ერთი უძილო ღამე ტვინს ერთი-ორი წლით აბერებს
როგორსაც ადამიანის ერთი-ორი წლით დაბერება. მაგრამ, საბედნიეროდ, სტრუქტურული ცვლილებები ქრება ღამის ძილის აღდგენის შემდეგ.
მეცნიერებმა გააანალიზეს ალგორითმები, რომლებიც აფასებენ ტვინის „ასაკს“ იმის მიხედვით, თუ როგორ იცვლებოდა ეს ორგანო დროთა განმავლობაში. ხელმისაწვდომი იყო იმ 134 ადამიანის ტვინის ტომოგრამა, რომლებიც დაყოფილი იყვნენ ჯგუფებად იმის მიხედვით, თუ რამდენი ეძინათ.
"დაბერება" აღმოაჩინეს მხოლოდ მათში, ვინც უძილო ღამე გაატარა. „ასაკობრივი“ ცვლილებები ათსაათიანი ძილის შემდეგ გაქრა.
2017 წელს ბერკლის უნივერსიტეტის მეცნიერები ექსპერიმენტებში მონაწილეებს მცირე ხნით ხნით უზღუდავდნენ დაძინების შესაძლებლობას.
მწვავე და ქრონიკული უძილობის შემდეგ ტვინის აღდგენის მექანიზმები შეიძლება იყოს სრულიად განსხვავებული. აღდგენის დრო ასევე შეიძლება განსხვავდებოდეს.
ზოგიერთს შეიძლება ჰქონდეს პრობლემები ყურადღებასთან, მაგრამ არა მეხსიერებასთან დაკავშირებით, ზოგს კი - მეხსიერებასთან, მაგრამ არა ემოციების რეგულირებასთან. შეიძლება ვივარაუდოთ, რომ ტვინის ქსოვილის გამძლეობა ძილის ნაკლებობის მიმართ განსხვავებულია და რომ ინდივიდუალური განსხვავებები ასევე გარკვეულ როლს ასრულებს.
ბოლომდე არ არის ნათელი, თუ როგორ არის დაკავშირებული ცვლილებები შემეცნებასთან, ქცევასთან და ჯანმრთელობასთან. მაგრამ ცნობილია, რომ ძილის დარღვევა ხდება ნევროლოგიური დაავადებებისა და ფსიქიკური აშლილობის მქონე ადამიანებში. ძილის ნაკლებობა გავლენას ახდენს არა მხოლოდ თავის ტვინზე, არამედ სხვა ორგანოებსა და სისტემებზე: კერძოდ, გულ-სისხლძარღვთა, იმუნურ, რესპირატორულ, ენდოკრინულ სისტემებზე.
სხვა საკითხებთან ერთად, ძილის ქრონიკული ნაკლებობა იწვევს ჰიპერტენზიას, ქოლესტერინის დონის მატებას, ტიპი 2 დიაბეტის და სიმსუქნის მაღალ რისკს.
რამდენი ძილი გვჭირდება?
ოთხი თვიდან ერთ წლამდე რეკომენდებულია დღეში 12-16 საათი ძილი, ორი წლის ასაკში - 11-14 საათი, ხუთ წლამდე - 10-13 საათი, 12 წლამდე - 9 -12 საათი, 18 წლამდე - 8-10 საათი, მოზრდილები - 7-9 საათი.
სავარაუდოა, რომ ძილის გარეშე მხოლოდ ერთი ღამის შემდეგ, ტვინში შეიძლება მართლაც მოხდეს ასაკობრივი ცვლილებები, მაგრამ ეს ცვლილებები შექცევადია.
პრაქტიკული თვალსაზრისით, უფრო საინტერესო იქნებოდა ქრონიკული ძილის ნაკლებობის შედეგების გაცნობა, მაგრამ ახალი ნაშრომი ამ საკითხს არ ხსნის. თუმცა, უკვე დიდი ხანია ცნობილია, რომ მათ, ვისაც ცოტა ან ცუდად სძინავს, უფრო მეტად ექმნებათ ჯანმრთელობის პრობლემები.