი“.
რა უპირატესობები აქვს „ვალურესტების“ აღნიშნულ ხაზს სხვა პრეპარატებთან შედარებით?
ისინი გამოირჩევიან დაბალანსებული, ოპტიმალური შემადგენლობით.
ვალურესტების ხაზი ეფექტურია როგორც პროფილაქტიკის, ასევე ხანგრძლივი მკურნალობისათვის შემდეგი პრობლემების დროს:
- მწვავე, მათ შორის მოგზაურთა დიარეის დროს;
- არარაციონალური ანტიბიოტიკოთერაპიისას;
- ქრონიკული დაავადებების შედეგად განვითარებული ნაწლავის მიკრობიოტის დარღვევების შემთხვევაში.
აღსანიშნავია, რომ მათი გამოყენება შესაძლებელია ყველა ასაკობრივ კატეგორიაში. „ვალურესტი“ საშეტის ფორმა დასაშვებია ჩვილებში 0 ასაკიდან. განსაკუთრებით აღსანიშნავია, რომ გარდა ლაქტო და ბიფიდობაქტერიებისა და ნიადაგისა, შეიცავს თუთიას. ეს უკანასკნელი ჯანმრთელობის დაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის (WHO) და UNICEF-ის რეკომენდაციით, აუცილებელია ჩაირთოს მწვავე დიარეის სამკურნალო პროცესში.
რა ფორმით არის წარმოდგენილი მოზრდილთათვის განკუთვნილი ვალურესტი?
„ვალურესტი ფორტე“, კაფსულირებული ფორმით, განკუთვნილია 12 წლიდან მოზარდებისა და მოზრდილთათვის. იგი შეიცავს 8 სახეობის ლაქტობაქტერიების და 3 სახეობის ბიფიდობაქტერიების შტამებს, 10 მილიარდი აქტიური მიკროორგანიზმის რაოდენობით. მათთან ერთად ასევე წარმოდგენილია ფრუქტოოლიგოსაქარიდები, რომელიც ხელს უწყობს ამ მიკროორგანიზმების ზრდას ნაწლავში. ეს კი ახდენს ნაწლავის მიკროფლორის ნორმალიზებას და ანთებითი პროცესების განეიტრალებას ნაწლავის სანათურში.
ორსულობის დროს და ლაქტაციის პერიოდში სხვადასხვა მიზეზების გამო, ხშირია კუჭ-ნაწლავის პრობლემები. მნიშვნელოვანია, რომ ვალურესტი ფორტეს მიღება დასაშვებია ორსულებისა და მეძუძური დედებისთვისაც.
რა შემთხვევაში შეგვიძლია გამოვიყენოთ „ვალურესტი ბულარდი“?
„ვალურესტი ბულარდი“ შეიცავს საქარომიცეტ ბულარდის შტამს, რომელიც ხელს უწყობს არა მარტო ნაწლავური ნორმალური მიკროფლორის აღდგენას, არამედ ასევე ავლენს ანტიდიარეულ მოქმედებას. მას შუძლია რძემჟავის წარმოქმნა, რის შედეგადაც იქმნება არახელსაყრელი გარემო პათოგენური მიკროფლორის განვითარებისთვის, რასაც მოჰყვება პათოგენური და პირობითპათოგენური მიკროორგანიზმების გამრავლების შეჩერება ნაწლავის სანათურში. ეს კი განაპირობებს დიარეის სინდრომის შეწყვეტას. „ვალურესტი ბულარდი“, ნაწლავის მიკრობიოტის აღსადგენად და დასაცავად, უნდა მივიღოთ 3-5 დღის განმავლობაში.
R