ლალი ჩხიკვაძე

ტყეების განადგურების უარყოფითი შედეგები გამოავლინეს ლიდსის უნივერსიტეტის მეცნიერებმა, რომლებმაც გამოაქვეყნეს სტატია ჟურნალ Nature-ში.

გუნდმა გააერთიანა ტყის გაჩეხვისა და ნალექის მონიტორინგის მონაცემები, რათა შეესწავლა ტყის დაკარგვის ეფექტი სამ რეგიონში - ამაზონში, კონგოსა და სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიაში - რომლებშიც მოხდა მიწის გამოყენების სწრაფი ცვლილებები. კვლევა მოიცავდა 2003 წლიდან 2017 წლამდე სატელიტური დაკვირვებების ანალიზს, რათა გამოევლინა ტერიტორიები, სადაც ტყის გაჩეხვა ხდებოდა. ამ რაიონებში ნალექის დონე შედარებული იყო ნალექთან ახლომდებარე ადგილებში, სადაც ტყეები ხელუხლებელი დარჩა.

გაირკვა, რომ ტროპიკულ ტყეებში ხეების საფარის დაკარგვა დაკავშირებულია ბოლო 14 წლის განმავლობაში ნალექის შემცირებასთან. ნალექების ყველაზე დიდი აბსოლუტური კლება დაფიქსირდა წვიმების სეზონზე, როდესაც მისი დონე მცირდებოდა თვეში 0,6 მილიმეტრამდე ტყის საფარის ყოველ პროცენტზე დაკარგვისთვის.

მათი შეფასებით, საუკუნის ბოლოსთვის, თუ კონგოში ტყეების განადგურების ტემპი გაგრძელდება, რეგიონში ნალექი შეიძლება შემცირდეს 8-12 პროცენტით, რაც სერიოზულ გავლენას მოახდენს ბიომრავალფეროვნებასა და სოფლის მეურნეობაზე და ასევე შეიძლება დაემუქროს კონგოს ტყეებს, რომლებიც მსოფლიოს ერთ-ერთი უდიდესი ნახშირბადის საცავია.

მეცნიერები ამბობენ, რომ ტროპიკული ტყეები გადამწყვეტ როლს ასრულებენ ჰიდროლოგიურ ციკლში, ინარჩუნებენ ადგილობრივ და რეგიონულ ნალექის რეჟიმს. ხის საფარის დაკარგვა არღვევს პროცესს, რომლის დროსაც ფოთლებიდან ტენიანობა ატმოსფეროში ბრუნდება, სადაც წვიმის ღრუბლები წარმოიქმნება. ტროპიკულ ტყეებში ტყეების განადგურებით გამოწვეული ნალექის შემცირება უარყოფითად იმოქმედებს ამ რეგიონებში მცხოვრებ ხალხზე წყლის დეფიციტის გაზრდისა და მოსავლის შემცირების გამო.